سلامت نیوز: تبلیغات دستگاه‌های لرزاننده‌ای که برای تناسب اندام استفاده می‌شود، چقدر واقعی است؟
با شروع سفر انسان به فضا در قرن بیستم، دانشمندان متوجه شدند تراکم استخوان فضانوردان در فضا به‌طور واضحی کمتر می‌شود. درمان با لرزش روشی بود که برای بازگرداندن تراکم استخوان آنها در راه بازگشت به زمین به‌کار گرفته شد. از این‌جا بود که محققان به فکر افتادند از این روش برای درمان پوکی استخوان سالمندان استفاده کنند.
تحقیقات بیشتر در این زمینه نشان داد که ارتعاش می‌تواند با ایجاد یک کشش رفلکسی در عضله، انقباض مداومی ایجاد کند. متخصصان شوروی سابق، از این اصل برای بالا بردن قدرت عضلات در ورزشکاران استفاده کردند تا این‌که در ۱۹۷۰ دانشمندان روسی دریافتند که این ارتعاش می‌تواند قدرت و انعطاف‌پذیری عضله را زیاد کرده و زمان بهبود درد پس از نرمش را کم کند.
سپس محققان غربی وارد گود شدند و از این وسیله برای ورزش، بازتوانی و کاهش درد استفاده کردند. این قصه ادامه یافت تا امروز که انواع مختلفی از دستگاه‌های لرزاننده ساخته شده که عمدتاً برای تناسب اندام و تقویت عضلات به‌کار می‌روند و تبلیغاتشان را در خیلی جاها می‌توان دید. اما آیا این وسایل واقعاً تأثیری در تناسب اندام دارند؟
امروزه استفاده از دستگاه برای لاغر شدن، رواج بیشتری در جامعه پیدا کرده است. ورزشگاه‌ها هم برای جلب نظر مردم سعی می‌کنند روز به روز در تهیه وسایل جدید با هم رقابت کنند. شما طرفدار کدامیک از دستگاه‌های تناسب اندام هستید؟ تردمیل؟ دوچرخه؟ یا این‌که ترجیح می‌دهید از دستگاه لرزاننده استفاده کنید که جدیدترین مدل آن به‌تازگی شهرت زیادی در کشورهای غربی برهم زده است؟!
متأسفانه در عمل، هیچ معیار صحیحی برای استفاده از این وسایل و کاربرد آن برای افراد مختلف وجود ندارد و اگر هم دارد، در مراکز ورزشی اجرا نمی‌شود.
اگرچه مربیان در سالن‌های ورزشی حضور دارند و در مورد تعداد حرکات و کاربرد آن برای تناسب اندام راهنمایی لازم را ارائه می‌دهند، اما معمولاً کارشناسی وجود ندارد که با توجه به وضعیت جسمی و سوابق بیماری‌های شما، در انتخاب دستگاه مناسب و بی‌خطر برای سلامت‌تان، شما را راهنمایی کند.
شماری از محققان، می‌گویند هنوز اطلاعات دانشمندان در زمینه اثار لرزش با شدت‌های مختلف روی بدن انسان فاقد عمق کافی است و برای استفاده از این شیوه باید تامل کرد.
در نهایت این خود شما هستید که باید انتخاب کنید برای لاغر شدن از کدام وسیله استفاده کنید. پس بهتر است درباره جدیدترین دستگاه لرزاننده که موجب شگفتی خیلی از کاربران شده است، چیزهایی بدانید.
● دستگاه جدید چه می‌کند؟
دستگاه جدیدی که در آمریکا معرفی شده، صفحه‌ای مانند اسکیت برد (skateboard) است که در هر ثانیه، ۲۰ تا ۵۰ ‬بار در سه جهت می‌لرزد و بدن فردی را که روی آن ایستاده است، به این ترتیب می‌لرزاند.
شرکت سازنده این دستگاه می‌گوید این لرزش عملکرد ریه‌ها و پاها را بهتر می‌کند، ماهیچه می‌سازد، قابلیت انعطاف و قدرت بدن را بیشتر می‌کند، درد و اضطراب را کاهش می‌دهد و روند پوکی استخوان را متوقف و فعالیت استخوان‌سازی را تشدید می‌کند.
با این حال عده‌ای از محققان از خطرات احتمالی این دستگاه، از کمردرد گرفته تا تخریب غضروف‌ها، خبر می‌دهند و حتی معتقدند لرزش‌های شدید می‌تواند به مغز هم آسیب برساند. این گروه از محققان می‌گویند علم هنوز آن‌قدر در این‌باره بررسی نکرده که در مورد عواقب درازمدت استفاده از این دستگاه نظر بدهد.
با وجود این نگرانی‌ها، سازمان فضایی آمریکا(ناسا) استفاده از دستگاه لرزاننده را به عنوان ابزاری برای کاستن از آتروفی ماهیچه و از بین رفتن سلول های استخوانی در سفرهای طولانی فضانوردان در حالت بی‌وزنی، مورد بررسی قرار داد و متوجه شد استفاده از صفحه لرزان، باعث تشدید فعالیت ماهیچه‌ها می‌شود، اما در این مورد که آیا این کار می‌تواند باعث دویدن سریع تر یا پرش‌های بلندتر در ورزشکاران شود، تحقیقی صورت نگرفت.
این دستگاه مانند ورزش‌های هوازی (آئروبیک) عمل نمی‌کند، بلکه سیستم آن بیشتر مانند یک وزنه‌برداری بدون بلند کردن وزنه است.
عوارض این دستگاه ها شامل کمردرد، آسیب به غضروف‌ها، تاری دید، کاهش قدرت شنوایی و حتی آسیب مغزی است.
● طراحی مشتری‌پسند!
سازندگان این دستگاه، علاوه بر مدل‌هایی که در سالن‌های ورزشی به‌کار می‌رود، مدل‌هایی را هم برای استفاده در منزل طراحی کرده‌اند. البته با قیمت بالای آن (از ۳ هزار تا ۱۰ هزار دلار) هرکسی از پس تهیه‌اش برنمی‌آید.
نکته دیگر این است که کسانی که از سر و صدا خوششان نمی‌آید بهتر است برای خرید این دستگاه عجله نکنند، چون موتور این دستگاه صدای همهمه خفیفی ایجاد می‌کند که ممکن است به تناسب اندامش هم نیارزد، ضمن این‌که کلی پول باید در گوشه خانه بخوابد.
جالب این‌جاست که مربیان تناسب اندام هم طرفدار این دستگاه‌ها هستند، چون احتمالاً زودتر می‌توانند از شر شاگردان تنبل خود خلاص شوند و پول بیشتری هم گیرشان می‌آید!
● فروشندگان ادعا می‌کنند!
بعضی از فروشندگان این دستگاه ادعا می‌کنند که این وسیله می‌تواند علاوه بر افزایش قدرت بدنی و بهبود خواب، باعث از بین رفتن دردهای افراد شده و مشکل بی‌اختیاری ادرار آنها را هم حل کند.
البته محققان معتقدند نباید تمام ادعاهای فروشندگان را به‌راحتی باور کرد، چون بیشتر این تبلیغات، تنها بازارگرمی بوده و الزاماً حقیقت ندارد. این محققان بر این باورند که لرزش‌های شدید و پر نوسان در درازمدت می‌تواند خطرناک باشد، زیرا این لرزش‌ها می‌توانند در سراسر بدن موج‌های شدید ایجاد کنند.
حتی سازندگان این دستگاه هم توصیه می‌کنند که روزانه حداکثر ۳۰ دقیقه از این دستگاه استفاده شود، چون استفاده بیش از حد، برخلاف استاندارد صنعتی تعیین شده در مورد ایمنی لرزه‌ها در محل کار ست. این در حالی است که اداره ایمنی و سلامت در محل کار، برای تجهیزات تناسب اندام یا ‪ fitness‬ سطح ایمنی تعیین نمی‌کند.
سازندگان این دستگاه ها می‌گویند:" زنان باردار، افراد دچار انفصال شبکیه (جداشدگی لایه‌های داخلی شبکیه از لایه رنگدانه)، لخته‌خون، تومور استخوان و برخی دیگر از مشکلات پزشکی، نباید از دستگاه‌های لرزاننده جدید استفاده کنند."همچنین توصیه می‌کنند که روزانه حداکثر ۳۰ دقیقه از این دستگاه ها استفاده شود.
به اعتقاد کلینتون روبین، استاد مهندسی زیست پزشکی (بیومدیکال) در دانشگاه ایالتی نیویورک دستگاه‌های لرزاننده دیگری که در بازار هستند و تأیید اداره غذا و دارو (FDA) آمریکا را گرفته‌اند لرزش‌های بسیار خفیف‌تری ایجاد می‌کنند. اما میزان لرزش دستگاه‌های جدید (۲۰ تا ۵۰ بار در ثانیه)، در حدی است که می‌تواند باعث کمردرد، آسیب به غضروف‌ها، تاری دید، کاهش قدرت شنوایی و حتی آسیب مغزی شود. او به عنوان یک دانشمند، نگران آن است که مردم بر پایه معرفی نادرست و غیر علمی یک دستگاه از آن استفاده کنند، بدون آنکه از خطرات احتمالی آن آگاه باشند.
به هر حال، اگر با همه این توضیحات هنوز تکلیف را متوجه نشده اید، باید گفت فقط خود شما می‌توانید مراقب سلامت‌تان باشید! فراموش نکنید حتی در دسترس‌ترین دارو- مانند آسپرین- هم برای همه مناسب نیست!