سلامت نیوز: مواد مخدر تركیبات سمی هستند كه به دو گروه قوی و ضعیف تقسیم می شوند. فرآورده های شاهدانه، از قبیل بنگ، گراس، حشیش و چرس عموماً درگروه مواد مخدر ضعیف قرار دارند و مرفین، هرویین و كوكایین، تریاك، كراك و تركیبات آن در گروه مواد مخدر قوی جای داده شده اند.

در طبقه بندی دیگری نیز این مواد را به دو گروه تقسیم كرده اند: گروه اول مواد مخدر گیاهی و گروه دوم مواد مخدر شیمیایی. درگروه مواد مخدر گیاهی فرآورده های گیاه شاهدانه و تریاك جای گرفته اند درحالی كه مرفین، كوكایین، هروئین، شیره تریاك وكلیه مواد مخدری كه در لابراتوارها و با انجام فعل و انفعال های شیمیایی تهیه می شوند جزو مواد مخدر شیمیایی به شمار می آیند.

برخی از مواد مخدرها فقط وابستگی روانی دارد و برخی دیگر هم وابستگی «جسمی» و هم وابستگی «روانی» دارند.
مصرف مواد مخدر شیمیایی خطرها و زیان هایی بیش از مواد مخدر گیاهی دارد. همچنین ترك اعتیاد مواد مخدر شیمیایی نیز بسیار مشكل تر است درحالی كه معتادان به مواد مخدر گیاهی با رنج كمتری موفق به ترك آن می شوند. البته درهر دو گروه مدت ابتلا و مقدار دفعات مصرف نیز از عوامل موثر به شمار می آیند.

درمورد مواد مخدر گیاهی لازم به توضیح است كه وقتی برگ و سرشاخه ها، گل ها و میوه یا شیره گیاه به همان صورت اصلی مصرف شوند، مواد مخدر گیاهی محسوب می شوند حتی اگر جزو مواد مخدر قوی باشند مانند تریاك كه شیره گرز خشخاش است. اما همین مواد در فعل و انفعالات شیمیایی به صورت مواد مخدر شیمیایی در می آیند مانند مرفین و هرویین یا شیره ای كه از سوخته تریاك تهیه می شوند.
برخی مواد مخدر شیمیایی نیز وجود دارند كه اصولاً ریشه و منشا گیاهی ندارند مانند متادون كه مرفین مصنوعی است و غالبا به جای مرفین مورد استفاده قرار می گیرد. مواد مخدر عموما برای سلامت جسم و روح ضررها و زیان های بسیار دارند در میان مواد مخدر رایج در جهان ضرر و زیان های هروئین از همه بیشتر است. درادامه به برخی ازمخدرها و اثرات زیانبار آن اشاره می كنیم.

تریاك
تریاك ماده ای قهوه ای رنگ است. این مخدر شیره الكالوئید داری است كه از تیغ زدن گرز خشخاش و لخته شدن شیره خشخاش نارس به دست می آید. تریاك خام، تریاك پرورده و تریاك پزشكی از انواع آن است كه به صورت خوردنی، كشیدنی یا تزریقی مورد مصرف قرارمی گیرد. این ماده تضعیف كننده سلسله اعصاب مركزی است. مصرف بیش از حد آن موجب اختلالات تنفسی می شود كه در نهایت به مرگ می انجامد. مصرف همزمان تریاك با الكل بسیار خطرناك است.

كوكایین
اعتیاد به كوكائین یكی از بزرگ ترین مشكلات جوامع امروزی است. افراد معتاد به مصرف كوكایین حاضر به انجام هر كاری برای دستیابی به مواد هستند. این مواد مخدر از راه بینی یا تزریق قابل استفاده است. اعتیاد به كوكایین موجب اختلالات جسمی و روحی شدید می شود. آثار مصرف آن بلافاصله ظاهر و 30تا 60 دقیقه بعد رفع می شود. به همین علت افراد وابسته به كوكایین ممكن است هر نیم تا یك ساعت یك بار از محل كار یا جمع خارج شوند. مصرف كنندگان این مخدر به شدت درمعرض سكته مغزی قرار دارند.

كراك
كراك كه گاه راك نیز نامیده می شود، ماده محركی است كه از تصفیه كوكایین به دست می آید و به اشكال مختلف تدخین (استنشاق دود) مصرف می شود. اما كراكی كه درایران رایج است از فرآیند شیمیایی قرص های فاسد به دست می آید.
این ماده بی بوست از این رو مصرف آن راحت است و با یك فندك درهر جایی قابل مصرف است. درحال حاضر این ماده شیمیایی خطرناك ترین ماده اعتیادآوری است كه تاكنون به بازار آمده و به حدی وابستگی می آورد كه یك بار مصرف آن فرد را معتاد می كند.

شیشه یا كریستال
این ماده مخدر نخستین بار از ماده ای به شكل پودر رختشویی به نام كریستال تولید و به اشكال متفاوت در رنگ های زرد و سفید به دنیا عرضه شد. آثار مضر آن 6 تا 12 ساعت در بدن پایدار می ماند. این مخدر سیستم ایمنی بدن را مختل می كند و موجب توهم، افسردگی و رفتارهای عجیب همراه با خشونت و تضعیف خاطره كوتاه مدت می شود.
شیشه به تدریج سیستم دفاعی فرد را از كار می اندازد به طوری كه پس از چند ماه مصرف، به راحتی به انواع بیماری ها دچار می شود. علاوه بر بروز مرگ های ناگهانی در میان مصرف كنندگان این ماده مخدر، افزایش ضربان قلب و فشار خون، گشادگی مردمك چشم، حواس پرتی و بی ارادگی، افسردگی تا حد خودكشی، عصبانیت زیاد با احتمال مرگ و آلوده شدن به ایدز از عوارض عادی و معمولی مصرف شیشه است.
اگرچه شیشه از نظر جسمی اعتیادآوری بالایی ندارد، اما از نظر روحی و روانی نوع وابستگی همراه با اعتیاد شدید به وجود می آورد.

حشیش
از شاهدانه هندی به دست می آید و به رنگ سبز مایل به خاكستری یا قهوه ای مایل به سیاه است و به نامهای ماری جوآنا، بنگ و علف نیز معروف است. این ماده مخدر تاثیر به سزایی بر روی مغز و روح دارد و با گذشت زمان اكثر سلول های مغز را می كشد و در نهایت شخص را دیوانه می كند. حشیش فكر و عمل را از شخص می گیرد و بعد از نشئگی او را حیرت زده و غمگین می كند. همچنین موجب تخریب عملكرد ریه ها می شود و بدن را از مولكول های آنتی اكسیدان كه نقش مهمی در حفاظت سلول ها در برابر تخریب دارند، محروم می كند.

ناس
محصول كشور هندوستان است. این ماده مخدر در بسته های سبز رنگ و با طعم انواع میوه ها به جوانان عرضه می شود. اعتیاد، تحریك و سرخوشی، گیجی و احساس خارج شدن بخار سرد از مغز، از دست دادن تعادل روحی و رفتاری از عوارض روانی این ماده مخدر است.

هرویین
به شكل پودر سفید است كه غیر از امراض روحی، در داخل استخوان های بدن رخنه كرده و با گذشت زمان آنها را پوك می كند. مصرف كننده هرویین پس از مصرف در وضعیتی قرار می گیرد كه مشاعرش تقریباً از كار می افتد. مصرف كننده آن تنها چند دقیقه و حتی در روش تزریق پس از چند ثانیه به اوج نشئگی می رسد اما با گذشت یكی دو ساعت دوباره سطح نشئگی پایین می آید و در اصطلاح خمار می شود و باید دوباره مصرف كند. به همین دلیل مصرف كنندگان هرویین عمدتاً از ادامه روند زندگی عادی عاجز هستند و تمامی وقت خود را صرف تهیه و مصرف مواد می كنند و زندگی شان به سرعت از هم می پاشد و سر از بیغوله ها درمی آورند.

آمفتامین
آمفتامین نوعی ماده مخدر است كه معمولا به صورت پودر یا قرص قابل حل و یا بلعیدنی مورد استفاده قرار می گیرد و جزء مواد مخدر هیجان آور یا مهیج است كه پس از مصرف احساس انرژی به مصرف كننده دست می دهد و احساس ضعف و گرسنگی را سركوب می كند. آیس، اسپید و متسی بوشی از نامهای آمفتامین است. معمولا به صورت خوراكی و گاهی همراه مشروبات الكلی مصرف می شود. اما تزریق، تدخین نیز از دیگر روشهای مصرف آن است. آثار مصرف این مواد می تواند تا دو روز طول بكشد. خونریزی مغزی، فشارخون، شوك ناشی از افت شدید فشار خون، تشنج و اغما و در نهایت مرگ از علائم مسمومیت با آمفتامین است.

اكستازی
اكستازی تركیبی از مواد مخدر آمفتامین و اسید «ال ای دی» است كه نام آن «متیلن دی اكسی- متامفتامین» یا «ام دی ام دی» است. این ماده تا سال 1980 در انگلستان به عنوان یك داروی عمومی و مجاز مورد استفاده قرار می گرفت و در گروه هیجان زاها دسته بندی می شود مصرف زیاد اكستازی در هوای گرم و بسته باعث بروز سكته قلبی می شود و مصرف آن با مشروبات الكلی نیز مرگبار است. این ماده در شكل های مختلف قرص یا كپسول با پوشش های متنوع به فروش می رسد. مصرف كنندگان بلافاصله پس از استفاده از اكستازی احساس بی حالی و بیماری كرده و دائم دهانشان خشك می شود. اما پس از گذشت چند دقیقه احساس سرمستی و نشاط و راحتی كرده و احساس نزدیكی بیشتر با اطرافیان و دوستان شان می كنند.
استفاده از این ماده باعث ایجاد حس عصبانیت، پرخاشگری، اضطراب و توهم می شود و در صورت مصرف مكرر می تواند به اعصاب بدن كه از مغز و نخاع به همه جای بدن گسترش یافته اند آسیب جدی وارد كند.

ال اس دی
ال اس دی یك مخدر بسیار قوی است. این مخدر دارویی نیمه تركیبی است كه در لابراتوارهای پیشرفته از «اسیدلیزرتیك» به دست می آید. این ماده به طور طبیعی در قارچ زنگ گندم وجود دارد و از مهمترین و قوی ترین داروهای شیمیایی توهم زاست. ال.اس.دی به صورت گرد سفید رنگ، قرص، كپسول و همچنین مایعی صاف و روشن و بدون رنگ و بو كه گاه بر روی كاغذ چكانده می شود بفروش می رسد. تشخیص آن با چشم غیرمسلح غیرممكن است و وجود آن را می توان از طریق آزمایش های تحلیل كمی و كیفی مورد تایید قرارداد.
اعتیاد به ال.اس.دی نوعی اتكا روانی به آن است. یكی از مهم ترین عوارض مصرف این ماده تیره شدن مردمك چشم است كه به طور كامل در مقابل نور واكنش نشان می دهد. حالت تهوع، استفراغ، سرد شدن بدن و لرزش در بسیاری از اوقات در بدن بیمار مشاهده می شود.
این ماده امراض مغزی ایجاد می كند و عوارض روانی حاصله از آن بیش از همه شباهت به انواع اختلالات روانی از جمله روان گسیختگی یا نوعی از جنون های آنی دارد.

متادون
متادون از خانواده مواد شبه افیونی است و بیشتر در درمان وابستگی به سایر شبه افیونها نظیر هروئین، كدئین و مورفین كاربرد دارد. بیشتر كسانی كه متادون برایشان تجویز می شود، برای وابستگی به مواد افیونی تحت درمان قرار گرفته اند. این مواد مصرف هروئین را كاهش می دهد و جایگزینی مطمئن برای ترك روش های خطرناكی چون استفاده از هروئین است. متادون به صورت قرص، شربت و آمپول مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند مصرف خماری و اشتیاق معتادان را تا 24ساعت كنترل كند. بیماران معمولا از نظر فیزیكی به همان اندازه به متادون وابسته می شوند كه به هروئین یا هر ماده مخدر دیگری وابسته بوده اند.

پیامدهای مصرف مواد مخدر
تمامی داروهای مخدر و روانگردان علاوه بر ایجاد توهم، سلول های مغز و نواحی مختلف بدن را تحت تأثیر منفی خود قرار می دهند و تعادل شیمیایی بدن را برهم می زنند. از این رو:
1- فرد معتاد به هیچ وجه قدرت اندیشیدن ندارد و همچون شبحی از روشنایی ها به سوی تاریكی می خزد و ارزش های اجتماعی را نادیده می گیرد.
2- فرد معتاد بمب آتش زایی می شود برای تخریب شخصیت خود و رواج انواع انحرافات اجتماعی در جامعه.
3- از لحاظ جسمی معتاد اولین كسی است كه از اعتیاد خود زیان می بیند. زیرا با مصرف مواد مخدر ممكن است دچار ایدز، هپاتیت و انواع عفونت ها و بیماری های تنفسی، قلبی و حتی كبدی شود. برخی از علایم این بیماری ها عبارتند از لاغری، پیری زودرس، ضعف شدید، كاهش فشار خون، كم شدن قدرت بینایی و شنوایی، خواب آلودگی، رعشه دست و پا و اختلال در دستگاه گردش خون و تنفس و سایر اعضای حیاتی.
4- از لحاظ روانی شخص معتاد مستعد بیماری هایی همچون ترس شدید، دیوانگی تا مرز خودكشی و افسردگی است و ناامیدی و یاس در زندگی او همیشگی است.
5- از لحاظ رفتاری شخص معتاد ممكن است دچار مشكلاتی همچون ضعف اراده، بی تعادلی در احساس شادی و غم، بی صبری و از دست دادن تعادل جسمی، عصبانی شدن بی مورد، پرحرفی، یاوه گویی، حواس پرتی و دروغگویی شود.
6- شخص معتاد به علت بی توجهی به نیازهای خانواده مقام و منزلت خود را نزد دوستان، آشنایان، همكاران و همسایگان از دست می دهد.
7- پرخاشگری های بی مورد و بی موقع، از دست دادن احساس كفایت و امنیت و حسن احترام به خود و اطرافیان و هزاران مشكل روحی و روانی و عاطفی از دیگر پیامدها و عوارض ناشی از اعتیاد است.

علائم و نشانه های مصرف مواد مخدر
-تغییر رفتار فرد مثل قفل كردن در اتاق به هنگام خروج از خانه و غیبت یا ترك بی دلیل منزل.
-درخواست مكرر پول از افراد به بهانه های مختلف.
-خرج كردن پول زیاد در مدت كوتاه و گم شدن پول، طلا و وسایل منزل.
-طولانی شدن مدت ماندن در دستشویی.
-كم توجهی و بی توجهی به وضع ظاهری تا حد آشفتگی.
-تمایل به كناره گیری از بستگان و ایجاد رابطه با دوستان ناباب و مشكوك.
-كاهش احساس مسئولیت، وقت شناسی و غیبت و همچنین افت كارایی درخانه، مدرسه و محل كار.
-افزایش استفاده سر خود از داروهای آرام بخش و درخواست بی رویه داروهای مسكن.
-افزایش ضربان قلب و نبض، افزایش اشتها و نداشتن تعادل هنگام راه رفتن.

منبع: روزنامه کیهان