سلامت نیوز : شعار «دو بچه كافی است» این روزها دیگر هیچ كاربردی در كشورمان ندارد.بعد از اعمال قانون تنظیم خانواده در كشور، كاهش نرخ موالید در كشور بر خلاف انتظار مسئولان به گونه ای پیش رفت كه خبرها، مسن شدن جمعیت كشور را هشدار می دادند. مسن شدن جمعیت كشور تبعاتی همچون كاهش نیروی كار، نیاز به مهاجر پذیری و افزایش هزینه‌های درمانی را در كشور به دنبال خواهد داشت و به گفته كارشناسان، در صورتی كه كاهش نرخ موالید به صورت فعلی ادامه پیدا كند برای چرخیدن چرخ‌های اقتصادی ناچار به وارد كردن نیروی كار خواهیم شد كه این موضوع چالش‌های سیاسی- امنیتی را به دنبال خواهد داشت. این در حالی است كه در دهه 60 با توجه به نرخ بالای جمعیت در كشور، دولت سیاست كاهش جمعیت را در پیش گرفت و موفق شد تا از انفجار جمعیتی كه بیم آن می‌رفت جلوگیری كند. اگر چه مسئولان وقت پیش‌بینی كرده بودند كه تا دهه 80 تعداد فرزندان هر خانوار به 4 فرزند خواهد رسید اما این معادلات درست از آب در نیامد و بر خلاف آنچه پیش بینی می شد كه با ازدواج متولدان دهه 60 شاهد انفجار دوم جمعیت در كشور باشیم اما شیب نزولی موالید در سال 90 به گونه ای شد كه مسئولان را بر آن داشت تا در اقدامی ضربتی خواستار افزایش جمعیت در كشور شوند تا بر مشكلات سالمندی كه در آینده ای نه چندان دور گریبانگیر كشور خواهد شد فائق آیند. این در حالی است كه بر اساس آمارها نرخ باروری ایران از حدود 4/ 6 فرزند در اوایل دهه 60 به حدود 8/ 1 فرزند در سال‌های اخیر یعنی به کمتر از حد جانشینی نسل رسیده است. بر این اساس و با ادامه روند فعلی تغییرات جمعیت در یک دوره‌ 30 ساله، رشد جمعیت به صفر خواهد رسید و پس از آن رشد جمعیت کشور منفی خواهد شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ مقام معظم رهبری نیز در چندین نوبت به این موضوع اشاره كرده و ضمن تاكید بر لزوم بازنگری سیاست كنترل جمعیت خاطر نشان كردند كه «بنا بر مصالحی در اوائل دهه هفتاد اجرای این سیاست صحیح بود اما ادامه آن درسال های بعد خطا بود.» حضرت آیت‌الله خامنه ای همچنان تأکید کردند: «بررسی های علمی و کارشناسی نشان می‌دهد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، به‌تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد، بنابراین مسئولان باید با جدیت در سیاست کنترل جمعیت تجدید نظر کنند و صاحبان رسانه و تریبون از جمله روحانیون در جهت فرهنگ سازی این موضوع اقدام کنند.» ورود مقام معظم رهبری به این ماجرا، مسئولان را بر آن داشت تا هر چه جدی تر پیگیر این موضوع شوند به گونه ای كه در تازه ترین اقدام، نمایندگان مجلس تصمیم به لغو قانون تنظیم خانواده مصوبه سال 1372 گرفتند. طبق ماده نخست این قانون مرخصی زایمان، حق عائله‌مندی، بیمه و دیگر سیاست‌های حمایتی برای فرزند چهارم به بعد حذف شد و سیاست محدود كردن موالید اتخاذ شد. بر این اساس نمایندگانی كه طرح لغو این قانون را در مجلس مطرح كردند قصد خود را از این اقدام شمولیت فرزندان چهارم در دایره بیمه اجتماعی و صدور دفترچه بیمه برای آنان عنوان كرده اند.

افزایش جمعیت در گرو رفع مشکلات شغلی و معیشتی

عبدالرضا عزیزی،‌ رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به این نكته كه طرح لغو قانون تنظیم خانواده به هیات رئیسه مجلس ارائه شده است، می‌گوید:«یکی از عوامل توسعه کشور، نیروی انسانی است، اما در شرایط موجود باید روش‌های تشویقی را برای افزایش تولید مثل در میان خانواده‌ها فراهم کرد و شرایط باید به گونه ای برای جوانان فراهم شود که از آینده خود نگرانی نداشته باشند و در این صورت است که می‌توان برای افزایش جمعیت اقدام کرد.» رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، رفع مشکلات اشتغال و مالی جوانان را مهم‌ترین دلیل برای افزایش جمعیت عنوان كرده و می‌گوید:« در حال حاضر تعدادی از جوانان بیکارهستند بنابراین چنانچه با اقدامات و راهکارهای موثر مشکلات شغلی و معیشتی این جوانان برطرف شود می‌توان از آنان انتظار افزایش فرزند را داشت.» مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح از برنامه‌هایی است كه عزیزی به آنها اشاره كرده و تاكید می‌كند:« بدون برنامه ریزی زیاد شدن فرزند به ضرر جامعه و خانواده‌هاست به همین دلیل باید ابتدا برنامه‌ریزی درست انجام شود.»به گفته وی، در کنار اجرای سیاست‌های افزایش جمعیت باید در زمینه رفع مشکلات درمان، تحصیل، معیشت، آموزش ، مسکن و ... خانواده‌ها اقدام شود.

افزایش سن ازدواج و كاهش تعداد فرزندان

محمد اسماعیل مطلق، رئیس مرکز سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به این نكته كه میانگین سن ازدواج در كشور 7 تا 10 سال افزایش داشته است، بیشترین مشكل را درخصوص تاخیر در فرزند‌آوری در دهك‌های بالای جامعه و قشر ثروتمند عنوان كرده و می‌گوید: «این افراد یا ازدواج نمی‌كنند یا در فرزند آوری تاخیر دارند و نهایتا یك فرزند دارند .» وی چند مشكل را پیش روی متعادل نگه‌داشتن جمعیت عنوان كرده و می‌گوید:« افزایش سن ازدواج یکی از مشکلات پیش روی ماست و سن ازدواج 7 تا 10 سال افزایش یافته و به 27 سال رسیده است که باید در این راستا ازدواج در سنین پایین را ترویج دهیم.چرا كه با افزایش سن ازدواج سن بارداری نیز 7 سال عقب‌تر می‌رود که در سلامت مادر و جنین نیز تاثیر‌گذار است.» رئیس مرکز سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت تاخیر در فرزندآوری را از دیگر مشکلات فراروی رشد جمعیت عنوان كرده و تاكید می‌كند: «حتی زوجینی که به موقع ازدواج می‌کنند فرزندآوری پس از ازدواج را به تاخیر می‌اندازند در صورتی که اگر این فاصله طولانی نباشد سلامت مادر و نوزاد بهتر تامین می‌شود.» تک فرزندی مشکل دیگری است كه مطلق به آن اشاره كرده و می‌گوید:‌« در حال حاضر اکثر خانواده‌ها رو به تک فرزندی آورده‌اند که در آینده برای سلامت فرزند مشکل‌ساز است اگرچه خانواده می‌خواهد بهترین تحصیلات، پزشک و امکانات را برای فرزندش مهیا کند اما اگر این فرزند به سن 20 سالگی برسد پدر و مادر سالمند می‌شوند و فرزند در جامعه تنها می‌ماند.»

زوج‌ها انگیزه ای برای فرزند دار شدن ندارند

علی اكبر محزون، مدیركل آمار، اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال نیز روز گذشته در نشست خبری خود با اشاره به این نكته كه عوامل زیادی در كاهش جمعیت كشور موثر بودند، گفت: كاهش انگیزه زوجین برای بچه‌دار شدن در اثر عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در این میان نقش داشته است. ضمن اینكه فرزند آوری نیز در خانواده‌ها به تاخیر افتاده و این امر در كنار بالا رفتن سن ازدواج و تمایل خانم‌ها به تحصیل و اشتغال رخ داده است و تمام این عوامل در كنار هم میزان فرزندآوری را كاهش داده است. محزون با بیان اینكه رقم جانشینی جمعیت در كشور ما 6/1 است، گفت: «این در حالی است كه نرخ جانشینی در جهان 1/2 است. یعنی هر زن و شوهر به‌عنوان دو نفر از افراد جامعه باید حداقل دو فرزند داشته باشند تا جانشین خود كنند و یك دهم نیز به عنوان احتمال مرگ و میر محاسبه شده است و اگر متوسط تعداد فرزندان به زیر این رقم برسد، یعنی كاهش رشد جمعیت رقم خورده، چرا كه جمعیت به‌خوبی جانشین نمی‌شود و تعادل به هم می‌خورد و در حال حاضر رقم تعداد فرزندان در كشور ما به 6/1 كاهش یافته است. این در حالی است كه قرار بود تعداد فرزندان هر خانوار در سال 90، چهار فرزند باشد.» در حالی كه گفته می‌شود 15 تا 20 درصد زوج‌های جوان دركشورمان به ناباروری دچار هستند، توجه به درمان این زوج‌ها باید در دستور كار دولتمردان قرار بگیرد چرا كه با این كار مشكل ناباروری و به تبع آن فرزند آوری نیز در این میان كمتر می‌شود. رئیس انجمن علمی‌تخصصی باروری و ناباروری ایران با اشاره به نرخ 15 تا 20 درصدی ناباروری زوج‌های جوان در كشور معتقد است كه دولت باید ابتدا به فكر هزینه‌های دارویی و جراحی زوج‌هایی باشد كه مشكل باروری دارند. دكتر محمد رضا نوروزی می‌گوید:‌« پوشش بیمه ای داروها و جراحی‌های پیشرفته برای درمان نازایی در کشور باید مورد توجه دولتمردان قرار بگیرد چراكه اگر این هزینه‌ها توسط بیمه‌ها پوشش داده شود، علاقه‌مندی زوجین برای بچه‌دار شدن بیشتر خواهد شد.» وی با گلایه از كم‌كاری بیمه‌ها درخصوص خدمات ناباروری تاكید می‌كند:‌«در حال حاضر هیچ کدام از خدمات دارویی و جراحی پیشرفته برای درمان نازایی در کشور تحت پوشش بیمه نیست و تنها هزینه خدماتی مثل سونوگرافی و برخی آزمایش‌ها را بیمه‌ها پرداخت می کنند.»