سلامت نیوز :  روزهای پایانی امتحانات است و شما آمده‌اید دقایقی را میان درس خواندنتان استراحت كنید. ناخود‌اگاه سراغ رایانه آمده‌اید و یك مطلب، عكس یا ویدئو را باز كرده‌اید و بعد تیتر یك مطلب مرتبط با آن توجه‌تان را جلب كرده و بعد علاقه‌مند شده‌اید ببینید از نویسنده مطلب دوم چه مطالب دیگری روی وب پیدا می‌شود. لینك‌های تو در تو به شما امان نمی‌دهند و وقت قابل توجهی از شما می‌گیرند. چاره كار چیست؟

آیا همه تلاش‌ شما برای محدود‌كردن حضورتان در اینترنت محكوم به شكست بوده است؟ آیا هر بار كه سرانجام موفق شده‌اید صفحه‌تان در یكی از شبكه‌های اجتماعی را ببندید، دوباره خیلی زودتر از آنچه گمان می‌كردید فعالش كردید؟ آیا وقتی سعی می‌كنید از اینترنت خارج شوید، احساس بی‌قراری و بدخلقی می‌كنید؟ آیا وقتی كه سرانجام پشت رایانه‌تان نیستید دائم به استفاده دوباره از آن فكر می‌كنید؟ «اعتیاد اینترنتی» اصطلاحی است كه اولین بار سال ۱۹۹5 مطرح شد و مورد توجه روانپزشكان و درمانگران قرار گرفت.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ اعتیاد به اینترنت، نوعی اختلال روان‌شناختی ـ اجتماعی است كه شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌‌شود. فرد معتاد دست‌كم ۳۸ ساعت در هفته، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت در مواردی كه مورد نظرش نیست می‌كند. البته میزان استفاده هر فرد از اینترنت بستگی به عوامل بسیاری دارد. ممكن است شما بنا به حرفه خود نیاز به استفاده گسترده‌ای از اینترنت داشته باشید یا به خاطر ارتباط با اقوام و دوستان راه دور خود مجبور باشید دائما وارد این دنیای مجازی شوید‌. در واقع در این‌گونه موارد صرف وقت زیاد در اینترنت لزوما مسأله‌ساز نیست. اما اگر جست‌وجوی مداوم در این دنیای مجازی به خواست خود شما نیست و شما را از روابط خانوادگی‌، شغل یا دیگر مسائل مهم زندگی‌تان دور ساخته است‌، شما نا‌خواسته به اینترنت اعتیاد پیدا كرده‌اید‌.

عوامل روان‌شناختی فراوانی بر قدرت و جذابیت اینترنت دلالت دارند. همان ویژگی‌هایی كه تشكیل‌دهنده قدرت اینترنت هستند، همگی دارای قابلیت اعتیادآور برای توده مردم هم هستند. طبقه متوسط جامعه بر اساس نیازهای مختلف وارد فضای اینترنت می‌شوند. بسیاری نیز برای سرگرمی و گذران وقت از اینترنت استفاده می‌كنند.با این حال اگر وقتی را كه به خواست خود در اینترنت می‌گذرانید از كل این زمان كم كنید و بیش از دو ساعت در روز زمان حضور ناخواسته شما در اینترنت باشد، دورشدن از اجتماع حقیقی، افسردگی، بدخوابی، چاقی و تنبلی در كمین شماست.شخص معتاد هنگام اتصال متوجه گذشت زمان نیست. از خواب و استراحت صرف نظر می‌كند و بدون اینترنت، حالت آشفتگی، عصبانیت، بداخلاقی و در نهایت افسردگی پیدا می‌كند و زمانی كه این امكان فراهم شود، تمام حالت‌های فوق در او از بین می‌رود.

یكی از كاربران اتاق‌های گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش كه روزی چند ساعت آنلاین است می‌گوید: «هر وقت بیای همین جا هستم.همیشه هم در همین اتاقم. اگر هم جواب ندادم بدان كه خوابم. كافی است دو سه تا كنترل+ جی بزنی تا بیدار شوم.» با این حال او در پاسخ به این كه در این اتاق چه می‌كند جواب خاصی ندارد: «خب با مردم آشنا می‌شوم. بعضی‌ها خیلی باحالند. بعضی‌ها هم نه. فكر می‌كنند اگر جواب آدم را بدهند چیزی ازشان كم می‌شود. ساعت‌هایی هم هست كه كسی نیست و آن وقت در اتاق آهنگ پخش می‌كنم. هم خودم گوش می‌كنم هم اگر كسی وارد اتاق شود احتمال این كه خوشش بیاید و بماند بیشتر است. بعضی‌ها هم كه اینجا كاسبی می‌كنند.» اشاره او به افرادی است كه برای فروش فیلترشكن‌ها و بدافزارها تبلیغ می‌كنند.

البته همین اتاق‌ها گاهی نقش یك فضای آموزشی را هم می‌تواند بازی كند.

یكی از كاربران ساكن قزوین كه معلم زبان انگلیسی است به این اتاق‌ها می‌آید تا كسی را پیدا كند و با هم گفت‌وگو به زبان انگلیسی را تمرین كنند: «یك ساعت گفت‌وگوی این طوری بهتر از چند صفحه كتاب خواندن یا فیلم دیدن است. ولی مشكل اینجاست كه گاهی باید چند ساعت بگردی تا آدمی پیدا كنی كه از آمدن به اینجا هدف درست و حسابی داشته باشد و میكروفون و هدفونش هم كاركند.»

برداشت ذهنی بیشتر كاربران این است كه حضور در این اتاق‌ها اغلب وقت‌گذرانی است. بر اساس نتیجه‌های پژوهش دكتر سعید معیدفر روی ۸۰۰ نفر، نزدیك به 25 درصد از مجموعه كاربران نسبت به اینترنت، به صورت حاد اعتیاد داشته‌اند. این رقم حدود یك‌چهارم كاربران را در بر می‌گیرد. طبق نتیجه‌های این پژوهش بین مسئولیت‌پذیری و اعتیاد رابطه معنی داری وجود دارد. یعنی هر چه اعتیاد به اینترنت بیشتر باشد، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، كمتر می‌شود. همچنین بین اعتیاد اینترنت و عامل‌هایی از جمله انزوای اجتماعی، ناكامی تحصیلی و كارایی، فقدان حمایت اجتماعی و خود باوری رابطه معنی داری وجود دارد. پاسخگویان به طور میانگین ۱۱ ساعت و ۲۲ دقیقه در هفته به اینترنت دسترسی دارند و مدت زمان اتصال آنان به طور میانگین یك ساعت و ۵۶ دقیقه بوده است. نتیجه‌های این پژوهش نشان می‌دهد كه شدیدترین میزان اعتیاد در سن ۱۹ تا ۳۰ سال بوده است.

البته اگر فكر می‌كنید كه هنوز معتاد به اینترنت نشده‌اید، اما در لبه پرتگاه ایستاده‌اید، لازم نیست با خواندن این آمارها قید استفاده از این منبع بزرگ اطلاعاتی و ارتباطی را بزنید یا فرزندانتان را از آن محروم كنید. آموزش و آگاه‌سازی كاربران از معایب استفاده بیش از حد از اینترنت نقش مهمی در پیشگیری از اعتیاد اینترنتی دارد. همین كه شما و فرزندتان از این خطرات آگاه باشید خطر به میزان زیادی كاهش می‌یابد. شاید به نظرتان عجیب باشد، اما اگر سرعت اینترنت خود را افزایش دهید نیز كمك بزرگی به پیشگیری از این خطر كرده‌اید. كارشناسان معتقدند كه فراهم‌كردن اینترنت پرسرعت، زمان استفاده از اینترنت راكاهش می‌دهد و كاربر دیگر وقتی اطلاعات مفید مد نظرش بارگذاری می‌شود لازم نیست سراغ منابعی كه برایش جذابیت بیشتر دارند بروند. توجه داشته باشید كه محدودكردن اینترنت مشكلی راحل نمی‌كند، بلكه باعث محرومیت از فناوری می‌شود. به هر حال مهم‌ترین عامل مورد توافق كارشناسان مختلف در پیشگیری از اعتیاد به اینترنت، افزایش سرگرمی‌های سالم و فعال مانند گردشگری، طبیعت گردی، بازی‌های اجتماعی و شادی‌های دسته‌جمعی است.

اگر هم فكر می‌كنید كه زمان برای پیشگیری گذشته و هم‌اكنون به خیل معتادان اینترنت پیوسته‌اید، زیاد به اعتیادتان فكر نكنید. چند مرخصی كوتاه از اینترنت در طول روز برای نجات شما كافی است. اگر می‌بینید همین مرخصی‌های روزانه هم برایتان دشوار است كافی است هنگام استفاده از لپ‌تاپ‌تان به فضایی عمومی‌تر در خانه بروید یا رایانه‌تان را به اتاقی دیگر منتقل كنید. عامل دیگری هم در ترك اعتیاد شما موثر است و این‌كه به هیچ عنوان از اسامی مستعار در اینترنت استفاده نكنید. برای استفاده از اینترنت زمان‌بندی و البته هدف و برنامه داشته باشید. هر از گاهی با دیگران صحبت كنید. ورزش را نیز دست‌كم در حد نرمش خانگی یا دویدن در فضای آزاد فراموش نكنید.

جالب آنجاست كه راه‌های ترك اعتیاد اینترنتی زیادی هم در خود اینترنت وجود دارد. تصور كنید كه می‌خواهید گزارش تازه‌تان را برای یك رسانه آماده یا گزارش عملكردتان را برای شركت تنظیم كنید. اصلا فرض كنید پشت سیستم نشسته‌اید و می‌خواهید سریع وبلاگتان را به روز كنید، ولی متوجه می‌شوید كه یك ساعت گذشته و هیچ كار مثبتی انجام نداده‌اید. مدام لایك زده‌اید و كامنت گذاشته‌اید. چه باید كرد؟ مسلما قول دادن بیهوده به خودتان برای قوی‌كردن اراده و تكرار نكردن اشتباهات گذشته برای این موقعیت، زیادی تكراری است و بستن دست و پاهایتان به تخت هم علاج كار نیست. خوبیت هم ندارد كه بخواهید پدر و مادرتان، هر چند دقیقه شما را چك كنند كه به سراغ شبكه اجتماعی مورد علاقه‌تان نروید یا خود را در دریای ویدئوهای پیاپی غرق نكنید. شاید تعجب كنید، اما در اینترنت هم تخت و طناب برای معتادان پیدا می‌شود. افزونه‌هایی مانند Nanny برای مرورگر گوگل یا Leachblock برای فایرفاكس وجود دارد كه در ساعت‌ها و روزهایی كه خودتان معین می‌كنید، دسترسی شما را به سایت‌هایی كه فكر می‌كنید وقتتان را تلف می‌كند می‌بندد و به كمك آن می‌توانید استفاده سنجیده‌تری از اینترنت داشته باشید. كافی است در افزونه‌های مرورگرتان جستجویی كنید. بعد از مقایسه آنها با هم، افزونه مناسب خودتان را پیدا كنید و با نصب و تنظیم گزینه‌های آن، برنامه ترك اعتیاد خود را آغاز كنید.

با خودتان روراست باشید، كلاه خودتان را قاضی كنید و ببینید كدام سایت‌ها بیشتر وقت‌تان را می‌گیرد و شما را از كار و زندگی می‌اندازد. آدرس این سایت‌ها را به افزونه بدهید و درجه محرومیت خود را تعیین كنید یعنی مشخص كنید كه در چه ساعت و چه روزهایی، سایت مورد نظر برای شما بسته باشد یا هر روز یا هر هفته یا در یك بازه زمانی مشخص، چند دقیقه مجاز به حضور در سایت‌های مورد نظرتان هستید. باقی كارها را به تخت و طناب بسپارید. می‌ترسید وقتی وسوسه شوید با تغییر گزینه‌های افزونه، محدودیت‌ها را بردارید؟

تخت‌ها و طناب‌های اینترنتی سه راه برای منصرف‌كردن شما در نظر گرفته‌اند. می‌توانید یك گذرواژه تعریف كنید كه هر وقت می‌خواهید گزینه‌های افزوه را دستكاری كنید ناچار به وارد‌كردن آن باشید. شاید در فاصله وارد‌كردن این گذرواژه سر عقل آمدید. راه دیگر این است كه در همان تنظیمات اولیه با زدن یكی، دو تیك اضافی، دسترسی به تنظیمات افزونه را در ساعات ممنوعیت، غیرممكن كنید یا حتی با بستن دسترسی به تنظیمات مرورگر امكان هر كلك دیگری را نیز از خود بگیرید. به عنوان راه حل پایانی در تنظیمات افزونه می‌توانید كاری كنید كه پاك‌كردن و غیرفعال‌كردن افزونه برایتان غیرممكن شود. انتخاب این كه كدام گزینه مناسب شماست به تجربیات قبلی، شناخت شما از خودتان و میزان آلودگی خون شما به اینترنت بستگی دارد. بدیهی است كه معتاد اگر واقعا معتاد باشد، می‌تواند با استفاده از مرورگرهای دیگر، تلفن همراه هوشمند یا اصلا رفتن به خانه دوست و آشنا یا نزدیك‌ترین كافی‌نت، مصرف خود را از سر بگیرد، اما اگر در یك زمان مناسب با این افزونه‌ها سر و سامانی به وبگردی خودتان بدهید به هر حال این احتمال هم وجود دارد كه وقت‌تان كمتر هدر برود.