سلامت نیوز : تحول در نظام سلامت از جمله برنامه های وزارت بهداشت و درمان در سال های اخیر بوده است. اجرایی شدن نظام پزشك خانواده در كشور كه از زمان برنامه سوم توسعه در دستور كار وزارت بهداشت قرار گرفت نشان دهنده عزم جدی برای اجرای تحول در سیستم درمانی كشور است . در ماده 91 برنامه چهارم توسعه نیز دولت موظف به اجرای برنامه پزشك خانواده شده است. اشكالاتی كه تا كنون در نظام درمانی كشور وجود داشت وزارت بهداشت را بر این داشت تا به فكر راه چاره ای برای سیستم درمانی كشور باشد. استقرار سیستم ارجاع و اجرای طرح پزشك خانواده در كشور از راهكارهای برون رفت از این بحران عنوان شده است. اگرچه طرح پزشك خانواده كه بیشتر از یك سال از اجرایی شدن آن در شهرهای زیر 50 هزار نفر و بعد از آن شهرهای بالای 100 هزار نفر گذشته و كمتر از 10 روز پیش نیز اجرایی شدن این طرح در مناطق جنوبی تهران خورد اما هنوز جامعه پزشكان نتوانسته اند با این طرح كنار بیایند و از گوشه و كنار اعتراض هایی نسبت به این طرح شنیده می شود . روز گذشته ایرج خسرو نیا، رئیس جامعه متخصصان داخلی با انتقاد از طرح پزشك خانواده، قرار دادن دو تخصص اطفال و داخلی را در كنار پزشكان عمومی به سخره گرفتن این پزشكان قلمداد كرد و گفت:‌ «وزارت بهداشت در طرح پزشک خانواده، متخصصان داخلی و اطفال را در کنار پزشک عمومی و با یک تعرفه یکسان قرار داده است که این موضوع به نوعی مسخره کردن متخخصصان داخلی و اطفال است و این طرح موجب پشیمان شدن از ادامه تحصیل پزشکانی می‌شود که در حال تحصیل در دوره رزیدنتی هستند.»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ با اجرایی شدن طرح پزشك خانواده، پزشكانی كه در این طرح ثبت نام كرده‌اند درخصوص دستمزدی كه به آنها تعلق می‌گیرد، ناراضی هستند، به گفته پزشكان هزینه 4 میلیون تومانی برای یك ماه همكاری آنها با پزشك خانواده كم است، چرا كه بخشی از این پول به عنوان حقوق به افراد زیر نظر پزشك خانواده پرداخت می‌شود، هرچند كه قائم مقام وزیر بهداشت معتقد است مبلغی كه به پزشكان خانواده پرداخت می‌شود بالای 5 میلیون تومان است. او می‌گوید:« این پزشكان حداکثر 3 میلیون تومان بابت حقوق كاركنان خود و سایر هزینه‌ها پرداخت می‌كنند و چیزی در حدود 2 میلیون و 200 هزار تومان برای آنها باقی می ماند. اما اگر می‌خواهند درآمد بیشتری داشته باشند، می‌توانند به مناطق محروم و حاشیه ای بروند تا درآمدشان به 9 میلیون تومان هم برسد.»خضری درخصوص اعتراض پزشكان به دستمزد پایین در برنامه پزشك خانواده می‌گوید:‌« با روشی كه وزارت بهداشت در خصوص پزشك خانواده در پیش گرفته پزشكانی كه در تهران یا روستاها فعالیت می‌كنند از یك امتیاز برخوردارند و این در حالی است كه وزارت بهداشت باید به پزشكانی كه به مناطق دورافتاده و محروم می‌روند امتیاز بیشتری بدهد تا این افراد تشویق به فعالیت در این مناطق شوند اما زمانی كه وزارت بهداشت شرط دریافت حقوق بیشتر پزشكان را خدمت درمناطق محروم قرار می دهد به نوعی پزشكان را در مضیقه قرار می دهد اما حاضر نیست در ازای سختی كار این افراد بهای بیشتری پرداخت كند كه به طور قطع این كار باعث كوچ پزشكان از مناطق محروم به سمت كلانشهرها می شود.»

جامعه مامایی نیز در اعتراضی جداگانه به وزارت بهداشت از نداشتن جایگاهی مستقل در این طرح گلایه كرده اند. زهرا مدرسی ، عضو شورای عالی نظام پزشكی با اشاره به این نكته كه ماماها در برنامه پزشك خانواده جایگاه مستقلی ندارند،‌ می‌گوید:‌« ماماها در برنامه پزشك خانواده جایگاه مستقلی ندارند و نمی‌توانند با بیمه قرارداد داشته باشند.» وی تاكید می كند:« ناراضی بودن ماماها قطعا بـــه‌نارضــــایتی شهروندان منجر می شود اما اگر این برنامه به درستی اجرا شود، بسیار خوب و مثمرثمر است.»دكتر رسول خضری، عضو كمیسیون بهداشت ودرمان مجلس شورای اسلامی‌نیز با اشاره به این نكته كه «اجرای طرح پزشك خانواده شهری طرحی شتابزده است»، به تهران‌امروز می‌گوید:‌« توجه به بهداشت و درمان مردم در تمام كشورهای پیشرفته از اولویت‌های برنامه دولتمردان است، موضوعی كه توجه به آن در كشور ما با تاخیر همراه است و همین مسئله باعث شده در حال حاضر سلامت مردم در حاشیه قرار بگیرد.»

وی تاكید می‌كند:‌« در موضوع بهداشت باید در بحث پیشگیری و بهداشت سرمایه گذاری شود تا نیاز به درمان نداشته باشیم كه این موضوع مهم‌ترین راهكار در اجرای صحیح پزشك خانواده است.» خضری با اشاره به این نكته كه پیشگیری و بهداشت، ستون درمان در كشور است، تاكید می‌كند:« اجرای طرح پزشك خانواده به صورت دقیق كارشناسی نشده است و به صورت پایلوت در 3 استان و روستاها اجرایی شد و بعد تصمیم بر این گرفته شد كه به كل كشور تعمیم داده شود اما به‌عقیده من این برنامه باید شش‌ماه دیگر بررسی شود و از سال 92 در كشور اجرای شود.» عدالت در سلامت موضوع دیگری است كه عضو كمیسیون بهداشت مجلس به آن اشاره كرده و می‌گوید:«وزارت بهداشت عجله دارد كه پزشك خانواده اجرایی شود اما ما بر این عقیده ایم كه عدالت در سلامت محوریت اصلی برنامه های درمانی است و برای رسیدن به این خواسته باید توسعه متوازن داشته باشیم اما این كار نیاز به برنامه دارد. ما باید آزمون و خطاهای كشورهای اروپایی درخصوص برنامه پزشك خانواده را مدنظر قرار دهیم و محاسن آن را تقویت و در كشور اجرایی كنیم.»

وی تصریح می‌كند:‌« قیمت ها در كشورمان در شش‌ماهه اخیر چند برابر شده است اما هنوز تعرفه های پزشكی به صورت دقیق تعریف نشده است. این در حالی است كه مهم‌ترین بدنه وزارت بهداشت پیشگیری و بهداشت است نه درمان اما دستگاه های گران قیمت در سیستم درمانی كشور خریداری می‌شود كه در نتیجه بار هزینه‌های درمان نیز بالا می‌رود و این در حالی است كه با پیشگیری می‌توان از بسیاری از مشكلات جلوگیری كرد.» یكی از وعده‌هایی كه در طرح پزشك خانواده همواره به شهروندان داده می‌شود رایگان شدن درمان است، به گفته مسئولان، با اجرای طرح پزشك خانواده شهری تمامی‌ خدمات دارو و درمان در سطح یك یعنی مراجعه به پزشك خانواده رایگان است و در سطوح بعدی یعنی مراجعه به متخصص و فوق‌تخصص كه با ارجاع پزشك خانواده صورت می‌گیرد،بخش اعظمی از هزینه‌های درمانی بیماران توسط دولت صورت می‌گیرد،‌اما دكتر خضری با انتقاد از این وعده ها به تهران‌امروز می‌گوید:«مسئولان باید حرفی را بزنند كه راهبردی و عملی باشد ما در آمانشهر زندگی نمی‌كنیم و اسباب و لوازم اجرای این كار آماده نیست. كافی است مسئولان به بودجه و تحریم هایی كه به كشورمان اعمال می‌شود توجه كنند و بعد در این باره صحبت كنند.»

خضری تصریح می‌كند:‌«من شخصا اعتقادی به رایگان شدن درمان در كشور ندارم چرا كه این كار در حد شعار است چرا كه اگر واقعا بحث سلامت در جامعه به درستی اجرا می‌شد این موضوع نیز اجرایی می‌شد اما در حال حاضر پزشك خانواده در كشور ما نیاز به فرهنگسازی دارد اما مهم‌ترین مشكل در كشور ما این است كه ابتدا این طرح را مطرح كردند و بعد می‌خواهند فرهنگسازی كنند. این در حالی است كه طرح روستایی هنوز به‌خوبی جواب نداده و قرار است طرح شهری نیز اجرایی شود.» وی تصریح می‌كند:‌ «مردم هنوز با این طرح آشنایی ندارد و از وظایف پزشك خانواده مطلع نیستند. از سوی دیگر پزشكان كشور نیز این طرح را نمی‌شناسند و برگزاری یك دوره چند روزه برای پزشكان عمومی‌نمی‌تواند مسئولیت‌های پزشك خانواده را به آنان آموزش دهد چراكه تشخیص اولیه بیماری باید توسط پزشك خانواده صورت بگیرد و این مسئله بسیار مهم است.»

درمان وقت‌گیر

وی با اشاره به بودجه شش‌هزار میلیارد تومانی وزارت بهداشت می‌گوید:«این بودجه نباید در بخش درمان خرج شود و باید در بخش‌های سلامت و زیرساخت‌های اساسی به كار گرفته شود تا مردم بیمار نشوند. این در حالی است كه میوه سرطانزا و حاوی مواد شیمیایی به مردم داده می‌شود و بعد باید برای درمان آنها هزینه كرد. این در حالی است كه می‌توان از همان ابتدا از بیمار شدن پیشگیری كرد و میوه سالم به مردم داد تا بعد مجبور نباشیم برای درمان آنها هزینه كنیم.»

یكی از اشكالات پزشك خانواده وقت گیر بودن این نوع درمان برای بیماران است، عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این باره می‌گوید:‌« در این سیستم 3 سطح تعریف شده است. در سطح یك پزشك عمومی‌بیمار را معاینه كرده و در صورت نیاز به پزشك متخصص ارجاع می‌دهد . اما اگر نیاز به درمان توسط پزشك فوق تخصص باشد باید بیمار دوباره به پزشك عمومی‌ارجاع داده شود و پس از تایید وی بیمار به پزشك فوق تخصص معرفی می‌شودبه گفته مسئولان وزارت بهداشت این دور درمانی به این دلیل است كه پزشك عمومی‌باید از نحوه درمان بیمار اطلاع كافی داشته باشد اما مهم‌ترین اشكال این طرح وقت گیر بودن طرح است چرا كه بیمار باید بین مطب پزشكان در رفت و آمد باشد و به این ترتیب بیمار ترجیح می‌دهد از چرخه درمان پزشك خانواده خارج شده و به مراكز خصوصی مراجعه كند .»

تعجیل در اجرای برنامه پزشك خانواده از دیگر اشكالاتی است كه خضری به آن اشاره كرده و می‌گوید:« همین قضیه در دولت آقای خاتمی‌نیز پیش آمد. در ماه آخر دولت پزشك خانواده روستایی با عجله اجرایی شذ اما عملا تحول خاصی در بهداشت و پیشگیری دیده نشد. موضوع پزشك خانواده شهری نیز با عجله در حال اجرایی شدن است و اگر به موقع مطالعه و برنامه ریزی در خصوص آن ‌صورت نگیرد و تمام جوانب اجرایی آن در نظر گرفته نشود با توجه به تجربه پزشك روستایی و سه استانی كه در آنها پزشك خانواده اجرایی شد نمی‌توان نتایج مثبتی را از این برنامه انتظار داشته باشیم.»