سلامت نیوز : تغییر سیاست‌های كنترلی جمعیت یكی از برنامه‌های وزارت بهداشت با هدف افزایش جمعیت كشور است. بعد از آنكه اعلام شد نرخ جمعیت كشورمان در حال منفی شدن است و تا چند سال آینده با بحران جمعیت و سالمند شدن جمعیت روبه‌رو خواهیم شد سیاست‌های تنظیم خانواده در كشور ملغی اعلام شد. سیاست‌های کنترل جمعیتی در كشورمان از دهه 30 و 40 دنبال شد اما مهمترین اتفاقی كه در این عرصه افتاد در سال 1372 بود كه سریع ترین كاهش ثبت شده در نرخ جمعیت كشور اتفاق افتاد و نرخ جمعیت از 2.3 به 2.1 در سال رسید. این اتفاق در حالی افتاد كه قانون حذف سیاست‌های تشویقی فرزند سوم به بعد، در سال ۱۳۷۲ رسما به تأیید شورای نگهبان رسید. این سیاست‌ها در سال های دهه 70 به خوبی اعمال شد و نتایج چشمگیری داشت اما این روزها و به رغم تمام تشویق ها از قبیل ارائه یك میلیون تومان كمك‌هزینه برای فرزند دار شدن – كه در همان ابتدای راه بی‌نتیجه ماند و خبری از اعطای آن به خانواده‌ها نشد – همچنان نرخ جمعیت كشورمان به سمت منفی شدن پیش می‌رود و بنا‌برآمار آخرین سرشماری كشور از 1.62 درصد در سال 85 به 1.29 درصد در سال جاری كاهش پیدا كرده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ روز گذشته نیز رئیس مركز آمار ایران در گزارشی كه به مجلس ارائه كرد، با یادآوری این نكته كه مردم حاضر نیستند فرزند بیشتری داشته باشند،‌گفت:‌« بر اساس سرشماری صورت گرفته بعد خانواده از 5 نفر به 3.55 نفر رسیده است یعنی بعد جمعیت در حال کاهش است و خانواده‌ها حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند. اگر در سال 55 خانوارها متوسط 5 نفره بودند و 3فرزند داشتند در سال 90 این میزان به 1.5 بچه رسیده است.»

رئیس مرکز آمار درباره نرخ باروری در سال‌های آینده گفت: «سناریوی بسیار بدبینانه در 40‌سال آینده این است که میزان باروری در سال مقصد به 1.3 می رسد، این بدبینانه ترین حالت است. سناریوی خوش‌بینانه که مرکز آمار هم به این سناریو بیشتر اعتقاد دارد این است که ما می‌رسیم به 2.1 بچه. هر 4 سناریو یک جمعیتی به ما می دهد که جمعیت ما از 91 میلیون نفر کمتر نمی‌شود و بالای 102 میلیون نفر نمی رویم.»

عادل آذر با یادآوری علاقه نداشتن خانواده‌ها به فرزند بیشتر درباره گروه‌های هدف برای تشویق به افزایش جمعیت گفت: «لازم نیست تمام گروه های سنی را هدف‌گذاری کنیم برای سیاست‌گذاری های جمعیتی. بررسی های مرکز آمار نشان می دهد که اگر گروه تمرکز را بین سن 20 تا 24 بگذاریم می‌توانیم دغدغه حضرت آقا را – در خصوص افزایش جمعیت كشور - پوشش دهیم.» وی با تاکید بر اینکه هم‌اکنون اوج بهره‌وری جمعیتی ماست، تصریح کرد: «اگر درست برنامه‌ریزی کنیم و زیرساخت‌های مناسبی را فراهم و شغل مناسبی را برای افراد ایجاد کنیم، با توجه به سطح تحصیلات موجود در کشور، می‌توانیم بهره‌وری بسیار بالایی از جمعیت کشور داشته باشیم که این افراد متولدین دهه 60 هستند.»

وی با ذکر این نکته که متولدان دهه 60 حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند، تصریح کرد: سرشماری سال 90 نسبت به سال 85 نشان می‌دهد که ما همچنان کشوری مهاجر‌پذیر هستیم...تعداد جمعیت افغانی موجود در کشور در سال 90 به یک میلیون و 452 هزار نفر و جمعیت عراقی‌ها از 44 هزار نفر در سال 85 به 52 هزار نفر در سال 90 رسیده است. عادل آذر در بخش دیگری از سخنانش متذکر شد: سن اولین ازدواج در سال 55 برای مردان 24 و برای زنان 20 سال بود اما هم‌اکنون این امر در مردان به 27 سال و در زنان به 23.5 سال رسیده است.»

تغییر سیاست های وزارت بهداشت

با اعلام تغییر سیاست دولت در باره لغو برنامه كنترل جمعیت وزارت بهداشت نیز اعلام كرد كه هیچ بودجه ای را برای برنامه كنترل جمعیت لحاظ نمی‌كند. اما وزیر بهداشت بدون اشاره به سیاست‌های این وزارت‌خانه تنها به لغو بودجه اشاره می‌كند و این سخنان ابهاماتی را در پی دارد . كارشناسان زیادی با اعلام مخالفت با این كار وزارت بهداشت عنوان كردند كه تنها لغو كنترل جمعیت نمی تواند عاملی برای افزایش جمعیت كشور باشد بلكه باید برنامه ریزی صحیحی در این باره صورت بگیرد تا درآینده دچارمشكلات بعدی ناشی از این تصمیم نشویم. روز گذشته وزیر بهداشت با گذشت ماه ها از تصمیم این وزارت خانه برای لغو بودجه كنترل جمعیت از تغییر رویكرد وزارت بهداشت از كنترل جمعیت به سلامت باروری خبر داد. وی در این باره گفت:‌«سلامت مادر، نوزاد، زایمان سالم، زایمان ایمن، فاصله‌گذاری مناسب میان فرزندان، فرزند آوردن در سنین جوان‌تر، درمان ناباروری و مواردی از این قبیل را به عنوان سلامت باروری در نظر گرفته‌ایم و سیاست‌هایمان در وزارت بهداشت بر روی این قضیه بنا نهاده شده است.»

ازدواج های دیر هنگام و تاخیر در فرزند دار شدن زوجین جوان از مشكلاتی است كه وزیر بهداشت به آن اشاره كرد و افزود: « افزایش سن ازدواج می‌تواند مشكلاتی رادر فرزند دار شدن زوجین ایجاد كند و باید زمینه های تسهیل در ازدواج جوانان فراهم شود.»‌ وزیر بهداشت درباره نرخ رشد 1.3 دهم جمعیتی در كشور گفت:« اگر نرخ باروری نهایی (كه با نرخ رشد متفاوت است) بین 2.5 تا 3 قرار گیرد، ایده‌آل است؛ به این معنا كه یك فرزند كم است و بهتر است تعداد فرزندان خانواده بیشتر از 2 نفر باشد و به این ترتیب پس از هموار شدن جاده فرهنگی این قضیه، خانواده‌ها بتوانند تعداد فرزندان بیشتری را داشته باشند.»

توجه به زیرساخت ها اولویت اول ازدیاد جمعیت

دكتر حسینعلی شهریاری، رئیس كمیسیون بهداشت مجلس نیز درباره سیاست های تشویقی جمعیت گفت:«افزایش جمعیت نیازمند فراهم كردن زیر ساخت هاست و این سیاست ها باید به گونه ای طراحی شود كه اگر خانواده ای صاحب تعداد فرزندان بیشتری شد با مشكل روبه رو نشود.» طراحی بسته حمایتی برای مادران،‌ از دیگر اقداماتی است كه شهریاری به آنها اشاره كرد و افزود:« حل مشكلات اقتصادی ، تشویق جوانان به ازدواج و ایجاد اشتغال پایدار از مهم‌ترین عواملی است كه می توان برای افزایش جمعیت بر روی آنها حساب باز كرد.»

وی به مشكلات معیشتی مردم نیز اشاره كرد و گفت:«‌ اگر خانواده ها احساس كنند نمی‌تواند آینده فرزندش را تامین كند و مشكلات اقتصادی وی همچنان ادامه داشته باشد نمی‌پذیرد كه صاحب فرزندان بیشتری شود به همین دلیل است كه ابتدا باید موانع افزایش جمعیت رفع شود تا شرایط برای افزایش جمعیت بیشتر شود. » علی كائیدی، عضوکمیسیون بهداشت نیز معتقد است: افزایش جمعیت با ارائه یك لایحه به مجلس حل نمی شود. وی با اشاره به لایحه افزایش جمعیت كه به مجلس ارائه شده، می‌گوید:«‌در لایحه ارائه شده چیزی در خصوص راهكارها و برنامه های دولت در باره افزایش جمعیت نوشته نشده و توضیحی در این باره داده نشده است . برای این كار باید برنامه ریزی دقیقی صورت بگیرد و باید كارشناسان ماه ها درباره آن بررسی و برنامه ریزی كنند تا بتوانند برنامه‌های همه‌جانبه را تدوین كنند.»

وی از مخالفت خود با حذف خدمات تنظیم خانواده خبر داد و گفت: «خدمات تنظیم خانواده باید همچنان ادامه داشته باشد تا در آینده دچار مشكل نشویم.»كائیدی به این نكته نیز اشاره می‌كند كه باید نظر مقام معظم رهبری در‌باره افزایش جمعیت با در نظر گرفتن ساز و كارهای مناسب تامین شود اما نباید با این مسئله به صورت احساسی برخورد شود. ارتقای كیفی جمعیت در كنار افزایش كمی آن نكته دیگری است كه كائیدی به آن اشاره كرد و افزود:« افزایش جمعیت باید با افزایش نخبگان همراه باشد چرا كه فرزندی كه در شرایط نا مناسب به دنیا بیاید نمی‌تواند نقش یک فرد نخبه را در جامعه داشته باشد پس باید سلامت نوزادان و بهداشت مادران مورد توجه جدی و دقیق قرار بگیرد. بر فرض اینکه ما افزایش جمعیت را برنامه‌ریزی کردیم و این کار انجام شد ولی باید آینده این جمعیت نیز تأمین شده باشد. ما باید فرض کنیم که یک برنامه طویل‌المدتی داشته باشیم که دولت‌های بعدی هم براساس آن کار‌ها را انجام بدهند، در واقع باید با یک شیب ملایم افزایش جمعیت را انجام بدهیم.»

جمعیت بیشتر نشان قدرتمند بودن كشور است

جمشید جعفر پور،‌عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز گفت:‌« مسئله جمعیت همواره به طور طبیعی یکی از مؤلفه‌ها و عوامل قدرت هر کشور محسوب می‌شود و هر کشوری که از جمعیت بیشتری برخوردار باشد، می‌تواند در صحنه جهانی و بین‌المللی حرف بیشتری برای گفتن داشته باشد.» وی درباره موفقیت برنامه های تنظیم خانواده دهه 60 اظهار كرد:«‌طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده در ایران به دلیل رشد جمعیت که بعد از سال‌های پس از انقلاب به دلیل تولید زیاد موالید ایجاد شده بود، مسئولان برای اینکه بتوانند امکانات بهداشتی، آموزشی، فرهنگی و رفاهی را برای جامعه فراهم کنند، دست به برنامه‌ریزی در جهت تعدیل جمعیت ایران زدند.»

جعفرپور تاكید كرد: «برنامه‌ریزی که در آن زمان برای تعدیل جمعیت ایران صورت گرفت، برنامه‌ریزی مناسبی بود، چراکه بر اساس این برنامه‌ریزی در سال 1360 نرخ جمعیت 6.6 در هر خانوار بود و جمعیت‌شناسان باید این نرخ را به 4 کاهش می‌دادند اما این برنامه‌ریزی به نحوی خوب و هماهنگ عمل شد که تا نیمه‌های دهه 70 نرخ 4 در هر بعد خانوار به وجود آمد.» وی با تاکید بر اینکه تک‌ فرزندی و دو فرزندی حتی ریشه در فرهنگ ایران و اسلام نیز ندارد، گفت:« اگر تاریخ ایران و خانواده‌های مسلمان را بازخوانی کنیم، می‌بینیم که اکثر این خانواده‌ها دارای فرزندان زیاد بوده‌اند که آثار مفیدی داشته است.» جعفرپور ادامه داد: «تشویق کشورهای مسلمان برای کاهش نرخ رشد جمعیت توسط کشورهای اروپایی و سازمان‌های بین‌المللی به عنوان یک نقطه پیروزی برای آنان تلقی می‌شود و همان طور که برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر گفته بود که اگر ایران را در همین حالت پیش به سوی کاهش نرخ جمعیت نگه داریم، مشکل آمریکا با ایران حل خواهد شد و باید تا آن موقع رفتاری کج‌دار و مریز با ایران داشته باشیم.»