فاصله زیاد میان تعداد كلنی و عسل تولیدی باعث شده است ایران در میزان برداشت عسل در رتبه یازدهم جهان قرار گیرد؛ این در حالی است كه كیفیت مرغوب عسل میتواند این كشور را جزو برترین تولیدكنندگان جهان قرار دهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ فقدان ردیفهای اعتباری مشخص در جهت حمایت از زنبورداری، عدم حمایت از حمل و نقل كندوها در زمان كوچ، ضعف تبلیغات و بازاریابی مصرف عسل، پائین بودن سطح علمی زنبورداران، تأثیر پدیده گرد و غبار بر جمعیت زنبورها و میزان تولید، فقدان انسجام تشكلهای زنبورداری و عرضه عسلهای غیراستاندارد به بازار از عواملی است كه به صورت مستقیم و غیرمستقیم میزان تولید عسل در كشور را تحت تأثیر قرار میدهد. اما توجه بیشتر به زنبورداران و ایجاد امكانات و تسهیلات برای آنان میتواند نقش مؤثری در افزایش كیفیت و میزان تولید این محصول با ارزش داشته باشد و در زمینه ایجاد اشتغال هم تأثیرگذار باشد.
در حال حاضر طرحهای اصلاح نژاد زنبور عسل، پرورش ملكه زنبور، آماربرداری از زنبورستانها، ركوردگیری و ثبت مشخصات زنبور عسل، پیگیری عضویت ایران در اتحادیه بینالمللی زنبورداران و قانونمند كردن كوچ زنبورستانها از جمله طرحهای در دست اقدام در صنعت زنبورداری كشور است.
بنابر اعلام این اتحادیه، عسل ایران به مبلغ هر كیلو 60 دلار در كشورهای حوزه خلیجفارس، عربستان و لبنان به فروش میرسد و آمادگی صادرات 15 تا 18 هزار تن عسل را به این كشورها دارد. توجه به كیفیت عسل، نحوه بستهبندی و بازاریابی مناسب میتواند میزان صادرات این محصول را افزایش دهد و ایران به جایگاه واقعی خود در این خصوص برسد.
سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل از استانهای برتر تولیدكننده عسل در كشور هستند و با دارا بودن مراتع سرسبز و شرایط آب و هوایی مساعد، ظرفیت بالایی برای تولید عسل مرغوب در كشور دارند. آذربایجان غربی با تولید 14 هزار تن و آذربایجان شرقی با تولید 8 هزار تن عسل به ترتیب رتبه اول و دوم تولید عسل در كشور را دارا هستند. استان اردبیل نیز در رتبه چهارم كشور قرار دارد.
رشد 5 درصدی تولید عسل در آذربایجان غربی
رضا یوسفی رضایی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینكه 750 هزار كندوی عسل مدرن و بومی در استان وجود دارد، اظهار داشت: اگر شرایط آب و هوایی ایدهآل باشد پیشبینی میشود امسال تولید عسل از رشد 5 درصدی برخوردار باشد.
وی با بیان اینكه پدیده گرد و غبار بیشترین آسیب را در زمان گلدهی گیاهان به زنبور عسل وارد میكند، گفت: زنبور عسل هیچ علاقهای به استفاده از شهد گلهایی كه گرد و غبار روی آنها را گرفته باشد، ندارد. در نتیجه این امر باعث كاهش قدرت تخمریزی ملكه و كاهش طول عمر زنبوران چراگر و در نهایت موجب كاهش تولید میشود.
به گفته یوسفی رضایی، تمهیدات لازم برای جبران خسارات ناشی از پدیده گرد و غبار از طریق بیمه در دست بررسی است تا بتوان این پدیده را جزو عوامل خطرساز برای زنبور عسل، تحت پوشش بیمه محصولات كشاورزی قرار داد.
وی به فعالیت صنایع جانبی عسل در استان اشاره كرد و افزود: در حال حاضر 4 كارخانه بستهبندی عسل به صورت اتوماتیك در استان فعال است و
5 كارخانه دیگر نیز به صورت نیمه اتوماتیك محصولات را بستهبندی و به بازار عرضه میكنند. همچنین چند طرح بزرگ بستهبندی عسل به شكل مكانیزه در دست بررسی است. یوسفی رضایی درخصوص صادرات عسل از استان به سایر كشورها، بیان كرد: آذربایجان غربی با 3 كشور خارجی هممرز بوده و به بازارهای مشترك دسترسی دارد كه با توجه به همكاریهای انجام گرفته توسط گمركات و سایر مراجع ذیربط، طی سالهای 90 و 91 میزان 468 هزار و 57 كیلوگرم عسل از استان صادر شده است.
وی بر عرضه عسل ارگانیك بدون سموم در بازارهای داخلی و خارجی تأكید كرد و افزود: باتوجه به پتانسیل بالای تولید عسل و پوشش مناسب گیاهی آذربایجان غربی طرحهای بسیاری در جهت تولید عسل ارگانیك در استان اجرا میشود كه از جمله آن میتوان به پرورش ملكه در جمعیتهای بسته اشاره كرد كه یكی از ویژگیهای این ملكهها مقاوم بودن به بیماری و عدم نیاز به استفاده از داروهای شیمیایی برای آنها است. بسترسازی مناسب در قالب ارائه آموزشهای لازم به زنبورداران و سوق دادن تشكلهای بخش خصوصی و تعاونیهای زنبورداری به سوی تولید عسل ارگانیك از دیگر برنامههای در دست اجرا است.
ارائه تسهیلات جهت حمایت از صنایع جانبی
اكبر اصغر رضایی، معاون مدیر طیور سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی و كارشناس مسئول زنبور عسل با اشاره به فعالیت 10 هزار و 77 بهرهبردار كندو در استان اظهار داشت: در حال حاضر 606 هزار و 894 كندوی مدرن و 237 هزار و 700 كندوی بومی در استان فعال است كه عسل بومی با قیمت بالاتری به بازار عرضه میشود. وی تولید عسل استان در سال 89 را 7 هزار و 923 تن اعلام كرد و افزود: 9/0 درصد از این مقدار معادل 887 تن عسل به صورت بومی در استان تولید شده است. رضایی با تأكید بر اهمیت بیمه زنبورداران تصریح كرد: ثبتنام متقاضیان در سایت جهاد كشاورزی استان از زمستان سال گذشته آغاز شده و اطلاعات آنها در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار گرفته است. جمعآوری اطلاعات زنبورداران امسال هم ادامه خواهد داشت تا تمام افراد شاغل در این بخش بتوانند از مزایای بیمه بهرهمند شوند. وی با بیان این كه گرد و غبار تأثیر مستقیمی بر میزان تولید عسل دارد، گفت: پوشش گرد و غبار بر روی گلها باعث میشود زنبورها نتوانند از شهد و گرده گل استفاده كنند. همچنین با وجود ذرات خاك در هوا، پرواز زنبورها كاهش مییابد و تلفات آنها افزایش خواهد یافت. برای جلوگیری از این مشكل، پیشبینی هواشناسی جهت آگاهی از زمان وقوع پدیده گرد و غبار بررسی میشود تا با اطلاعرسانی دقیق، زنبورداران برای جلوگیری از پرواز زنبورها و تلفات آنها، دریچه كندوها را ببندند. معاون مدیر طیور سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی صادرات عسل از استان را به صورت فلهای دانست و اضافه كرد: به تازگی به دنبال آن هستیم تا عسل تولید شده در استان را به صورت بستهبندی به سایر كشورها صادر كنیم.
ایاز برنو، مدیر صنایع كشاورزی سازمان جهادكشاورزی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به فعالیت 23 واحد بستهبندی عسل در استان، بیان كرد: اكنون یك واحد بستهبندی با ظرفیت بالای یك هزار تن عسل آماده بهرهبرداری است و تا یك ماه آینده افتتاح خواهد شد. این كارخانه در شهرستان شبستر قرار دارد و با بهرهبرداری از آن، 15 نفر به طور مستقیم و عده بسیاری نیز به صورت غیر مستقیم مشغول به كار خواهند شد. وی از حمایت متقاضیان ایجاد صنایع جانبی در استان خبر داد و گفت: جهاد كشاورزی زمین مورد نیاز برای افتتاح صنایع بستهبندی عسل را در اختیار متقاضیان قرار میدهد و 90 درصد هزینه ساخت كارخانه را به صورت تسهیلات با سود 7 درصد به این افراد پرداخت میكند.
استفاده از روشهای جدید برای افزایش تولید عسل
علی وثاقی زنبوردار نمونه سال 90 در آذربایجان شرقی با بیان اینكه با استفاده از روش دوملكهای میزان تولید هر كلنی را 2 برابر افزایش داده است، خاطرنشان كرد: میانگین تولید عسل در هر كلنی در آذربایجان شرقی 5/12 كیلوگرم است كه این رقم به 25 كیلوگرم به ازای هر كلنی افزایش یافته است.
وی درخصوص اجرای روش دوملكهای دوكندوهای خود اظهار داشت: در روش معمولی تولید عسل، در هر كندو یك ملكه وجود دارد زیرا اگر غیر از این باشد ملكه دوم توسط ملكه اول و زنبورهای كارگر كشته خواهد شد اما در روش دو ملكهای یك پنجره مابین طبقات كندو قرارداده میشود كه 2/4 میلیمتر قطر دارد و فقط امكان رفتوآمد زنبورهای كارگر در آن وجود دارد.
وثاقی ادامه داد: هر ملكه عطر مخصوص خود را دارد و برای اینكه عطر دو ملكه در این روش یكی شود ابتدا ملكه دوم در یك قفس كه دارای منفذ است حبس شده و داخل كندو قرار میگیرد. سپس با گذشت 24 ساعت و یكی شدن عطر دو ملكه، ملكه دوم از قفس آزاد شده و زنبورهای كارگر به عطرش عادت میكنند و دیگر آسیبی به آن نمیرسانند اما با پنجره گفته شده از ملكه اول جدا خواهد بود.
وی با اشاره به اهمیت زمانبندی برای اجرای روش دو ملكهای گفت: به طور معمول زنبورها در استان از اواسط تیر شروع به ذخیرهسازی عسل در كلنیها میكنند و این روند تا اواخر مردادماه و به طور میانگین 45 روز ادامه دارد. درست 40 روز قبل از آغاز این شهدآوری ملكه دوم به كندو معرفی میشود تا تخمریزی آغاز شود.
این زنبوردار نمونه اضافه كرد: تخمها بعد از 20 روز متولد میشود و زنبورهای متولد شده 20 روز هم داخل كلنی كار میكنند. پس از گذشت این دوره 40 روزه كه قانون 40 روزگی نام دارد، زنبورها وارد مراتع میشوند و عمل شهدآوری را انجام میدهند. با اجرای این روش و افزایش تخمگذاری در یك كندو، میزان تولید نیز رشد چشمگیری خواهد داشت. به گفته وثاقی در اوایل جریان شهدآوری یكی از ملكهها كه سن بیشتری دارد از كندو حذف میشود. گسترش استفاده از این روش در استان و در كشور میتواند در افزایش میزان تولید بسیار مؤثر باشد.
تولید عسل سبلان به عنوان برند جهانی
به گفته عادل عبد ایمانی رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان اردبیل، 114 هزار كندوی مدرن و 5 هزار كندوی بومی در این استان فعالیت میكنند كه 3 هزار و 300 تن تولید عسل دارند و 2 هزار و 900 نفر تولیدكننده در این زمینه مشغول به كار هستند. وی معتقد است استان اردبیل با تولید عسل سبلان به عنوان برند جهانی در كشور و سراسر دنیا شهرت یافته است.
رمضان رحمانی زنبوردار نمونه كشور كه در اردبیل فعالیت میكند با بیان اینكه بعضی عوامل موجب كاهش تولید عسل و به وجود آمدن خسارت میشود، اظهار داشت: بیماری «كنه واروا» از جمله عواملی است كه موجب مرگ و میر زنبورها و زیان زنبورداران میشود. برای جلوگیری از این بیماری هر ساله باید دارویی مصرف شود كه هزینه آن برای هر كندو 10 تا 20 هزار تومان است و پرداخت این مبلغ برای زنبورداران مشكل است.
وی نصب دكلهای مخابراتی تلفن همراه در اطراف مراتع و محل نگهداری كندوها را از دیگر عوامل به وجود آمدن خسارت دانست و افزود: وجود این دكلها و امواج مخابراتی حس گیرنده زنبورهای عسل را مختل میكند و باعث میشود زنبورها كندوهای خود را گم میكنند كه این عامل موجب كاهش جمعیت زنبورها میشود.
رحمانی همچنین تصریح كرد: پدیده گردو غبار از عوامل مهمی است كه موجب كاهش تولید و افزایش تلفات زنبور عسل میشود. از زمستان سال گذشته تا بهار امسال میزان تلفات زنبورها از 40 درصد بیشتر بوده است. وی در خصوص حمایتهای جهاد كشاورزی استان خاطرنشان كرد: خدماتی مانند بیمه زنبورداران و محصول آنها و ارائه امكانات در زمینه حمل و نقل كندوها از جمله خدماتی است كه از سوی جهاد كشاورزی ارائه میشود اما با توجه به عواملی كه در میزان تلفات و كاهش تولید عسل مؤثر است و موجب وارد آمدن خسارت به زنبورداران میشود، میزان پرداختی از سوی بیمه بسیار كم است.
نظر شما