سلامت نیوز : روند رشد سرطان در ایران در سال‌های اخیر در آن حد نگران‌كننده است كه بنا بر پیش‌بینی پروفسور ناصر پارسا، عضو انجمن سرطان‌شناسی امریكا، ایران درسال 2015، با سونامی سرطان روبه‌رو خواهد شد. جدید‌ترین آمار ارائه شده از سوی انجمن سرطان ایران حاكی از آن است كه سالانه حدود 85 هزار مورد سرطان در كشور شناسایی می‌شود كه بیش از 30 هزار مورد آن به مرگ می‌انجامد. عبدالله فضلعلی‌زاده، رییس انجمن سرطان ایران، بر اساس هرم سنی جامعه كه رو به سوی پیر شدن دارد، سرطان را به عنوان اپیدمی سه دهه آینده كشور پیش‌بینی می‌كند. طبق این آمار، سرطان كه پس از بیماری‌های قلبی و سوانح رانندگی، سومین عامل مرگ و میر در كشور است، از 17 هزار و 765 مورد ابتلا در سال 79، به 55 هزار و 855 نفر در سال 84 افزایش یافته و آخرین آمار آن در سال 90، به 85 هزار مورد رسیده است. این آمار در حالی اعلام می‌شود كه سال گذشته در ششمین كنگره سراسری انجمن علمی جراحان عمومی ایران با موضوع سرطان‌های شایع ایران، پرویز دریایی، عـضــو كـمـیـتــه عـلـمـی این كنگـره، تعداد بیماران سرطانی در كشور را سالانه 200 هزار نفر خواند و اظهار كرد كه 40 هزار مورد از این تعداد درسال منجر به مرگ خواهد شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ در این كنگره، از سرطان پوست به عنوان شایع‌ترین و از سرطان ریه به عنوان كشنده‌‌ترین سرطان‌ها در كشور نام برده شد. بنا بر اظهارات محمداسماعیل اكبری، رییس مركز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، ایران بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، بالاترین میزان شیوع سرطان در خاورمیانه را دارد كه بعد از سرطان پوست، سرطان سینه در زنان، سرطان معده و پروستات در مردان، و سرطان خون در نوجوانان و جوانان از شایع‌ترین سرطان‌هاست. كارشناسان رصد وضعیت بیماری در كشور اذعان داشته‌اند كه سرطان به تنهایی به اندازه 15 بیماری شایع، مبتلا دارد. در حالی كه مركز تحقیقات سرطان در سال 90 اعلام كرد كه ایران با رشد 181 درصدی سرطان در منطقه روبه‌روست و خبر‌گزاری‌ها هم هشدارهایی منتشر كردند كه نشان می‌داد میزان بروز سرطان در ایران 100 مورد در هر 100 هزار نفر است و روزانه حدود 105 نفر به علت ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند و سن سرطان در ایران به زیر 30 سال رسیده است اما با واكنش‌هایی كه از سوی متولیان كنترل بیماری‌های غیرواگیر مشاهده می‌شود، به نظر می‌آید كه هنوز وضعیت سرطان در اولویت برنامه‌های نظام سلامت نیست. چنان‌كه چند روز قبل هم دكتر مرضیه وحیددستجردی؛ وزیر بهداشت، مهم‌ترین مشكل بهداشتی كشور را نارسایی‌های كلیوی و بیماران دیالیزی دانست. این بیماری و انواع آن، نه‌تنها از طریق افزایش سریع و چشمگیر درسطح جامعه، بلكه با كاهش سن ابتلا در افراد نیز، بنیان سلامت كشور را تهدید می‌كند. آلودگی هوای شهر تهران و سایر استان‌ها، پایین آمدن سن مصرف دخانیات، استفاده از افزودنی‌های غیرمجاز مواد غذایی، مصرف چندباره روغن‌ها، احتراق ناقص سوخت خودروها و بالا بودن تعداد خودروها در سطح شهرها از جمله عواملی هستند كه سن ابتلا به این بیماری را كاهش داده‌اند.

شایع‌ترین سرطان‌ها در جمعیت عمومی كشور

بنا بر اعلام رسمی، در شمال ایران سرطان مری از شیوع بالایی برخوردار است و مركز و جنوب كشور با بروز بالای سرطان معده دست به گریبان هستند علاوه بر آنكه پراكندگی سرطان استخوان، خون و پروستات نیز در تمام نقاط كشور در حد نسبتا برابری قرار دارد. طبق آخرین آمارها در سال 82، مرگ و میر ناشی از سرطان معده در 23 استان كشور، چهار هزار و 598 نفر، و در سال 83 در 27 استان كشور پنج هزار و 368 نفر بوده است، شیوع این سرطان در نیمه شمالی كشور به ویژه در آذربایجان غربی بسیار بالاست چنان‌كه از هر 100 هزار نفر ساكن در این استان، 50 نفر به سرطان معده مبتلا بوده‌اند. همچنین سرطان معده در استان گیلان طی 50 سال گذشته 3 برابر شده كه دلیل آن وجود میكروب هیلكو باكتر پیلوری (باكتری عفونی فاقد علامت) در آب‌های آلوده است علاوه بر آنكه كارشناسان معتقدند باید یكی از دلایل بروز سرطان معده را در عوامل محیطی جست‌وجو كرد. هشدارها حاكی از این است كه ضریب ابتلا به سرطان ریه در كشور بر اثر استفاده رو به رشد سیگار و قلیان و آلودگی هوا، نسبت به 5 سال گذشته، 100درصد افزایش داشته است. همچنین پراكندگی ریزگردها در سطح كشور آمار ابتلا به این سرطان را تا 14 درصد افزایش داده است. این سرطان در صورت تشخیص در مراحل اولیه قابل درمان است ولی متاسفانه در ایران، در بسیاری موارد با سل و عفونت ریوی اشتباه گرفته می‌شود كه به همین دلیل، بیماری وخیم‌تر و درمان مشكل‌تر خواهد شد. متوسط طول عمر مبتلایان به این سرطان یك تا سه سال است و بیشترین مشكل، عدم مراجعه به موقع بیماران به پزشك یا دیر تشخیصی پزشكان است. سال 90 مركز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشكی مشهد، سرطان مری را به عنوان دومین سرطان شایع كشور معرفی كرد و‌ افزایش سن، ‌جنس، مصرف زیاد چای داغ، آب آلوده و استعمال دخانیات را از دلایل ابتلا به آن دانست. بنا بر اعلام این مركز، ایجاد اشكال در بلع غذا همراه با درد و ایجاد علائم سوءهاضمه از نشانه‌های بروز این بیماری است. متخصصان هشدار می‌دهند كه سرطان‌های دستگاه گوارش، 50 درصد از سرطان‌های شایع كشور را شامل شده كه علت عمده این میزان شیوع عادت غذایی نادرست ایرانیان است، ضمن اینكه مردان 3 برابر زنان در معرض ابتلا به سرطان‌های گوارش قرار دارند اما سن ابتلا به این بیماری در زنان ایرانی 5 الی 10 سال كمتر از زنان سایر كشورهاست.

سرطان پوست، شایع‌ترین سرطان جهان

در حالی كه هم‌اكنون عامل اصلی ابتلا به این سرطان در دنیا، جهش دی‌ان‌ای بر اثر اشعه ماورا‌ی بنفش اعلام شده و استفاده از دستگاه‌های برنزه‌كننده پوست (سولاریوم)، آفتاب سوختگی و وراثت در مرحله بعدی قرار می‌گیرند، آخرین آمار وزارت بهداشت و درمان از شیوع این بیماری در كشور مربوط به سال 1382 است كه از ابتلای شش هزار نفر به این نوع سرطان خبر داده است. با وجود افزایش میزان ابتلا به این بیماری طی 10 سال گذشته در سطح كشور، هنوز آمار جدیدی در این باره در دست نیست.

جغرافیای سرطان در ایران ترسیم می‌شود

فرح رحمانی، معاون مركز پژوهش‌های كاربردی سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات معدنی، پاییز سال گذشته در گفت‌وگو با مهر، از استان‌های اردبیل، گیلان، مازندران و گلستان به عنوان كمربند سرطان مری در ایران نام برد و در حالی كه این سرطان، به عنوان نهمین سرطان شایع در جهان معرفی شده، وی با اشاره به اینكه این سرطان، نهمین سرطان شایع در جهان است، هشدار داد كه استان گلستان در كمربند سرطان‌خیز آسیای میانه قرار گرفته و دارای قابلیت بالایی برای شیوع سرطان مری است. وی از همكاری سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات معدنی كشور با سازمان یونسكو برای انجام پروژه‌یی دو ساله برای بررسی كمربند سرطان‌خیز در این منطقه خبر داد.

شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان و مردان ایرانی

علاوه بر آنكه سرطان روده بزرگ در افراد كمتر از 50‌سال كشور در حال افزایش است، متخصصان اشاره دارند كه رایج‌ترین سرطان‌ها در مردان ایرانی سرطان معده، پروستات، مثانه، روده بزرگ، دستگاه خونساز، ریه، مری، اعصاب مركزی، غدد لنفاوی و پوست بوده و آمار ابتلا به سرطان‌ سینه، پوست، روده، معده و مری، دستگاه خونساز، تیروئید، تخمدان و رحم در زنان ایرانی در آن حد است كه بتوان میزان شیوع را نگران‌كننده دانست. سرطان سینه، شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان دنیا و البته قابل پیشگیری‌ترین نوع آن است كه طی مراحل اولیه بیماری حتی از طریق خود بیمار در صورت آموزش‌های قبلی به آسانی قابل شناسایی است. اما متاسفانه در ایران اكثر مبتلایان زمانی شناسایی می‌شوند كه بیماری وارد مرحله حاد خود شده و درمان بسیار سخت خواهد بود، كه این وضعیت ناشی از فقدان سیستم آموزش و اطلاع‌رسانی لازم در این زمینه در كشور است. طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی متخصصان در سال1387، ازهر 35 زن ایرانی، یك نفر به سرطان سینه مبتلاست. خطر ابتلا در بانوانی كه سابقه سرطان سینه در مادر و خواهر، شروع عادت ماهانه زیر 12 سالگی، عدم شیردهی به كودك، سابقه سرطان در سینه یا رحم و تخمدان، استفاده از سیگار واضافه‌ وزن به‌خصوص بعد از یائسگی را دارند، بیش از سایربانوان است. در عین حال برخی كارشناسان از سرطان پروستات و هم‌ردیف با سرطان ریه و معده، به عنوان شایع‌ترین سرطان در میان مردان ایرانی نام برده‌اند. سرطان پروستات در سال 1389 از 33 درصد شیوع برخوردار بوده است.

آینده سرطان و ایران

شواهد مبتنی بر آمارها بیانگر آن است كه شیوع بیماری‌های غیر واگیر از جمله سرطان در ایران به طرز چشمگیری رو به افزایش نهاده و چنانچه مسوولان نگاهی جدی به آن نداشته باشند، در آینده‌یی نه چندان دور شاهد فراگیر شدن این بیماری‌ها در سطح كشور خواهیم بود، چنان‌كه از سال گذشته هم كارشناسان، هشدار نسبت به وقوع «سونامی سرطان» را بر زبان آورده‌اند. پیشگیری و كنترل این امر جز با نهادینه شدن فرهنگ آزمایشات سالانه و تغییر سبك زندگی در بین مردم و اعمال مدیریت بر اعتبارات تخصیص یافته به كنترل و كاهش بیماری‌های غیرواگیر میسر نخواهد شد؛ تغییری كه نیازمند همیاری دوجانبه مردم و مسوولان است.