به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ داروخانهها یکی از ستون‌های اصلی نظام سلامت در كشور هستند که اگر آسیب ببینند، ضرر زیادی به سلامت جامعه وارد می‌شود. هر بیماری بالاخره به نوعی به دارو و داروخانه راه می‌یابد و کمتر پیش می‌آید که بیماری بدون مصرف دارو درمان شود. یک داروی استاندارد را نیز تنها می‌توان از داروخانه تهیه کرد که محیط کاملا امنی است، ولی این محیط امن هم برای آنكه بتواند به بیماران خدمات مناسب ارائه دهد، باید هزینه‌هایش تامین شود.وارد هر یک از داروخانه‌های سطح شهر اهواز که بشوی اوضاع تقریبا یكسان است؛ وقتی وارد می‌شوی با فضایی ورای یک داروخانه معمولی مواجه می‌شوی و تبلیغات مختلف انواع مواد و وسایل آرایشی و بهداشتی كه بر روی در و دیوار داروخانه نصب شده‌اند، ناگهان توجه‌ات را جلب می‌كند؛ حالا اینکه این تبلیغات واقعی هستند یا نه، معلوم نیست!
محوطه داروخانه ها معمولا به دو قسمت کاملا مجزا تقسیم شده و در یک سوی آن چند خانم با روپوش سفید ایستاده‌اند و وسایل آرایشی و بهداشتی می‌فروشند و در قسمت دیگر هم دارو تحویل می‌دهند. وقتی هم مشتری برای خرید مراجعه می‌كند، فروشنده مارک‌ها و برندهای مختلف را روی میز می‌گذارد و شروع می‌كند به تعریف كردن. در سوی دیگر یک یا چند نسخه‌پیچ کار مشتریان را راه می‌اندازد. داروساز هم روی یک صندلی نشسته و گاهی به نسخه‌ها نگاهی می‌اندازد و مطالبی را درباره مصرف دارو به مشتری می‌گوید.برای اطلاع از وضعیت داروخانه‌های شهر، با یکی از داروسازان که داروخانه‌اش دقیقا در مرکز شهر اهواز قرار گرفته صحبت می‌کنم؛ او می‌گوید: "یک داروساز کلی درس می‌خواند و به ازاء این همه زحمت حق دارد که یک کار بدون دردسر داشته باشد، ولی در حال حاضر اینگونه نیست. در حال حاضر وضعیت اقتصادی داروخانهها مناسب نیست و سازمان‌های بیمه‌گر مطالبات داروخانهها را با تاخیر زیاد پرداخت می‌كنند؛ این در حالی است كه ارزش پول روزانه تغییر می‌کند؛ اكنون شرایط اینگونه است كه سرمایه داروخانهها برای مدت زیادی نزد بیمه‌ها می‌ماند و پس از آن بدون محاسبه دیرکرد پرداخت می‌شود."
وی ادامه می‌دهد: "معمولا حداقل 10 درصد مبلغ واقعی نسخه‌ها نیز کسر می‌شود؛ به این بهانه که مثلا نسخه خط خوردگی دارد و یا تاریخ آن درست درج نشده؛ به تازگی هم ارتباط داروخانه ها و بیمه ها الکترونیکی شده و موارد دیگری مانند شماره شناسنامه بیمار نیز باید در نسخه درج شود؛ با توجه به ازدحام موجود در داروخانه ها، توجه به این مورد دشوار است."داروساز دیگری از کمبود دارو شکایت دارد و می‌گوید: "بیمار با نسخه به داروخانه مراجعه می‌کند و چندین قلم دارو در نسخه او نوشته شده، حال اگر به خاطر کمبود دارو یک قلم را نداشته باشیم بیمار دیگر داروها را هم نمی‌خرد و ترجیح می‌دهد به داروخانه دیگری مراجعه کند و همه داروهای موجود در نسخه را یکجا تهیه کند. همین موضوع موجب می‌شود برخی داروها آنقدر در داروخانه بمانند تا فاسد شوند. در سه ماهه نخست سال جاری داروهایی به ارزش حدود یک میلیون تومان در همین داروخانه فاسد شده و آنها را دور انداخته‌ایم.
وی گفت: "این مشکل موجب شده داروساز با مشکل اقتصادی مواجه شود. تولید دارو در کشور سیستم خاصی دارد و مثلا ممکن است نوعی دارو زمانی تولید و پس از مدتی تولید آن متوقف شود، به همین دلیل برای پیشگیری از کمبود دارو، مجبوریم گاهی مقدار زیادی دارو تهیه کنیم."یک‌بار که برای تهیه دارو به داروخانه رفته بودم، مسئول تحویل دارو به جای بقیه پول چند قلم داروی مختلف به من داد که برخی از آنها نیز جزء داروهای OTC (داروهایی که بدون نسخه قابل ارائه هستند) نبودند؛ در برخی موارد هم داروهای آنتی‌بیوتیك به جای پول خرد به مشتری ارائه می‌شود. یک داروساز می‌گوید: "مشکل اینجاست که پول خرد كم شده و داروخانهها هم برای اینکه از دست برخی داروها راحت شوند آنها را از این راه به مشتری می‌دهند؛ مردم هم اعتراضی ندارند و از این داروها استفاده می‌کنند؛ البته این کار موجب افزایش خوددرمانی و مصرف آنتی‌بیوتیك می‌شود."
او درباره فروش لوازم آرایشی و بهداشتی در داروخانهها هم می‌گوید: "فروش هر قلم از لوازم آرایشی و بهداشتی تا 15 درصد برای داروخانهها سود دارد و همچنین پول آن به صورت نقدی به داروخانه پرداخت می‌شود. همچنین اگر این لوازم آرایشی و بهداشتی فروش نروند، شرکت تولیدكننده و یا توزیع‌كننده آنها را تحویل می‌گیرد و در نتیجه هیچ ضرر اقتصادی برای داروخانه ندارند؛ این در حالی است كه برای پیشگیری از فاسد شدن داروها هیچ تدبیری اتخاذ نشده و اگر دارویی فروش نروند، فاسد می‌شود و داروخانه ضرر می‌كند."
وی با اشاره به اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها و تاثیر آن بر اقتصاد داروخانهها، می‌گوید: هوا در اهواز و دیگر شهرهای خوزستان بسیار گرم است و برای اینكه داروها فاسد نشوند مجبور هستیم حداقل سه دستگاه كولر گازی در فضای داروخانه روشن كنیم تا دمای هوا در فضای داروخانه و انبار بیشتر از 25 درجه نشود؛ در چنین شرایطی باید هزینه زیادی برای برق مصرفی پرداخت كنیم و همین موضوع مشكلات اقتصادی داروخانهها در خوزستان را بیشتر می‌كند. استان‌های دیگر این مشکل را ندارند و هزینه كمتری بابت برق مصرفی می‌پردازند. برخی داروها هم باید درون یخچال نگهداری شوند، کولرها هم باید در فصل تابستان به صورت شبانه‌روز روشن باشند و اگر تنها برای یك ساعت سیستم خنك‌كننده متوقف شود، ممكن است داروها فاسد شوند؛ این در حالی است كه نوسان برق در شهر اهواز بسیار زیاد است و گاهی برق قطع می‌شود."
داروساز دیگری می‌گوید: "یک پزشک فقط هزینه یک منشی را برعهده دارد، در حالی که در داروخانه حداقل پنج نفر فعالیت می‌کنند و هركدام از این افراد نیز مطالباتی دارد و داروساز باید حقوق همه این افراد را پرداخت کند. در شرایطی كه حقوق افراد به دلیل تورم و مسایل اقتصادی روز به روز افزایش می‌یابد، سود دارو تغییر نمی‌كند. در حال حاضر سود دارو چهار درصد است، در حالی كه اگر سود دارو بیشتر شود، هم مصرف بی‌رویه دارو کاهش می‌یابد و هم مشكل اقتصادی داروسازان كمتر می‌شود."دکتر منصور آرزومند، رئیس انجمن داروسازان خوزستان نیز اظهار نظر مشابه‌ای دارد و می‌گوید: "مشکل اصلی داروخانهها کمبود نقدینگی است که مربوط به سازمان‌های بیمه‌گر است. اصولا بیمه‌ها مطالبات داروخانهها را با تاخیر 6 ماهه پرداخت می‌كنند و در این مدت داروساز به سرمایه خود دسترسی ندارد و نمی‌تواند از آن استفاده کند؛ این در حالی است كه در این مدت باید دارو جدید نیز خریداری شود و در نتیجه چک داروساز برگشت می‌خورد و نمی‌تواند از شرکت‌های پخش‌كننده، دارو تهیه كند."
او ادامه می‌دهد: "همچنین با اجرای طرح پزشک خانواده و توزیع رایگان دارو، اوضاع اقتصادی داروخانهها بدتر می‌شود. تا به حال شرایط این گونه بوده كه 30 درصد هزینه دارو توسط بیماران پرداخت شده و 70 درصد نیز از سوی بیمه‌ها پرداخت می‌شود، ولی در طرح پزشك خانواده همان 30 درصد نیز باید توسط بیمه‌ها پرداخت شود، در این صورت هیچ سرمایه‌ای دست داروساز نمی‌ماند و باید تا چند ماه منتظر پرداخت بیمه‌ها بماند. تنها سرمایه‌ای كه دست داروساز می‌ماند همان حق فنی است که بابت نسخه دریافت می‌شود كه البته صحبت از حذف آن نیز به میان آمده است. بر اساس تعرفه اعلام شده در سال 89، داروساز بابت هر نسخه، 950 تومان حق فنی دریافت می‌كند."
رییس انجمن داروسازان خوزستان می‌گوید: "وقتی داروساز می‌بیند که از طریق فروش دارو نمی‌تواند مخارج داروخانه را تامین کند، مجبور می‌شود از راه‌هایی دیگری استفاده کند. خوشبختانه به خاطر بازرسی‌های زیاد، مشكل عرضه داروی قاچاق در داروخانه‌های استان مشاهده نمی‌شود، ولی با توجه به اینكه فروش لوازم آرایشی و بهداشتی در داروخانهها مجاز است و سود خوبی هم دارد، داروساز سعی می‌کند از طریق فروش این محصولات مشكلات مالی خود را جبران كند."با توجه به اظهار نظر داروسازان، متوجه می‌شویم که بزرگترین مشکل داروخانهها مربوط به بیمه‌هاست و این سوال مطرح می‌شود كه چرا بیمه‌ها مطالبات داروخانهها را با تاخیر پرداخت می‌كنند؟
سیدجمال امام‌زاده، معاون درمان بیمه خدمات درمانی خوزستان می‌گوید: "اسناد مربوط به هرماه اواخر ماه دریافت می‌شود؛ بیمه‌ها موظف‌اند تا سه ماه پس از دریافت اسناد، نسبت به پرداخت مطالبات اقدام کنند. وضعیت اسناد استانی نیز هر دو هفته یك‌بار به سازمان مركزی بیمه خدمات درمانی در تهران گزارش می‌شود. بیمه خدمات درمانی تلاش می‌کند كه در كمتر از سه ماه بدهی‌های خود را پرداخت کند و حتی برخی مواقع پیش آمده كه مطالبات در كمتر از سه ماه پرداخت شده است. گاهی هم تاخیرهایی در پرداخت مطالبات مشاهده می‌شود که به دلیل کمبود درآمد سازمان است؛ تنها 25 درصد پرداختی‌ها از محل درآمد استانی تامین می‌شود و 75 درصد مابقی باید از تهران تامین شود. با توجه به اینكه تفاوت درآمد و بدهی‌ها بسیار زیاد است، بیمه خدمات درمانی تلاش می‌كند پرداخت‌های خود را اولویت‌بندی كند و پرداخت بدهی‌های دانشگاه علوم پزشكی بابت ارائه خدمات در روستاها نیز در اولویت است."
داریوش پناهی‌زاده، مدیر درمان ادراه‌كل تامین اجتماعی خوزستان هم می‌گوید: "مشکل تاخیر در پرداخت بدهی‌ها مربوط به کمبود نقدینگی سازمان است. ادار‌كل تامین اجتماعی استان درآمد اختصاصی ندارد و کل بودجه از تهران می‌رسد و وقتی تهران پرداختی ندارد در هیچ یک از استان‌ها نیز پرداختی انجام نمی‌شود. این مشکل کشوری است و تنها مربوط به استان خوزستان نیست."
دکتر حسین برزگر، مدیر نظارت بر دارو و مواد مخدر معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی جندی‌شاپور اهواز نیز می‌گوید: "مسائل مربوط به داروخانهها مربوط به انجمن داروسازان است، ولی معاونت غذا و دارو این آمادگی را دارد که با انجمن همکاری کند. با همکاری این دو مجموعه می‌توان مشکلات اقتصادی داروخانهها را حل كرد. در استان خوزستان برای نخستین بار در کشور شورای راهبردی نظارت بر عملکرد داروخانهها تشکیل شده و اعضای مختلفی از سازمان‌های ذی‌ربط در این شورا عضو هستند. در این شورا مسائل مربوط به داروخانه به صورت ریشه‌ای مطرح شده و تلاش می‌شود که این مشكلات حل شوند."
آنچه مسلم است داروخانهها در حال حاضر با مشكلات اقتصادی مواجه هستند و باید به این مسایل رسیدگی شود؛ البته برخی داروسازان نیز با بهانه كردن این مشكلات اقتصادی، داروخانه را به محیطی تجاری برای عرضه انواع لوازم آرایشی و بهداشتی مجاز و غیرمجاز تبدیل كرده‌اند؛ همچنین در چنین شرایطی احتمال خطا هم وجود دارد و داروساز ممكن است برای كاهش زیان اقتصادی خود به سمت عرضه داروهای غیرمجاز هم متمایل شود. سیستم توزیع دارو از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و سلامت جامعه به صورت مستقیم با این موضوع در ارتباط است؛ در چنین شرایطی بهتر است با اتخاذ تدابیری ویژه، مشكل تاخیر در پرداخت مطالبات داروخانهها از سوی بیمه‌ها حل شود تا شاید با افزایش نقدینگی داروخانهها، كمتر شاهد عرضه لوازم آرایشی و بهداشتی غیرمجاز و خارجی در داروخانهها باشیم.
نظر شما