سلامت نیوز: معمولا آموزش دستشویی رفتن به كودكان كمی دشوار و پیچیده‌تر از سایر كارهاست. استفاده از پوشك برای كودكان، چندان مقرون به صرفه نیست و بیشتر مهد كودك‌ها مراقبت از كودكانی را كه قادر به دستشویی رفتن نیستند، به عهده نمی‌گیرند. اكثر پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌گویند كه دستشویی رفتن را باید خیلی زود به كودك یاد داد؛ حتی قبل از جشن تولد یكسالگی او؛ اما متخصصان می‌گویند كه بهترین زمان برای شروع این‌كار، زمانی است كه كودك آمادگی‌اش را نشان می‌دهد.
 

آمادگی كودكان برای دستشویی رفتن
 وقتی كه می‌توانند برای چند ساعت خود را خیس نكنند.
 وقتی كه كودك بدون كمك كسی خودش به راحتی می‌نشیند و راه می‌رود.
 وقتی كه می‌تواند با اشاره كردن چیزی را به شما بفهماند (مثلاً به یكی از بخش‌های بدنش اشاره كند).
 وقتی كه می‌تواند از برخی كلمات و حركات برای نشان دادن نیازش به دستشویی رفتن استفاده كند.
 وقتی كه می‌خواهد مثل شما و یا سایر كودكان بزرگ‌تر از خودش رفتار كند.
 والدین اغلب دستشویی رفتن را از دو سالگی به كودكان خود یاد می‌دهند. اگر كودك شما به هنگام تولد وزن بسیار كمی داشته و روند رشد او نیز كُندتر از حالت معمول است، می‌توانید این‌كار را از سه سالگی شروع كنید.
 

آیا شما آمادگی دارید؟
آیا به تازگی تغییر بزرگی در خانواده شما روی داده است؛ مثل بیماری یكی از اعضا خانواده، تولد یك نوزاد دیگر، نقل مكان به خانه جدید، تغییر شكل و ... ؟ اگر چنین شرایطی دارید، بهتر است كمی صبر كنید تا اوضاع به حالت عادی برگردد و بعد آموزش دستشویی رفتن را شروع كنید. آیا زمان كافی در اختیار دارید؟ آموزش دستشویی رفتن حدود سه ماه طول می‌كشد. برخی از كودكان خیلی سریع این‌كار را یاد می‌گیرند و برخی كمی دیرتر. گاهی اوقات اطرافیان‌ به شما فشار وارد می‌كنند كه باید هر چه زودتر دستشویی رفتن را به كودك‌تان یاد بدهید. آنها در این‌باره نظریات متفاوتی دارند. اما به خاطر داشته باشید شما تنها كسی هستید كه بیشترین اطلاعات را راجع‌ به فرزندتان دارید. بهتر است منتظر بمانید و بعد از اینكه كودك‌تان آمادگی‌اش را برای انجام این‌كار نشان داد، آموزش را شروع كنید. اگر كودك خواهر یا برادر بزرگ‌تر دارد، می‌توانید از او نیز كمك بگیرید تا دستشویی رفتن را یاد بگیرد. حتماً به او یادآوری كنید كه بعد از هر بار دستشویی رفتن، دست‌هایش را بشوید. می‌توانید از صندلی مخصوص دستشویی بچه‌ها استفاده كنید.

 صندلی‌ها را همیشه دم دست داشته باشید تا در حین بازی هر وقت كه نیاز داشت، روی آن بنشیند و كارش را انجام دهد. ممكن است گاهی اوقات با وجود پوشك روی صندلی بنشیند! این اتفاق در اوایل آموزش پیش می‌آید؛ اما كم‌كم یاد می‌گیرد كه قبل از دستشویی رفتن، پوشكش را در آورد. وقتی كه كودك‌تان از نشستن روی لگن احساس راحتی كند، باید كم‌كم از او بخواهید كه پوشكش را در آورد. استفاده از لگن دستشویی برای كودكان خردسال برخی محدودیت‌ها را نیز به همراه دارد؛ مثلاً وقتی كه تازه از خواب بیدار شده و هنوز خواب‌آلود است، از او انتظار نداشته باشید بتواند به طور مستقل به دستشویی برود. او در چنین مواقعی نیاز به كمك شما دارد. چند روز اول، سعی كنید چند بار (3-4 بار) در روز از كودك‌تان بخواهد روی صندلی یا لگنش بنشیند. هر بار 2-3 دقیقه باشد تا در صورت داشتن ادرار و یا مدفوع بتواند خود را كاملاً تخلیه كند. طی این زمان با او راجع به چیزهای خوب حرف بزنید؛ مثل رفتن به خانه مادربزرگ و یا خریدن كتاب یا اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش. بیشتر كودكان مدفوع كردن را در این شرایط یاد می‌گیرند؛ یعنی با نشستن در توالت به فكر تخلیه روده هستند و معمولاً قبل از این كار خود را خیس می‌كنند. وقتی كه بالاخره این كار را یاد گرفت و به خوبی انجام داد، هیجان و خوشحالی‌تان را به او نشان بدهید و او را در آغوش بگیرید. حالا كه كودك‌تان یاد گرفته است به هنگام نیاز از دستشویی استفاده كند، وقت آن رسیده كه به او تمیز كردن و شستن خودش را نیز آموزش دهید. این‌كار همواره از جلو به عقب انجام می‌شود. دست‌های كودكان كوتاه هستند و در ابتدا این‌كار را به سختی انجام می‌دهند؛ ولی با تمرین كردن، بعد از مدتی اینكار را نیز یاد می‌گیرند. شستن دست‌ها با آب صابون را نباید فراموش كنید. هیچگاه در حالی كه كودك در توالت است، به عنوان پاداش خوراكی مورد علاقه‌اش را به او ندهید.
 

جنگ كردن و بداخلاقی ممنوع!
اگر كودك‌تان نمی‌خواهد روی صندلی دسشتویی‌اش بنشیند، سخت نگیرید. این‌كار گاهی اوقات برای كودكان دشوار است. شما باید صبوری كنید و به او خرده نگیرید. اگر از این كار خوشش نمی‌آید و مرتبا نق می‌زند، می‌توانید یك زنگ تفریح به او بدهید؛ یعنی چند روز صبر كنید و دوباره برنامه قبلی‌ را از سر بگیرید.
 

تشویق و تنبیه
بسیاری از والدین از شنیدن این جمله كه برای دستشویی رفتن كودكان باید به آنها جایزه داد و تشویق‌شان كرد، تعجب می‌كنند. از كودك‌تان تعریف كنید، او را در آغوش بگیرید و به او كمك كنید تا هر چه زودتر این‌كار را یاد بگیرد. اگر با شما همكاری نمی‌كند، او را سرزنش و یا تنبیه نكنید. همه كودكان گاهی اوقات در این شرایط دچار خطاهایی می‌شوند و گاهی هم كله شقی می‌كنند. اگر كودك‌تان یك‌بار به‌طور اتفاقی خودش را خیس كرد، چیزهایی مشابه این كلمات را به او بگویید: «من متاسفم از اینكه تو دچار این اشتباه شدی». «من می‌دانم كه تو تمام تلاشت را می‌كنی و حاضرم شرط ببندم كه دفعه بعدی در دستشویی كارت را انجام می‌دهی». جایزه دادن به كودكان در این شرایط چندان ضروری نیست. شما می‌توانید آنها را تشویق كنید. آنها نیاز دارند كه موفقیت را احساس كنند و تمام تلاش‌شان را می‌كنند تا كار درستی انجام دهند و شما خوشحال شوید.
 

هنگام چرت نیمروزی و خواب شبانه
كودك شما می‌تواند در طول روز دستشویی‌اش را بگوید و كم‌كم به این موفقیت رسیده است كه در طول روز خودش را خیس نكند؛ اما گاهی اوقات در حین خواب خودش را خیس می‌كند. از زمانی كه دستشویی رفتن را یاد می‌گیرد، تا زمانی كه دیگر شب‌ها خودش را خیس نكند، تقریباً یكسال طول می‌كشد. شما می‌توانید شب‌ها از پوشك برای او استفاده كنید یا اینكه هر كار دیگری انجام دهید تا رختخوابش خیس نشود؛ مثلاً روی رختخوابش مشمع بكشید.
 

كی و چه زمان به او كمك كنید
اگر در مورد آموزش دستشویی رفتن به كودك‌تان با مشكلات بسیاری مواجه شده‌اید، می‌توانید در این‌باره با افراد با تجربه‌تر حرف بزنید. اگر كودك شما چهار یا پنج ساله است، اما هنوز هم نمی‌تواند به‌طور مستقل به دستشویی برود، بهتر است موضوع را با پزشكش در میان بگذارید. ممكن است به یك مشكل جسمی دچار باشد و همین مسأله دستشویی رفتن او را دشوار كرده است. كودكان سه چهار ساله ممكن است گاهی اوقات دسته گل به آب دهند. به یاد داشته باشید كه آنها می‌خواهند یك كار جدید را یاد بگیرند و این نیاز به تمرین مكرر دارد و همیشه در حین تمرین اشتباهاتی هم پیش می‌آید. صبور باشید، به زودی او آنقدر بزرگ می‌شود كه تمام كارهایش را به طور كامل انجام می‌دهد
 
منبع: کودک سالم