مردم در بیشتر این استانها، بدون استفاده از ماسك قادر به تردد در سطح شهرها نیستند و به تعطیلیهای پیاپی ناشی از خطر آلودگی هوا عادت كردهاند. در چنین شرایطی خروج افراد بخصوص بیماران، كهنسالان، مادران باردار، نوزادان و خردسالان از خانه، آنها را در معرض خطرات جدی قرار خواهد داد؛ چراكه ریزگردهای نادیدنی در عین این كه حامل مقدار زیادی باكتری هستند، میتوانند از طریق تنفس به خون راه یابند. كار به جایی میرسد كه گاه حتی پروازها نیز كنسل میشود.ذرات بیمقداری كه شاید با چشم غیرمسلح نتوان آنها را دید ، امــا هوا را چنان تیره و تار میكنند كه دید مختل می شود و نتیجه حجم قابل توجهی از غبار است كه بر زندگی مردم مینشیند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ هجوم آخرین ریزگردها در ایلام، مردم قادر نبودند حتی برای تامین كوچكترین نیاز خود به بیرون از خانه بروند. گرد و غبار موجود در هوای خرمآباد، 18 برابر بیشتر از حد مجاز بود، به طوری كه سفیدكوه را نمیشد از مركز شهر دید.سالها قبل منبع اصلی این پدیده در ایران ، باد شمال بود كه با وزش در شمال خاورمیانه، از كوههای تركیه و شمال عراق میگذشت و پس از ورود به بیابانهای عراق و سوریه تا خلیج فارس پیشروی میكرد، اما در سالهای اخیر و بخصوص دو سال گذشته ریزگردها نهتنها از شهرهای جنوبی و غربی مانند خوزستان و كردستان گذشتهاند، بلكه شهرهای میانی را نیز درگیر خود كرده و به پایتخت كشور هم هجوم آوردهاند.
پدیده ریزگرد تا چند سال قبل برای بسیاری از مردم ایران ناشناخته بود، اما اكنون بیش از 21 استان كشور را درگیر خود كرده است . دیگر حتی مردم استان تهران نیز بخوبی با این پدیده آشنا هستند و نمیتوان تمام تقصیرها را متوجه باد شمال و گرد و غبار كشورهای همسایه دانست. باید پذیرفت عواملی از قبیل تخریب طبیعت، از بین رفتن پوششهای گیاهی، جنگلزدایی، ایجاد فشار مضاعف بر سفرههای آب زیرزمینی و بخصوص خشكیدن تالابها و سدسازیهای دائم برای رقابت با كشورهایی مثل چین نیز به فراخواندن این مهمان بد قدم به شهرهای ما كمك كرده است؛ مهمانی كه ثابت كرده هرازگاهی به ما سر خواهد زد، بنابراین لازم است برای جلوگیری از ورودش چارهای جدی اندیشید.
منشأ خارجی و داخلی ریزگردها
مدتهای طولانی است كه سرزمینهای عراق، سوریه، عربستان، تركیه و اردن، از سوی مسئولان و كارشناسان محیط زیست كشور به عنوان منشأ خارجی ایجاد گرد و غبار در ایران شناسایی شدهاند، اما عراق در میان این كشورها با داشتن یك میلیون و 800 هزار هكتار كانون بحرانی ایجاد ریزگرد، از جایگاه خاصی برخوردار است، چنانچه 75 درصد گرد و غبارهای خارجی را به این كشور نسبت میدهند و استانهای هممرز با آن در ایران نیز از تیررس هجوم این ذرات در امان نیستند.
بنا بر اعلام رسمی رئیس سازمان محیط زیست در سال جاری، ایران قرارداد پنجسالهای با كشور عراق امضا كرد که به موجب آن موظف به انجام عملیات تثبیت شن و آموزش نیرو در این كشور شد، اما به دلیل فراهم نیامدن امنیت لازم برای ورود نیروهای ایرانی و پرداخت نشدن وجه مذكور در قرارداد، اجرای این طرح به تعلیق درآمده و هنوز كشور عراق در این زمینه همكاریهای لازم را با ایران نداشته است.
منشأ داخلی این پدیده در ابتدای امر، به وجود 32 میلیون هكتار بیابان در ایران برمیگردد. در چنین شرایطی سدسازیهای بیرویه و خشكیدن تالابها نیز به عنوان دو كانون افزایش ایجاد ریزگرد در كشور مزید بر علت شدهاند.به گفته كارشناسان، در شرایطی كه عمق سفرههای آب زیرزمینی 15 متر فرو نشسته و با تبخیر زیاد ذخایر آبی روبهرو هستیم، ساخت و ساز سد تنها باعث میشود سدی مثل 15خرداد در قم، ماهانه چیزی حدود شش تن رسوبات به بار بیاورد.
وضعیت تالابها نیز چندان تعریفی ندارد به گفته یكی از رسانهها، تالاب انزلی زمانی كه به فهرست رامسر اضافه شد وسعتی حدود ۲۱ هزار هكتار داشت، اما در حال حاضر حدود ۱۲ هكتار وسعت دارد و شرایط آن به دلیل كاهش آب و آلودگیهای موجود در آن، مناسب نیست.هامون با مساحتی بالغ بر 240هزار هكتار، به صورت باتلاق درآمده است، بختگان به كلی خشكیده و گاوخونی با كم شدن میزان انتقال آب از زایندهرود، به سرنوشت دیگر تالابها دچار شده است. درمجموع با وجود خشك شدن چیزی حدود 400 هزار هكتار از تالابهایی مثل انزلی، هامون، ارومیه، هورالعظیم، نیریز، شادگان و بختگان، حركت رسوبات حاصل از این خشكیدگیها توسط باد و ایجاد ریزگرد واضح است.
در ابتدای ورود ریزگردها، از اصطلاح ریزگردهای عربی استفاده میشد. این اصطلاح چندان هم بیراه نیست، اما اكنون پذیرفته شده كه منشأ داخلی این پدیده نیز در هجوم گاه و بیگاه آن سهم بسزایی دارد. چنانچه محمدجواد محمدیزاده، مدیر سازمان محیط زیست، در همایش مدیریت و مهندسی تالابها به طور رسمی اعلام كرد از این پس ساخت و ساز سد نخواهیم داشت و هر گونه بهرهبرداری صنعتی از تالابها نیز مطلقا ممنوع است.
ریزگرد، عامل ابتلا به بیماریهای تنفسی
كارشناسان علاوه بر هشدار در مورد خطر ابتلا به بیماریهای تنفسی، به بیماران مبتلا به آسم و آلرژی، بیماران ریوی و قلبی نیز توصیه میكنند تا حد امكان در محیطهای بسته بمانند و برای حضور در محیطهای روباز نیز حتما از ماسك استفاده كنند. كاهش دید، تصادفات زمینی و هوایی، آلودگی سطوح شهرها و اماكن سیاحتی، از دیگر عواقب وجود ریزگردهاست . این پدیده علاوه بر آثار مخرب بر سلامت انسان، به جانوران و پوششهای گیاهی نیز آسیب میزند. برای نمونه، زنبور عسل بهجای جمعآوری گرده گل، گرد و غبار نشسته بر گل را جمع میكند كه هم برای زنبور و هم برای صنعت زنبور عسل كشور خطرناك است. همچنین بر رشد گیاهان و گردهافشانی گلها نیز تاثیر نامطلوبی گذاشته و از میوهدهی درختان جلوگیری میكند.
باید پذیرفت ریزگردها، چه خارجی و چه داخلی، با زندگی مردم كشور در جدال هستند و احتیاج به چارهاندیشی جدی دارند، اما این طور كه پیداست و با استناد به اعلام كارشناسان مبنی بر احتیاج به حداقل ده سال زمان برای مقابله با این پدیده، واضح است این ذرات كوچك با تاثیرات بزرگشان، تا سالها بعد نیز مهمان ماندگار شهرهای ما خواهند بود.
نظر شما