سلامت نیوز : با آغاز روز، سیستم سوخت و ساز بدن شروع به فعالیت می‌كند و بدن برای شروع فعالیت‌های روزمره نیاز به انرژی پیدا می‌كند، نخستین منبع انرژی رساننده به بدن وعده صبحانه است. متخصصان تغذیه می‌گویند، این وعده غذایی با اهمیت‌ترین وعده برای سلامت بدن به حساب می آید. آنها معتقدند سلامت جسمی و فیزیولوژیكی بدن و مقابله و مقاومت بدن در برابر بسیاری از مشكلات و بیماری‌های سخت، رابطه مستقیمی با تغذیه و وعده صبحانه دارد، بنابراین هر فردی در هر گروه سنی یا وضعیت تناسب‌اندام كه باشد صرف صبحانه برای او از ضروریات محسوب می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ دكتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و مدرس دانشگاه از صبحانه و تأثیر آن بر رشد، سلامت و هوش و به طور كلی تأثیر آن بر فعالیت بدن هر انسان در هر گروه سنی این‌گونه می‌گوید.

چه ارتباطی میان وعده صبحانه با سلامت جسمی و روحی افراد وجود دارد؟
به طور كلی، تمام مواد غذایی كه در طول روز باید به بدن افراد رسیده و دریافت كنند در وعده‌های غذایی خلاصه می‌شود، اگر افراد در طول ساعت‌های مختلف روز فقط یك یا دو مرتبه، غذا بخورند نباید انتظار سلامتی را داشته باشند. حتی بزرگان دینی تأكید كرده‌اند دو وعده اصلی غذا باید استفاده شود اما این مسئله به این معنا نیست كه میان وعده‌ها، از سبد غذایی حذف شود، البته در این میان، وعده مهم و اصلی وعده صبحانه است. بعد از ساعت‌ها خواب و استراحت، افراد باید هنگام صبح، غذای كافی استفاده كنند، زیرا متابولیسم بدن به طور طبیعی هنگام صبح آغاز می‌شود، اما اگر افراد میل به صبحانه نداشته باشند، سوخت و ساز بدن كاهش و متابولیسم بدن پائین می‌آید و بدن افراد دچار ضعف ناشی از نخوردن صبحانه می‌شود. بنابراین گرسنگی سلولی فعالیت مناسب مغز و تمام بدن را كاهش می‌دهد. خوردن صبحانه برای كودكان از واجبات است زیرا ضعف و گرسنگی كودكان در دوران دبستان باعث كاهش در یادگیری آنها می شود.

نقش وعده صبحانه و تأثیر آن در یادگیری چیست؟
یادگیری توسط مغز انجام می‌گیرد و منبع اصلی انرژی مغز، گلوكز است. بنابراین دریافت گلوكز برای بدن از طریق مواد غذایی امكانپذیر است و بدن كودكان فقط توانایی دارد 2 تا 4 ساعت از ذخایر قند حیوانی یا گلیكوژن استفاده كند و هنگامی كه زمان گرسنگی و نخوردن صبحانه طولانی‌تر شود مغز با كمبود غذا مواجه شده در این حالت فرد احساس بی‌حالی، خستگی، سرگیجه و حتی سردرد می‌كند و یادگیری آنها بشدت كاهش پیدا می‌كند.

چرا برخی افراد به هنگام صبح تمایلی به خوردن وعده صبحانه نداشته و احساس گرسنگی به آنها دست نمی‌دهد؟
شایع‌ترین علت این است كه شب‌‌ها به موقع نمی‌خوابند و تا دیروقت به خوردن مواد غذایی می‌پردازند، همین امر باعث می‌‌شود غذاهای شب گذشته به طور كامل هضم و جذب نشده و دستگاه گوارش آمادگی پذیرش مواد غذایی جدید را نداشته باشد. این افراد اكثراً صبح در دهان احساس تلخی دارند، علل دیگری نیز وجود دارد كه كمتر اتفاق می‌افتد و فرد به دلیل مبتلا بودن به بیماری‌های متابولیكی و انگلی اشتها به خوردن صبحانه را از دست داده و احساس حالت تهوع و تلخی در دهان می‌كند.

چه مواد غذایی باید در وعده صبحانه گنجانده شود؟
افراد بهتر است از خوردن مواد غذایی چرب و پرحجم به‌طور روزانه در وعده صبحانه پرهیز كنند. بنابراین خوردن نیمرو، كله‌پاچه و حلیم به‌طور دائم و روزانه قابل توصیه نیست. اما خوردن لبنیات باید هر روز در وعده صبحانه وجود داشته باشد، همچنین یك ماده انرژی‌زای نشاسته‌ای مانند نان، ذرت پرك‌شده، غلات صبحانه (گندم و جو پرك شده) با مقداری میوه‌های خشك، كشمش و شیر مصرف شود. افراد می‌توانند از انواع نان‌ها برای وعده صبحانه بویژه نان‌هایی كه سبوس‌دار هستند و خوب تخمیر شده‌اند مانند نان تست سبوس شده، نان‌های صنعتی سبوس‌دار، نان سنگك و نان‌های تنوری استفاده كنند و مصرف این نان‌ها به مراتب بهتر از مصرف نان‌هایی است كه سفیدرنگ هستند. همچنین برای تنوع بیشتر در وعده صبحانه اضافه كردن یك لیوان آبمیوه بعضی روزها باعث متنوع شدن سفره صبحانه و افزایش اشتها در افراد می‌شود. همچنین افراد می‌توانند در وعده صبحانه هفته‌ای یك‌بار عدسی، خوراك لوبیا، حلیم گندم و در هر فصل یك‌بار كله‌پاچه را در وعده صبحانه قرار دهند.

به‌كار بردن چه شیوه‌هایی باعث افزایش اشتها برای خوردن صبحانه در افراد می‌شود؟
نخستین و مهم‌ترین اصل، تنوع است، داشتن یك برنامه‌ریزی متنوع هفتگی باعث افزایش اشتها برای افراد بویژه كودكان می‌شود، بنابراین متخصصان تغذیه توصیه می‌كنند به‌طور مثال نخستین روز صبحانه را با خوردن نان تست، پنیر و شیر آغاز كرد، روز دوم نان متفاوت‌تری همراه كره، بادام زمینی و عسل صبحانه را تشكیل دهد، روز سوم غلات همراه با شیر در سفره صبحانه قرار گیرد، روز بعد خامه و مربا و بدین ترتیب تخم مرغ، حلیم، عدسی را در روزهای بعد برای ایجاد تنوع و ایجاد اشتها جایگزین كرد، اگر طبق برنامه‌ریزی پیش برویم، كودكان برای خوردن وعده صبحانه میل و شوق بیشتری را نشان می‌دهند و این در حالی است كه تكراری شدن سفره صبحانه تنها بی‌میلی افراد را به همراه خواهد داشت.

از چه سنی برای كودكان نقش وعده صبحانه حائز اهمیت است؟
از سن یك سالگی، كودكان همراه والدین باید غذای خانواده را استفاده كنند. از شش ماهگی تا سن دو سالگی كودك در كنار غذاهای خاص، شیر مادر را مورد استفاده قرار می‌دهد. در این سن صبحانه برای آنها اهمیت و نقش پررنگی ایفا نمی‌كند. از سن 2 سالگی تا 12 سالگی كه به دو سن قبل از مدرسه (سن 2 تا 5 سالگی) و دوران مدرسه (6 تا 12 سالگی) تقسیم می‌شوند وعده صبحانه اهمیت خاصی پیدا كرده و در دوران نوجوانی یعنی از سن  13 سالگی تا 18 سالگی وعده صبحانه اهمیت بیشتری می‌یابد.
در دوران بزرگسالی افرادی كه تمایلی به خوردن صبحانه ندارند علاوه بر احساس ضعف و بی‌حالی دچار اضافه وزن و چاقی خواهند شد و اما سالمندان گروهی هستند كه در معرض خطرات بیشتری قرار دارند و نخوردن صبحانه لطمات جبران‌ناپذیری را به بدن آنها وارد می‌كند.

كدام دسته از مواد غذایی برای افزایش هوش مفید است؟
معمولاً مواد غذایی دارای رنگیزه‌ها، آنتی‌اكسیدان‌ها و حاوی اسیدهای چرب امگا 3 برای افزایش هوش مفید هستند. از گروه آنتی‌اكسیدان‌ها مانند كشمش درشت و انگور سیاه كه بهتر است با هسته جویده شود، هویج فرنگی، ترب، چغندر و تمام سبزیجاتی كه رنگیزه‌های قرمز و نارنجی دارند، حاوی آنتی‌اكسیدان‌های ارزشمندی هستند كه از وارد شدن آسیب و لطمه به سیستم عصبی جلوگیری كرده و باعث افزایش حافظه می‌شوند. همچنین آنتی‌اكسیدان‌های موجود در سبزیجاتی با برگ سبز تیره كه دارای پیش‌سازه‌های ویتامینA یا كاروتنوئیدها هستند جزو آنتی‌اكسیدان‌های مؤثر محسوب می‌شوند. استفاده از ماهی، میگو و غذاهای دریایی كه حاوی اسیدهای چرب امگا3 و دانه كلزا، روغن كلزا، گردو، بادام و فندق نیز برای تقویت حافظه مفید محسوب می‌شوند.

كودكان چاق و دارای اضافه وزن وعده صبحانه را حذف كنند یا خیر؟
وعده صبحانه برای تمام افراد در گروه‌های سنی مختلف حائز اهمیت است و تمام افرادی كه به وعده صبحانه اهمیت نمی‌دهند به لحاظ جسمی چاق‌تر و دارای اضافه وزن هستند. زیرا نخوردن صبحانه باعث پائین آمدن سوخت و ساز در بدن شده و هر غذایی را كه بعد از صبحانه بخورند سریع جذب بدنشان شده و فرد دچار چاقی و سوءتغذیه می‌شود. هیچ فردی نباید وعده صبحانه را حذف كند، بلكه افراد چاق باید به اندازه كافی و طبق نظر متخصص تغذیه دستور غذایی منظمی را مورد استفاده قرار دهند كه از چاقی آنها جلوگیری كرده و یا به كاهش وزن‌شان كمك كند.

در وعده صبحانه چه لبنیاتی باید استفاده شود؟
كودكان تا سن 5 سالگی اگر اضافه وزن ندارند باید از لبنیات تمام چرب (4- 5/3 درصد) استفاده كنند، برای افراد بزرگسال خوردن لبنیات كم چرب علاوه بر اینكه احتمال چاقی را كاهش می‌دهد جذب كلسیم و سایر مواد معدنی را نیز افزایش می‌دهد.

خوردن وعده صبحانه چه تأثیری بر جسم و فیزیولوژیك افراد می‌گذارد؟
خوردن صبحانه بر میزان رشد، سلامت، بلوغ و تكمیل شدن اندام‌های مختلف بدن تأثیر می‌گذارد، معمولاً افرادی كه زیاد بیمار می‌شوند و در بزرگسالی دچار مشكلات جسمی می‌شوند، این مشكلات ارتباط مستقیمی با تغذیه دوران كودكی آنها دارد.