سلامت نیوز : به محض این‌كه به خانه می‌رسد، پیش از هر كاری شماره‌های حافظه تلفن را نگاه می‌كند؛ نگاه كه نه، یكی‌یكی آنها را كنترل می‌كند تا مطمئن شود غریبه‌ای به من زنگ نزده است و وای به روزی كه كسی اشتباه شماره خانه ما را گرفته باشد؛ آن‌وقت است كه زندگی‌ام تیره و تار می‌شود و او با تصورات وحشتناكش به من تهمت دروغگویی می‌زند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ اگر این جمله‌ها برای شما عجیب است باید بدانید خیلی‌ها چنین بینش و رفتاری دارند و با این تفكر آزاردهنده، ابرهای سیاه ناامنی و سوء‌تفاهم را به آسمان آبی زندگی مشترك‌شان می‌كشانند؛ اما سوال اینجاست كه چرا این خیلی‌ها همه چیز را با عینك بدبینی می‌بینند؟
اگر با یكی از این انسان‌های بدبین هم‌صحبت شوید، حتما از جوابش در برابر چنین پرسشی تعجب می‌كنید، بویژه وقتی می‌گوید بدبین نیست و فقط واقع‌بینانه به اتفاقات دوروبرش نگاه می‌كند! این در حالی است كه متخصصان تاكید دارند بدبینی و شك، آفت زندگی مشترك است و سهل‌تر از آن كه تصورش را بكنید می‌تواند خوشی‌ها را از زن و مرد گرفته و تلخی و ناكامی را تصویر همیشگی زندگی كند و نكته عجیب در این مورد هم آن است كه چه زن بدبین باشد و چه مرد، معمولا برای توجیه رفتارشان عشق را بهانه می‌كنند. آنها براحتی می‌گویند «من عاشق همسرم هستم و برای همین روی او حساس‌ترم و این همه حساسیت برای علاقه به اوست». اگر شما هم گاهی چنین دلایلی را در ذهن‌تان مرور می‌كنید، باید بدانید كارشناسان بر این باورند كه نه‌تنها عشق و محبت هیچ ارتباطی با بدبینی ندارد، بلكه این حساسیت‌های بی‌مورد پایه‌های زندگی را نیز متزلزل می‌كند.
دكتر لیلا اژده‌فر، مشاور خانواده با اشاره به این‌كه بدبینی و سوءظن می‌تواند احساس امنیت را از فرد بگیرد در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: نظریه سلسله مراتب نیازهای انسانی كه توسط آبراهام مزلو ارائه شده است، از نیازهای ابتدایی شروع شده و به ترتیب نیازهای پیچیده‌تر انسانی را معرفی می‌كند. این موارد به ترتیب عبارتند از: نیازهای اولیه مانند خوردن، خوابیدن و روابط زناشویی، نیاز به امنیت، نیازهای عاطفی و عشق، احترام و در آخر هم خودشكوفایی.
بنابراین، فردی كه گرسنه است و سرپناهی ندارد، مسلما نمی‌تواند عاشق باشد و اگر چنین موردی را بیان می‌كند تنها یك ادعاست و به همین ترتیب فردی كه عاشق دیگری باشد، همواره در نهایت احترام با او برخورد می‌كند؛ با این توضیح مشخص می‌شود كسی كه امنیت روابط زناشویی و خانوادگی را از بین می‌برد نمی‌تواند ادعا كند به دلیل عشق چنین كاری را انجام داده است.به گفته دكتراژده‌فر، این افراد با بدبینی و سوءظن، امنیت را در زندگی زناشویی خدشه‌دار می‌كنند و در چنین فضایی، عشق و احترام و خودشكوفایی فرصتی برای بروز نخواهد داشت.
بدبینی در خون ما نیست!
آدم بدبین نه‌تنها دیگران را آزار می‌دهد، بلكه خودش هم از رفتار و افكارش در عذاب است. ولی چرا بعضی‌ها بدبین هستند و گروهی خوش‌بین؟ چه عواملی در ایجاد این بدبینی موثر است و برای مقابله با آن چه كار باید كرد؟
به گفته دكتر اژده‌فر، شكل‌گیری طرح‌واره‌ها یكی از عوامل به وجود‌آورنده بدبینی است. اما حالا این سوال مطرح می‌شود كه طرح‌واره چیست؟ اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم می‌توانیم بگوییم طرح‌واره دقیقا به معنای صدای والدین است؛ به طوری كه می‌توان گفت این افراد صدای والدین را در دوران كودكی در ذهن‌شان ضبط می‌كنند و امروز كه به نظر می‌رسد بالغ شده‌اند و به طور مستقل زندگی می‌كنند، در واقع براساس همان الگوی دریافتی از صدای ضبط شده والدین زندگی را پیش می‌برند.
این مشاور خانواده می‌افزاید: طرح‌واره‌های اولیه می‌تواند تحت تاثیر تجارب زندگی فرد نیز شكل بگیرد؛ به این معنی كه وقتی نیازها برآورده نشود، ممكن است طرح‌واره ناایمن شكل گرفته و فرد را درگیر كند، به عنوان مثال كودكی كه گریه می‌كند ولی والدین او را نادیده می‌گیرند و توجهی به او ندارند، حتما چنین شرایطی را تجربه خواهد كرد.همچنین اگر افرادی كه در زندگی ما نقش مهمی دارند بدبین باشند، باز هم ممكن است این حالت ایجاد شود؛ به همین دلیل بارها می‌شنویم كه همسری می‌گوید: «پدرش هم همین‌طور بوده و اینها اصلا خانوادگی بدبین هستند.» در حالی كه باید بدانید بدبینی عاملی نیست كه در خون افراد باشد، بلكه همانندسازی صورت گرفته و فرد بدبینی را از خانواده‌اش آموخته است.
به گفته دكتر اژده‌فر، تجارب مثبت افراطی هم عاملی موثر در این زمینه است؛ كودكانی كه همه اعضای خانواده همیشه به حرف‌های آنها گوش كرده‌اند و در واقع گوش به فرمان‌شان بوده‌اند اگر روزی از زبان كسی «نه» بشنوند، حتما تصور خواهند كرد آن فرد دشمنشان است و قصد ضربه زدن به آنها را دارد.پس همان‌طور كه گفته شد، این عوامل می‌تواند موجب شود فرد نسبت به خود، دیگران و جهان پیرامون بدبین و بی‌اعتماد شود.
وی می‌افزاید: در طول زندگی، والدین نكاتی را به فرزندشان منتقل می‌كنند اما در دوره جوانی او خودش به صورت دائم جملات آنها را در ذهنش تكرار خواهد كرد؛ مثلا اگر در دوران كودكی پدر و مادر به كودك بگویند دوستان تو همیشه سرت را كلاه می‌گذارند، حالا او به خودش یادآوری می‌كند همسرش ممكن است به او خیانت كند و سرش كلاه بگذارد. در چنین شرایطی فرد كاملا فراموش می‌كند این تذكرات را قبلا و در موارد دیگری شنیده است.
البته گاهی هم خود فرد دچار تحریفات شناختی است؛ به این معنی كه شناخت فرد نسبت به خودش، دنیای اطراف و دیگران اشكالاتی دارد كه همین موارد می‌تواند ذهنش را پیش برده و موجب بدبینی او شود.دكتر اژده‌فر در این‌باره خاطرنشان می‌كند: یكی از این موارد در نظر گرفتن «همه یا هیچ» است؛ مثلا مرد بدبین می‌گوید یا همه زن‌ها خوب هستند یا همه به همسران‌شان خیانت می‌كنند. یكی دیگر از موارد، سرزنش كلی وجود فرد است؛ در این شرایط اگر به عنوان مثال همسر فرد بدون منظور خاصی به مرد دیگری لبخند بزند، او كل رفتار زنش را زیر سوال برده و او را سرزنش می‌كند. این افراد معمولا نكات مثبت شخصیت طرف مقابل را نمی‌بینند و بیشتر روی نقاط ضعف او تمركز می‌كنند.گروهی هم در موقعیت‌های فعلی زندگی احساس ناتوانی می‌كنند. این حالت میان خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود و آنها با تصور این‌كه توانایی لازم را ندارند، نگران خیانت همسرشان هستند. پیشگویی كردن آینده هم مورد دیگری است كه موجب بدبینی می‌شود؛ این افراد به جای این‌كه واقعیت را درك كنند، نگران آینده هستند.
چه باید كرد؟
برای حفظ زندگی مشترك مهم‌ترین كار این است كه بموقع و البته به بهترین شیوه بدبینی‌ها را كنترل كنیم. به همین دلیل، متخصصان و كارشناسان راهكارهایی را به همسران ارائه می‌دهند كه به كمك آنها می‌توانند از وضعیت‌های ناهنجار نجات پیدا كرده و شرایط را به نفع خودشان تغییر دهند.دكتر اژده‌فر با تاكید بر این‌كه نباید مشكل وجود بدبینی در زندگی مشترك را نادیده گرفت، می‌گوید: فراموش نكنید اگر این مساله به دلیل حالت بیمارگونه پارانویا باشد، بسیار خطرناك است و می‌تواند آسیب‌هایی جدی و غیرقابل برگشت ایجاد كند. بنابراین در صورت نیاز باید بموقع به فردی متخصص مراجعه كنید و از او كمك بگیرید.
شناخت راهكارها و استفاده صحیح از آنها هم مهم‌ترین اقدامی است كه حتما باید در نظر داشته باشید؛ تغییرات رفتاری یكی از ساده‌ترین شیوه‌های برخورد با بدبینی است. به عنوان مثال، وقتی مرد به زن بدبین است، از خانم می‌خواهیم برای اصلاح روابط و حفظ زندگی مشترك، برخی رفتارهایش را تغییر دهد. در چنین شرایطی با كاهش حساسیت مرد، درمان روند بهتری را طی خواهد كرد.شناخت هیجانات مثبت و منفی نكته مهمی است كه نباید آن را نادیده گرفت؛ البته باید بدانیم همه افراد هیجانات منفی مانند خشم و نفرت را در طول زندگی تجربه می‌كنند، ولی باید با شناخت و رفتار صحیح بتوان این هیجانات را كنترل كرد؛ در حالی كه معمولا افراد بدبین برای مدتی طولانی چنین وضعیتی را ادامه داده و در این مورد دچار افراط می‌شوند.
نوازش‌های كلامی و غیركلامی یكی دیگر از مواردی است كه با تاكید و تمركز بر نقاط مثبت شخصیت فرد، شرایط را بهبود می‌بخشد. تغییر طرح‌واره‌ها هم مورد مهمی است كه حتما باید در نظر داشت؛ در واقع اگر طرح‌واره‌هایی را كه در دوران كودكی شكل می‌گیرد، مانند ریشه یك درخت در نظر بگیریم، تنه آن فرضیه‌هایی است كه ذهن فرد می‌سازد و افكاری كه فرد دائم با خودش مرور می‌كند، شاخه‌ها و برگ‌های آن هستند. برای تغییر شرایط، ابتدا باید فرد را با مشكلات طرح‌واره‌هایش آشنا كنیم و در نتیجه پس از آن، مفروضات و افكار منفی هم بتدریج حل و اصلاح می‌شود.استفاده از تكنیك گوش كردن شیوه ساده و جالبی است كه باید با آن هم آشنا شویم؛ گوش كردن با شنیدن تفاوت دارد و در واقع عملی ارادی است، بنابراین اگر همسران بتوانند به حرف‌های یكدیگر گوش بدهند و ارتباط صحیحی با هم برقرار كنند، به طور حتم می‌توانند شرایط سخت را نیز به بهترین شكل كنترل كنند. علاوه بر این، اصلا نباید دنبال فرد مقصر باشید و به جای این رفتار بهتر است با شناخت مشكل، آن را حل كنید. انتقال و ادراك صحیح پیام‌ها هم موضوعی است كه اگر بدرستی انجام نشود، می‌تواند دردسرساز شده و زندگی را با مشكل روبه‌رو كند.
معمولا ما شیوه‌های انتقاد كردن را هم نمی‌شناسیم و به همین دلیل به جای انتقاد، انتقام می‌گیریم، پس بسیار مهم است كه با شناخت و آموختن شیوه‌های صحیح انتقاد این مشكل را نیز حل كنیم. در ضمن، یادتان باشد به هیچ وجه نباید همسرتان را با فرد دیگری مقایسه كنید، بخصوص اگر همسر شما بدبین باشد، باید بدانید مقایسه كردن وضعیت را بدتر می‌كند.همچنین فراموش نكنیم در شرایط خاص و گسترده حتما باید از مشورت با متخصصان و در صورت تشخیص آنها از دارودرمانی نیز كمك گرفت.
اگر با یكی از این انسان‌های بدبین هم‌صحبت شوید، حتما از جوابش در برابر چنین پرسشی تعجب می‌كنید، بویژه وقتی می‌گوید بدبین نیست و فقط واقع‌بینانه به اتفاقات دوروبرش نگاه می‌كند!
نظر شما