بر اساس مشاهدات بیشترین آسیب در روستاهای مناطق دور دست و صعب‌العبور رخ داده است .کمک‌رسانی و نجات زلزله زندگان به دلیل زمان طلایی نجات باید بر اساس تدابیر خاصی صورت گیرد، انتظار مردم و کارشناسان است که در این زمینه به دلیل دوری مسافت برخی روستا و بسته شدن مسیرها از بالگردها استفاده شود که البته نقش کمرنگ بالگردهای امدادی برای حضور به موقع امدادگران به مناطق صعب العبور یکی از گلایه‌های مهم مردم زلزله زده است.

بالگرد نیروهای مسلح به کار گرفته شود

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ جمعیت هلال احمر با استفاده از جمله بالگردهایش در این زمینه امداد رسانی و ارسال اقلام زیستی اقداماتی انجام داد اما کافی نبود و قطعاً اگر بالگردهای نیروهای مسلح به کمک می آمدند سرعت امداد ونجات به مراتب افزایش می یافت.

زلزله زدگان کم توقع، فقط امنیت می‌خواهیم

مشاهده از وضعیت مردم آسیب دیده زلزله آذربایجان شرقی نشان از کم توقعی این مردم بود به طوری که با تمام مصیبت‌ها از جمله از دست دادن عزیزانشان فقط به برقراری امنیت جانی برای خودشان به خصوص در مقابل حیوانات وحشی اکتفا می‌کنند.

نیروی انتظامی در روستاهای دور دست حضور یابد

بسیاری از زلزله‌زدگان روستایی که خانه و کاشانه خود را ویران شده می‌دیدند تقاضا دارند حداقل مسئولان برای حفظ مابقی سرمایه‌های آنان یعنی احشامشان از دست حیوانات وحشی اقدامی کنند و تقاضا می‌کردند که « برای امنیت جانی ما نیروی انتظامی در این مناطقی که به هیچ عنوان امنیت ندارد حضور داشته باشند.»

مشاهده روستاهای دورافتاده نشان از کمبود مأموران نیروی انتظامی بود و یکی از درخواست‌های اولیه زلزله‌زدگان ایجاد حریم امن برای آنان و خانواده‌هایشان بود.

درگذشتگانمان را تدفین کنید/پزشکی قانونی سریعتر اقدام کند

از مشکلات عمده روستائیان تدفین در گذشتگانشان است به طوری که در یکی از روستاها 5 جنازه که از زیر آوار بیرون کشیده شده بودند، به علت نبود نیروهای پزشکی قانونی،خدمت صدور جواز دفن انجام نمی شود یا به علت کمبود این نیروها به کندی انجام می‌شد. این مسئله باعث شده بود تا روستاییان به محض پیدا کردن اجساد درگذشتگانشان از زیر آوار آنها را بدون جواز دفن تدفین کنند.

کارشناسان پزشکی قانونی به مردم زلزله‌زده می‌گفتند که باید روند بررسی جسد برای تشخیص علت و  چگونگی مرگ افراد متوفی صورت پذیرد در حالی که در شرایطی که بازماندگان وضع مناسبی نداشتند مجبور بودند هر چه سریعتر اجساد را دفن کنند.

آب و غذا به وفور/امکانات بهداشتی محدود

جاده ورزقان به سمت تبریز دچار ترک‌های زیاد و عمقی شده است که البته اقدامات برای تعمیر آن در حال انجام است. در چادرهای مردم مواد غذایی به وفور توزیع شده بود و حتی وسایل گرمایشی از جمله چراغ والور نیز به آنها اهداء شده بود.

مردم زلزله زده آذربایجان شرقی مشکل غذا و آب آشامیدنی نداشتند بلکه بیشتر برقراری امنیت، سرپناه امن و احترام به درگذشتگانشان برای آنها اهمیت دارد. البته چادرهای هلال احمر درنقاط مناطق زلزله‌زده کاملاً مشهود بود ولی بیشترین درخواست زلزله‌زدگان بازسازی هر چه سریعتر منازل تخریب شده شان بود.

کمبود شدید حمام و سرویس بهداشتی/دریغ از یک دوش سرد

بهداشت برای بازماندگان زلزله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا پس از گذشت روزها از زلزله؛ بازماندگان حتی یک دوش آب سرد هم نگرفته‌اند و در کنار این مسئله باید به نبود سرویس‌های بهداشتی نیز اشاره کرد.

اکثر زلزله‌زدگان سرویس بهداشتی ندارند و این مسئله باعث می‌شود تا بیماریهای بهداشت محیطی شیوع پیدا کند و می‌طلبد سرویس‌های بهداشتی سیار به اندازه کافی در مناطق زلزله‌زده برپا شود.

زلزله زدگان از صدا و سیما ناراحت هستند

حال و روز مردم آذربایجان شرقی از شهری تا روستایی همه گرفته بود، مردم در عزای عمومی به سر می‌برند و زمزمه‌ گلایه‌های آنها بیشتر به خاطر پخش یکی از برنامه‌های طنز صداوسیما بود.

در این روزها در آذربایجان شرقی حضور مسئولان به وفور دیده می‌شود. هر مسئولی نیز که به منطقه زلزله‌زده می‌آید با خود قول و وعیدهای بسیاری می‌آورد اما بازماندگان زلزله تقاضا دارند مسئولان به قول و وعید‌های خود در سریع‌ترین زمان‌های ممکن جامع عمل بپوشانند البته مانند همیشه زمزمه‌هایی هم بود که این آمدن و رفتن ها دلایل دیگری هم می‌تواند داشته باشد.

کمک‌های ویترینی کشورها/دیپلماتی بشردوستانه

کشورهای متعددی از جمله کشورهای همسایه و دیگر کشورهای دنیا اعلام آمادگی برای کمک‌رسانی به مردم زلزله‌زده آذربایجان شرقی کرده بودند و نکته جالب در این مسئله آن بود که این کمک‌های کشورها حالت ویترینی داشت.

مثلاً کشوری مانند پاکستان که خودش در حال کمک گرفتن از مجامع دیگر برای کشورش است، برای کمک اعلام آمادگی می‌کند. کشورهای دیگری مانند ترکیه نیز بیشتر مباحث قومی را دنبال می‌کنند. کمک‌های آنان به اسم یک هواپیما و اعزام نیروهای امدادی بود ولی نوع کمک بسیار محدود و کم بود.

البته اعلام آمادگی و ارسال کمک‌های بشردوستانه و همچنین اعزام نیروهای امدادی از جمله مباحث بشردوستانه به حساب می‌آید که کمی هم، رنگ دیپلماسی پیدا کرده است.

مسئولان قوانین حوادث را مطالعه کنند

یکی از مسائلی که در چند روز اخیر تبعات آن به مردم مناطق زلزله‌زده نیز رسیده است. اطلاعات نادرست از تعداد کشته و زخمی‌ها بود به طوری که سازمان‌های مرتبط امدادی از جمله سازمان مدیریت بحران، پزشکی قانونی، وزارت بهداشت و نهادهای دیگر هر یک آمارهایی از تعداد کشته شدگان زلزله می‌دادند که خود این مسئله بر فشارهای روانی مردم زلزله زده می‌افزود.

این در حالی است که بر اساس قوانین موجود اعلام آمار کشته شدگان بر عهده سازمان پزشکی قانونی است واما گویی بسیاری از مسئولان این مسئله ساده را نمی‌دانند. البته پزشکی قانونی نیز با تأخیرهای زیاد آمارهای محدودی را اعلام ‌می‌کند که خود بر بروز این مسئله موثر است در حالی که ولی شواهد از آمارهای دیگری را حکایت دارد.

مسئولان پزشکی قانونی هم البته دلایل خاص خود را برای چگونگی اعلام آمارهای مرگ و علت تأخیر عنوان می‌کنند ولی جامعه و بازماندگان زلزله و انتظار بیشتری از این سازمان مسئول دارند.

البته از ضعف اطلاع‌رسانی برخی رسانه نیز نباید غافل شد زیرا غالب رسانه‌ها به دنبال کسب آمار تعداد کشته‌شدگان هستند در حالی که این آگاهی باید در رسانه‌ها به وجود آید که اعلام تعداد کشته ها در حوادث مرگ‌آورترین جو روانی در جامعه ایجاد می‌کند و باید در چنین حوادثی برای انتشار اخبار عمومی ظرافت‌های خاصی را به کار برد.

کمبود پزشک و پرستار و همچنین مواد دارویی در برخی روستاهای دور افتاده به وضوح رویت می‌شود به طوری که در روستایی مانند «سرخه‌گاو» به هیچ عنوان حتی یک پزشک وجود ندارد. روستاییان به‌خصوص جوانان تحصیلکرده‌ خودشان پانسمان‌های اولیه را انجام می‌دهند و برای درمان بیشتر باید به مراکز درمانی شهرستان‌ها مراجعه کنند.

روانشناس و دارو، نیاز مبرم زلزله زدگان

البته اعزام نیروهای امدادی، پزشک، روانشناس و پرستار در روی کاغذ خبرها چشمگیر بود ولی نوع تقسیم‌بندی این نیروها مدیریت خاصی را می‌طلبد که شاید به علت ضعف در آن مردم هنوز ناراضی هستند.