سلامت نیوز: ورود داروهای قاچاق و تقلبی به بازار دارویی معضلی فراگیر است که همواره سلامت عده زیادی از بیماران را تهدید می‌کند. براساس آمارهای منتشره از سوی سازمان جهانی بهداشت، میزان تقلبات دارویی در جهان با شروع از حداقل یک تا 3 درصد در کشورهای حوزه آمریکای شمالی، گذر از 3 تا 5 درصد در کشورهای توسعه یافته غیر آمریکای شمالی، 10 تا 15 درصد کشورهای در حال توسعه و به رقم بالای 50 درصد در کشورهای کمتر توسعه یافته، بالغ می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتدال، براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران  تأمین هزینه‌های درمان بیماری‌ها و ارائه خدمات مطلوب به آحاد مردم،‌ از وظایف اولیه دولت به حساب می‌آید که باید به نحو احسن اجرا شود، امری که با کسری بودجه در پایان هر سال و نارضایتی پزشکان و بیماران در سطح وسیع، به پدیده‌ای به نام قاچاق دارو دامن می‌زند.

علیرغم شروع هدفمندی یارانه ها ، کارشناسان دارویی معتقدند قیمت دارو در ایران یک پنجم کشورهای اطراف، یک دهم تا یک پانزدهم کشورهای اروپایی و یک بیستم کشورهای آمریکایی است و به این دلیل دارو به خارج از مرزهای ایران قاچاق می‌شود، به نحوی که در داروخانه‌های واقع در 300 کیلومتری مرز پاکستان؛ داروهای ایرانی جلب نظر می‌کند.

آنان ارزانی و کیفیت قابل قبول را دلیل اصلی علاقه‌مندی مردم کشورهایی مانند عراق، افغانستان، شیخ‌نشین‌ها، ترکیه و پاکستان به مصرف داروهای ایرانی می‌دانند.

ضمن آن‌که سود تولیدکنندگان داروهای ایرانی 15 تا 20 درصد و این شاخص در سایر نقاط دنیا بیش از 50 درصد است.

برای مبارزه با این پدیده قدیمی، که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ریشه‌کنی آن غیرممکن است،‌ افزون بر تشدید فعالیت‌های نظارتی، فرهنگ‌سازی برای مصرف داروهای تولید داخل الزامی است، چرا که داروهای قاچاق صرفاً داروهای کپی‌برداری شده از داروهای خارجی و فاقد هرگونه ماده مؤثره است.

همچنین یکی از مشکلات اساسی در حال حاضر در زمینه تقلب دارویی است. معمولاً انگیزه قاچاق این است که محصول غیرمجاز پروسه اداری را طی نکند و چون به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شود، قیمت پایین‌تری دارد و متأسفانه مورد استقبال مردم هم قرار می‌گیرد. از سویی بسیاری از این داروها فاقد مواد موثره است .

دکتر علی امراللهی، داروساز در مورد قاچاق دارو به خبرنگار ما می‌گوید: براساس گزارش سازمانی جهانی بهداشت در برخی از کشورها تقریباً یک درصد بازار دارویی را فرآورده‌های تقلبی تشکیل می‌دهد، اما در برخی دیگر از کشورها و بخصوص کشورهای آفریقایی تقریباً 70 درصد بازار دارویی از طریق قاچاق داروهای تقلبی تأمین می‌شود.

او می‌افزاید: به‌نظر می‌رسد سهم داروهای تقلبی در بازار دارویی ایران در سالیان اخیر کاهش یافته است و تقلب در بازار دارویی کشور مانند سایر کشورها حدود 10 درصد باشد. بخش زیادی از فرآورده‌های قاچاق در کشور نیز محصولات تقویتی، مکمل‌های غذایی و دارویی است که به دلیل نبود دستورالعمل واضح و مشخصی از سوی وزارت بهداشت و درمان برای ورود و تولید آنها، محصولات مزبور به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.

او سپس یادآوری می‌کند: متأسفانه مشخص نیست گلوگاه ورود داروهای قاچاق کجا است، ولی به نظر می‌رسد اکثراً در کشورهایی مانند پاکستان تولید و وارد کشور می‌شوند. البته بعید به نظر نمی‌رسد که این داروها در داخل کشور هم تولید شود. ابزار ساده‌ای چند سال قبل در کشور وجود داشت که عبارت بود از سیستم توزیع بسیار بسته دارو، که اجازه ورود داروی قاچاق را به بازار دارویی نمی‌داد، ولی در حال حاضر با به‌وجود آمدن تعداد زیاد شرکت‌های پخش دارو و اینکه می‌توانند به راحتی دارو را به دارخانه بفروشند، این تردید را ایجاد می‌کند که داروهای تقلبی از کدام مجاری وارد می‌شوند. بنابراین داروخانه‌ها در کنترل این‌که یک داروی تقلبی وارد شود یا نه، نقش مهمی دارند.

بررسی بازار داروی ناصرخسرو نشان می دهد که بازار ناصرخسرو به سه قسمت تقسیم می‌شود، داروهای تقویت جنسی، مداوای معتادان به مصرف مواد مخدر و روان‌گردان، مورد سوم به داروهای تخصصی باز می‌گردد که دیگر مورد نیاز بیمار نیست و یا بیمار فوت کرده است و چون هزینه دارو زیاد است، بستگان متوفی دارو را می‌فروشند که معمولاً این داروها تاریخ مصرف گذشته است.

در مورد داروهای تقویت جنسی، در حد نیازهای واقعی بیمارانی که مبتلا به نارسایی جنسی هستند، دارو در داروخانه‌ها وجود دارد و این در حالی است که این داروها دارای عوارض جانبی است این داروها معمولاً به صورت قاچاق وارد کشور می‌‌شوند و به‌صورت تقلبی تولید می‌شوند که آزمایش‌های انجام شده بر روی این داروها بی‌اثر بودن آن‌ها را به اثبات رساند. بخشی از این داروها به صورت تقلبی در کشورهای چین، پاکستان و هند تولید و سپس به کشور ما قاچاق می‌شود.

در واقع ما در مورد تقلب دارویی با 2 نوع تقلب روبه‌رو هستیم، یکی تولیدات تقلبی داخلی و دیگری خارجی که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. در بخش داروهای مخدر هم در حال حاضر مراکز ترک اعتیاد بسیار زیاد شده و نیاز مردم را برطرف کرده است، اما داروهای مخدر و روان‌گردان که مصارفی غیرپزشکی دارند، تبدیل به یک معضل فرهنگی اجتماعی شده است و جمع‌آوری آن هم بسیار مشکل است، زیرا که این مساله نیاز به فرهنگسازی دارد تا مصرف روان‌گردان‌ها به صفر برسد.

باید در این مورد اطلاع‌رسانی صحیح انجام شود که خوشبختانه اصحاب رسانه‌های گروهی در این خصوص وظیفه خود را به خوبی انجام داده‌اند، امید است روزی برسد که دیگر شاهد مصرف نامتعارف مواد روان‌گردان و مخدر در کشور نباشیم.