سلامت نیوز: آیا صبح كه از خواب بیدار می‌شوید، هنوز احساس خستگی می‌كنید. هنگامی كه شب نمی‌توانید خوب بخوابید، دلیل این خستگی كاملا مشخص است؛ ولی، درباره زمانی كه خوب خوابیده‌اید، چطور؟ با این وجود شب پیش را خوب خوابیده‌اید؛ ولی، هنگامی كه صبح از خواب بیدار می‌شوید، هنوز احساس خستگی و خواب آلودگی می‌كنید، علت چیست؟ پیش‌تر به نظر می‌رسد كه مشكل از مسائل كوچكی است كه در خواب شما اختلال به وجود می‌آورد و اجازه نمی‌دهد، از خوابیدن لذت كافی برده و بهره‌مند شوید و برای فردا آماده و پر انرژی باشید. در اینجا، به چند نشانه از مشكلات خواب اشاره خواهیم كرد كه به راحتی می‌تواند مانع از آسایش شما بشود و صبح بعد احساس خستگی كنید:

 صبح‌ها با طعم و مزه بد دهان‌تان از خواب بیدار می‌شوید
بوی بد دهان در صبح می‌تواند نشانه یك بیماری به نام ریفلاكس معده به مری (GERD) و یا سوزش سر دل باشد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد كه بیش از 25 درصد از كسانی كه صبح خسته از خواب بیدار می‌شوند، این بیماری را دارند، بدون اینكه خودشان از آن آگاه باشند و به دلیل اینكه بیماری آنها هنوز هیچ دلیل آشكاری ندارد، از این بیماری غافل هستند. ریفلاكس اسید در معده موجب می‌شود كه كمابیش خواب نیمه بیداری داشته باشید، حتی در زمانی كه هیچ نشانه‌ای از سوزش سر معده وجود ندارد و در نتیجه این ریفلاكس‌های خاموش، خواب درستی نخواهید داشت. ولی، هنگامی كه از خواب بیدار می‌شوید، هضم به طور كامل انجام شده است و نمی‌دانید چرا احساس می‌كنید بد خوابیده‌اید و خسته هستید.

برای از بین بردن این مشكل سوزش سر دل‌تان را باید درمان كنید، حتی اگر آن‌را هنوز تجربه نكرده‌اید. دست كم دو ساعت پیش از خواب از خوردن غذا خودداری كنید و در وعده شام خود غذاهای اسیدی، همچون الكل، شكلات، انواع سس‌ها، گوشت چرب، غذاهای ادویه‌دار، مركبات، گوجه‌فرنگی را فراموش كنید كه همه اینها موجب ریفلاكس اسید و سوزش سر دل می‌شود. برخی از پزشكان نیز توصیه می‌كنند كه قبل از خوابیدن آدامس بجوید، زیرا افزایش تولید بزاق اسید معده را خنثی می‌كند. برخی از داروها، به ویژه آسپرین و سایر مسكن‌ها، در معده و مخاط مری سخت می‌شود. به همه شما سفارش می‌كنیم كه از خوردن آنها پیش از خواب خودداری كنید. پژوهش‌های خواب نشان داده كه خوابیدن به سمت چپ بدن این نشانه‌ها را كاهش می‌دهد، در حالی كه خوابیدن روی سمت راست بدن این نشانه‌ها را تشدید می‌كند، زیرا كه در این وضعیت اسید معده به راحتی می‌تواند به سمت مری هدایت شود. اگر به پشت می‌خوابید، نیز بدانید كه این نوع خوابیدن نیز ریفلاكس اسید معده را افزایش می‌دهد، مگر اینكه سر و شانه‌های شما بالاتر از بدن‌تان قرار بگیرد. كاهش وزن تاثیر شگفت‌انگیزی در كاهش بازگشت اسید معده دارد و اگر همه این روش‌ها موثر واقع نشد آنتی‌اسیدها را امتحان كنید.

 شب ادراری
شب ادراری نام رسمی برای بیدار شدن از خواب و رفتن به دستشویی است. بنیاد ملی خواب برآورد می‌كند كه حدود 65 درصد از بزرگسالان محروم از خواب، مكرراً در طول شب به دستشویی می‌روند. به طور معمول، در فرایند طبیعی بدن ما می‌تواند 6 - 8 ساعت ادرار را در خود نگه دارد؛ ولی، هر چقدر كه سن افراد بیشتر می‌شود، به دلیل كاهش هورمون‌ها، توانایی نگه داشتن ادرار در بدن نیز كاهش می‌یابد. برخی از افراد پس از بیدار شدن از خواب و دفع ادرار به سختی می‌خوابند و در طول خواب هر چند ساعت یكبار سیگنالی به مغز آنها فرستاده می‌شود و آنها را مجبور به بیدار شدن می‌كند. درمان این مشكل بسیار ساده است. دست كم سه ساعت پیش از رفتن به رختخواب از نوشیدن مایعات خودداری كنید، غذاهای آبكی نیز در این گروه قرار دارد، مانند سوپ، قهوه و چای كمتری بنوشید، زیرا اسید چای و قهوه مثانه را تحریك می‌كند. الكل نیز مدر (ادرارآور) است و مثانه را تحریك می‌كند. با مثانه خالی به رختخواب بروید و پیش از خوابیدن حتما دستشویی بروید. هر از گاهی نزد پزشك بروید و مطمئن شوید كه هیچ مشكل ادراری نداشته باشید. برخی از موارد، همچون عفونت‌های پروستات، تومورها و یا هیپرپلازی خوش‌خیم دستگاه ادراری و عفونت‌ مثانه از شایع‌ترین علل مشكلات ادرار و تكرر ادرار است. ابتلا به دیابت نیز یكی از دیگر علل تكرر ادرار است. بنابراین، اگر به تازگی آزمایش دیابت نداده‌اید و تكرر ادرار دارید، حتما با پزشك خود مشورت كنید. برخی از داروها، همچون داروهای قلب و مدرها نیز می‌تواند مقدار ادرار را افزایش دهد، اگر روش‌های بالا موثر واقع نشد، می‌توانید از ضد دیوریتیك‌ها (ضد ادرار) استفاده كنید كه به طور معمول بدون نسخه نیز به فروش می‌رسد.

 دندان قروچه و فك‌زنی
دندان قروچه یك فعالیت ناخودآگاه عصبی عضلانی است. كارشناسان معتقدند كه اكثر كسانی كه دندان قروچه می‌كنند، خودشان از این موضوع آگاه نیست و فقط 5 درصد آنها خودشان متوجه این موضوع می‌شوند و در دیگر موارد، دندانپزشك و یا همسر فرد او را آگاه می‌كند. فك زنی، نوع دیگری از دندان قروچه است كه به جای اینكه دندان‌ها روی همدیگر ساییده شود، روی همدیگر فشار وارد می‌آورد. سخت شدن عضلات فك در دندان قروچه در خواب آرام تداخل به وجود می‌آورد و اگر در كل طول شب به این كار ادامه دهید، به جای اینكه استراحت كنید، در واقع كل شب را در حال حركت و فعالیت خواهید بود و به همین دلیل، صبح‌ها احساس خستگی مفرط می‌كنید. برای از بین بردن این مشكل به دندانپزشك مراجعه كنید. در صورت وجود مشكل فیزیكی پزشك‌ها به طور معمول دستگاه‌هایی به نام آتل دندان را تجویز می‌كنند. برخی از كارشناسان نیز معتقدند كه جویدن آدامس بیش از اندازه در طی روز تكرار این عادت در شب را موجب می‌شود. بنابراین، از جویدن بیش از حد آدامس خودداری كنید. از دیگر عواملی كه می‌تواند به دندان قروچه منجر بشود، تزریق بوتاكس به ماهیچه‌های فك است. در سال 2010، دستگاه جدیدی به نام Grindcare به بازار آمد كه كارشناسان بر این باورند كه در درمان دندان قروچه بسیار مناسب است.

 آپنه
آپنه، اختلال انسدادی در خواب است كه به مدت ده ثانیه و یا بیشتر تنفس قطع می‌شود. در نوع دیگری از این مشكل كه (UARS) نامیده می‌شود، نیز تنفس قطع می‌شود؛ ولی، این قطع تنفس كمتر از 10 ثانیه طول می‌كشد. كارشناسان معتقدند كه بیش از 20 میلیون امریكایی به آپنه مبتلا بوده كه 87 درصد آنها از این مشكل كاملا بی‌اطلاع هستند. اشتباهی كه بیشتر افراد به آن معتقدند این است كه اگر آنها خر و پف می‌كنند، به آپنه نیز مبتلا نیستند. در صورتی كه نمی‌دانند، در واقع بیشتر افراد مبتلا به آپنه اصلا خر و پف نمی‌كنند و وقتی آپنه رخ می‌دهد كه گلو بسته می‌شود و جریان هوا قطع می‌شود و اكسیژن كافی به شما نمی‌رسد. در UARS نیز همین اتفاق می‌افتد و البته، زبان مانع از ورود مقدار هوای كافی به بدن می‌شود و اكسیژن خون كاهش می‌یابد و اكسیژن مغز كم می‌شود و در این هنگام فرد كم‌كم بیدار و به خواب ناقص دچار می‌شود.

افزایش وزن یكی از علل اصلی آپنه است، زیرا اضافه وزن موجب می‌شود كه در نهایت، بافت نرم در ناحیه گلو زیاد شود و راه ورود هوا را مسدود كند. در این مواقع، برای درمان مشكل قطع تنفس به یك متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه كنید تا موضوع را بررسی كند. بسیار مهم است كه مقدار اكسیژن در زمان خواب اندازه‌گیری شود. پزشك در برخی موارد دستگاه CPAP را تجویز می‌كند كه در واقع، ماسكی است كه با فشار مداوم هوا را وارد راه‌های هوایی می‌كند. مطالعات نشان می‌دهد كه این دستگاه در درمان آپنه بسیار مفید است. دستگاه دیگری نیز كه همانند CPAP كار می‌كند، Brpap نام دارد كه در واقع یك دستگاه فشار هوای دو منظوره است. اگر تصمیم دارید از این دستگاه‌ها استفاده كنید، حتما با پزشك مشورت كنید تا نوع مناسب برای شما را انتخاب كند. گزینه دیگر درمان شامل لوازم دهان است كه موضع دهان و فك را كمی تغییر می‌دهد تا راه هوا بسته نشود و یا با عمل جراحی قسمت اضافی بافت نرم كام را جدا می‌كنند تا مانع از ورود هوا نشود. همه مشكلاتی كه در اینجا به آنها اشاره كردیم، موجب اختلال در خواب و احساس خستگی شما می‌شود، برای درمان آنها به سرعت اقدام كنید تا هر روز با نشاط و انرژی از خواب بیدار شوید.

خروپف
تنفس با دهان و خر و پف هر دو از جمله عللی است كه خواب را مختل می‌كند. اگر در كنار همسرتان می‌خوابید از او خواهش كنید كه نوع تنفس كردن شما را زیر نظر داشته باشد تا متوجه خر و پف و یا نفس نفس زدن شما بشود و شما را آگاه كند تا آن‌را درمان كنید. این دو مشكل نیز در خواب وقفه ایجاد می‌كند. چرا كه هوا به اندازه كافی وارد بدن نمی‌شود. در برخی مواقع حتی خر و پف شدید می‌تواند به مشكل تنفسی منجر شود. عادت كنید تا از راه بینی نفس بكشید. برای بهبود تنفس خود می‌توانید از اسپری‌های بینی استفاده كنید. بیشتر افرادی كه به روی پشت خود می‌خوابند، خر و پف می‌كنند. یك كاهش وزن چند كیلویی نیز می‌تواند در كاهش خر و پف موثر باشد. اگر با هیچ یك از این روش‌های بالا مشكل حل نشد، با دكتر مشورت كنید تا به گونه‌ای اختلال تنفسی شما را درمان كند.

 اختلال حركت اندام‌ها در طول شب
این نوع از حركت به طور معمول به سندرم پا و یا اختلال در حركت اندام‌ها (PLMD) مربوط می‌شود. محققان به طور قطع نمی‌دانند كه چه چیزی این اختلالات را موجب می‌شود؛ ولی، آنچه كه مشخص است این است كه ناآرامی در خواب زمان خواب عمیق فرد را كاهش می‌دهد و حركات بدن باعث می‌شود كه فرد در یك حالت نیمه بیدار باشد و به اندازه كافی استراحت نكند. برای رفع این مشكل به پزشك مراجعه كنید تا با نشانه‌های شما بیماری را تشخیص دهد. ممكن است این اختلالات مربوط به یك بیماری زمینه‌ای، همچون دیابت، ورم مفاصل، نوروپاتی محیطی، كم خونی، تیروئید، مشكلات كلیه و یا ... باشد. از هر نوع دارویی كه استفاده می‌كنید، پزشك را آگاه كنید، برخی از داروها، همچون داروهای ضد افسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها و لیتیوم می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اختلالات حركت اندام‌ها و سندرم پاهای بی‌قرار بشود. كمبود ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین B و اسید فولیك و آهن در ایجاد سندرم پا موثر است. گوشت قرمز، اسفناج و سبزیجات منبع خوبی از این ویتامین‌ها است. اگر پزشك شما تشخیص این بیماری را داد، داروهایی كه به درمان بیماری پاركینسون كمك می‌كند می‌تواند نشانه‌های بیماری‌های پرش عضلانی را نیز كاهش دهد. در این مواقع، دكتر داروهایی تجویز می‌كند كه به خواب عمیق شما كمك كند.

منبع: دنیای سلامت