به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ «جوانی، پرنشاط ترین و پرانرژی ترین دوران زندگی انسان است كه با تصمیم گیریهای مدبرانه، برنامهریزی و مسئولیتپذیری در رسیدن به اهداف كوچك و بزرگ، چراغ راه آیندهات را روشن میكند.» این همان حرفهایی است كه بارها در دوران كودكی از سوی بزرگترها خطاب به نوجوانان و جوانان زمانهاش شنیده است. در حالی كه در دوران كودكی خود سیر میكند، جیك جیك گنجشك كوچكی خیالش را به هم میزند. در كسری از ثانیه، چشمانش را بر هم میزند و به دنیای واقعی میرسد. چه زود گذشت، دوران پرتب و تاب كودكی و نوجوانی و چه زود رسید، پرشورترین و پرانرژی ترین دوره زندگی یعنی جوانی. تصمیم میگیرد نگاهش را به زندگی تغییر دهد.
تلاش و كوشش مضاعف را سرلوحه برنامههایش كند و با نگاهی مسئولیتپذیرانه و توقعاتی معقول با علم و دانش و سرمایهای كه تا امروز ذخیره كرده است، به دنبال بهترین مسیر حركت كند. تردید را غلط میداند و با مرور این جمله كه شكست راهی است به سوی كامیابی، با امید به آینده، برای چندمین بار راهی شكستن سد مشكلات كاریاش میشود تا با یافتن شغلی و كسب درآمدی، اهداف زندگیاش را محقق كند. اما دوست دارد، به این علامت سؤال ذهنش نیز پاسخ دهد، چرا گاهی در هیأت منصفه خانه و خانواده و حتی در سطحی بالاتر مانند جامعه به مسئولیتپذیر نبودن و در مواقعی نیز به متوقع بودن محكوم میشود، در حالی كه بعضی او را محق و بعضی او را مقصر میدانند؟
خانواده در هر مقام و موقعیتی از مسئولیت دادن به جوانان دریغ نكنند
دكتر صغری ابراهیمی قوام، روانشناس میگوید: امروزه برخی جوانان در عرصههای مختلف زندگی اعم از یافتن شغل و حفظ آن با مشكلاتی روبهرو میشوند كه گاه به تصور غلط، بیشترین تأكید و تمركز بر بیكفایتی جوانان است. این در حالی است كه مسئولیتپذیر بودن جوانان معلول علتهایی است كه خانواده و محیطی كه انسان در آن رشد و پرورش مییابد، در شكلگیری، حفظ و تقویت آن نقش مهمی دارد. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه میافزاید: احساس مسئولیت نوعی نگرش و مهارت است كه از ابتدای زندگی و بتدریج در فرد تكوین مییابد و در گذر زمان و به واسطه فرصتهایی كه برای فرد ایجاد میشود، ارتقا مییابد. این مسئولیت شامل مسئولیت فردی، خانوادگی، اجتماعی و مسئولیت در برابر عهد و پیمان الهی است.
ابراهیمی قوام تصریح میكند: تناسب تكلیف با ظرفیت و توان فرد، از دوران كودكی او را در تصمیمگیریها و انجام موفقیتآمیز مسئولیت واگذار شده، یاری میكند و مهمتر اینكه از بروز احساس شكست و ناكامی در او میكاهد و منجر به شكلگیری احساس مفید و مؤثر بودن میكند. این روانشناس ادامه میدهد: امروزه، برخی جوانان جویای كار پس از مدتی تلاش و یافتن شغلی مناسب به تصور اینكه قادر به انجام مسئولیت نیستند، از پذیرش آن خودداری میكنند چرا كه از تجربههای تلخ و شیرین ناشی از مسئولیتهای خرد و كلان در سنین پائینتر محروم بودهاند. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه تأكید میكند: خانوادهها در هر موقعیت و پایگاه اجتماعی كه هستند، باید به جای نادیده گرفتن توانمندیهای فرزندانشان، با دادن مسئولیت توأم با نظارت و گفتوگو، در مسیر ارتقا بخشیدن به توانایی نوجوانان و جوانان گام بردارند و به آنها فرصت نقد و بررسی و آزمون و خطا بدهند.
جوانان مسئولیتپذیر بیش از دیگران قادر به مقابله با چالشهای زندگی هستند
دكتر فرخنده مفیدی، متخصص تعلیم و تربیت نیز در این باره میگوید: مسئولیتپذیری یكی از مهمترین ویژگیهای فردی و اجتماعی است كه یك شبه حاصل نمیشود. بنابراین مسئولیتپذیر بودن جوان امروز نسبت به خود، دیگران، خانواده، شغل و در نهایت جامعه به نحوه پرورش و كودكی دیروز او برمیگردد. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه میافزاید: همان طور كه میدانیم، مدیران یا كارفرمایان یا حتی افراد در سنین ازدواج، مسئولیتپذیر بودن فرد را جزو معیارهای مهم در سنجش و گزینش قرار میدهند. چرا كه فرد مسئولیتپذیر با انجام بموقع و دقت در مسئولیت محول شده، باعث ایجاد اعتماد و اطمینان خاطر در محیط كار و خانواده و در مقابل، فرد غیرمسئول باعث سلب آرامش و به عبارتی آزار خود و دیگران میشود.
این روانشناس، مسئولیت ندادن به كودكان از سوی خانواده را ظلم به آنها و نه لطف به آنها میداند و میگوید: چنین كودكانی در سنین نوجوانی و مخصوصاً جوانی كه زمان اشتغال و تشكیل خانواده فرا میرسد، با اختلالات رفتاری مواجه خواهند شد. در عین حال، كودكانی كه وظیفه مدار تربیت شدهاند، جوانان پویایی هستند كه به دلیل تجربه كردن مسئولیتها و افت و خیزهای ناشی از آن، قدرت تجزیه و تحلیل و مدیریت بحران در هنگام مواجهه با چالشهای دوران نوجوانی و جوانی را دارند.
مسئولیتپذیری مهمترین عامل در رشد هوش اجتماعی و كسب موفقیتهای شغلی جوانان
دكتـــــر علیــزاده، جامعهشناس نیز میگوید: به نظر میرسد، در شهرها و بویژه مناطق بزرگ و در لایههای اجتماعی متوسط و رو به بالا، والدین به نوعی با فرزندانشان برخورد میكنند كه خواسته یا ناخواسته باعث تضعیف مسئولیتپذیری در آنها میشوند. وی میافزایــــد: آن دسته از جوانانی كه امروز در امر اشتغال و هرگونه فعالیت فردی و جمعی، به بیمسئولیتی متهم میشوند، آنهایی هستند كه از دوران كودكی از انجام كوچكترین مسئولیتی كه باید خود عهدهدار آن میشدند، محروم ماندهاند. این جوانان به دلیل نیاموختن مهارتهای زندگی، نه تنها در كنشهای متقابل اجتماعی با مشكل روبهرو میشوند بلكه قادر به یافتن راههای برون رفت از چالشهای پیش رو نیز نخواهند بود چرا كه نمیدانند چگونه از ناكامیها برای رسیدن به كامیابیها تجربهاندوزی كنند.
علیزاده ادامه میدهد: وظیفه مدار تربیت نشدن، در مواردی منجر به افزایش توقعات جوانان میشود و به تصور اینكه، جامعه قادر به برآورده كردن خواستههایشان نیست، از مشاركت در فعالیتهای اجتماعی امتناع میكنند و به نوعی جامعهستیز و جامعهگریز میشوند. این جامعهشناس میگوید: مطالعات نشان میدهد، اغلب جوانان روستایی بر خلاف جوانان شهری، به دلیل اینكه از دوران كودكی در فرآیند زندگی مشاركت میكنند و به نوعی عهدهدار مسئولیت میشوند، از هوش اجتماعی بالاتری برخوردارند.
وی تأكید میكند: جامعه باید با ایجاد نگرش در جوانان و تبدیل آن به بینش و واگذاری مسئولیتهای متناسب با درك و توان آنها، مسئولیتپذیری را به رفتاری نهادینه مبدل كند.
این جامعهشناس، تغییر شیوه مدیریت در عرصههای تعلیم و تربیت و جایگزینی مدیریت باغبانی به جای مدیریت پادگانی را مهمترین عامل برای نهادینه كردن احساس مسئولیتپذیری در جوانان میداند و میگوید: مدیریت نرم و لطیف در برخورد با نوجوانان وجوانان، باعث تعامل هرچه بیشتر جوان و جامعه میشود. مشاركت دادن و محول كردن مسئولیت به آنها، همگی در رشد و تعالی جوانان مؤثر است. همچنین تشكیل تعاونیهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در مناطق و محلههای شهری و احیای برخی شیوههای تعلیم و تربیت كه در گذشته مرسوم بوده است، مانند مسئولیت دادن به فرزندان به تناسب قوه درك و توان آنها و سرمایهگذاریهای اجتماعی و فرهنگی در این راستا، جوانان را در رسیدن به موفقیتهای شغلی و... یاری میكند.
خودشناسی مثبت یكی از راههای مهم برای كسب موفقیت است
مفیدی تصریح میكند: افرادی كه با مهارتهای زندگی كه مسئولیتپذیر بودن یكی از آنهاست، ناآشنا هستند، در ارتباط با دیگران نیز دچار مشكل میشوند. چنین افرادی در محیط كار و حتی خانواده به دلیل وظیفه مدار نبودن در انجام كارهایشان، مدام از حجم كاری، نوع شغلشان و... شكایت دارند و دیگران را مقصر و خود را محق میدانند و به نوعی به دنبال توجیه كمكاریهایشان هستند كه مجموعه این عوامل به ناشادبودن، احساس ناپختگی، انزواطلبی و... در فرد میانجامد.
وی، یكی از راههای مسئولیتپذیر شدن جوانان را خودشناسی مثبت و باور اینكه آنها نیز از تواناییها و توانمندیهای شایسته ای برخوردارند، بیان میكند.
مفیدی با بیان اینكه جوانان وظیفهمدار، انتظارشان از زندگی منطقی تر است، ادامه میدهد: در واقع، این دسته از جوانان، توقعاتشان از دیگران كم و از خودشان زیاد است، به طوری كه انتظار ندارند، یك شبه ره صد ساله روند. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه با بیان اینكه مسئولیتپذیر نبودن، نوعی اختلال رفتاری به شمار میآید، خاطرنشان میكند: اینگونه افراد میتوانند، با خودسازی، خودباوری، كارورزی و آموزش مهارتهای زندگی و همچنین انجام مشاورههای روانشناسی، رفتاردرمانی شوند.
نظر شما