سلامت نیوز :هفته ملی کودک که از امروز آغاز می شود، فرصتی برای نگریستن و پرداختن به مسائل کودکان است. متاسفانه در کشور ما مسائل کودکان، جدی گرفته نمی شود؛ حال این که سلامت جامعه آینده در گرو تربیت صحیح و جدی گرفتن کودکان امروز است و والدین از یک سو و نهادها و سازمان های مرتبط با کودکان از سوی دیگر، باید به اهمیت نقش خود در آینده ای که در آن از هم اکنون سهیم هستند، واقف باشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان امسال برای اولین بار هفته ملی کودک در کشور برگزار می شود و قرار است طی آن سازمان ها و نهادهای مرتبط با حوزه کودک طی رویکردی همگرایانه با هدف هم افزایی هرچه بیشتر این هفته را برگزار کنند. «کودک، رسانه، خانواده» عنوان اولین روز این هفته است که در این مطلب به آن پرداخته شده است.

همین اندازه که یکی از روزهای هفته کودک به رسانه اختصاص داده شده است، نشان می دهد متولیان مسائل کودکان در کشور ما به اهمیت رسانه در دنیای کودکان پی برده اند، متاسفانه در کشور ما درباره بسیاری از مسائل کودکان بحث و تبادل نظر می شود و سیاسگذاری های جهت  دار اتخاذ می شود اما حوزه رسانه مورد غفلت قرار می گیرد.

در صورتی که حجم زیادی از ساعات شبانه روز که کودک بیدار است، به طور مستقیم و غیرمستقیم با رسانه ها مواجه است و طی دوران رشد و تکامل خود با آن در ارتباط است به طوری که به مرور هرچه سن کودک بیشتر می شود، وابستگی بیشتری به رسانه پیدا می کند.

دکتر شهرام خرازی ها مدیرگروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این مقدمه  می گوید: کم کم رسانه حکم خواهر، یا برادر یا دوست صمیمی را برای کودک پیدا می کند. در عصر امروز این ارتباط به تلویزیون محدود نمی شود بلکه به اینترنت و رایانه هم کشیده شده است. از سوی دیگر بازی های رایانه ای نیز به عنوان محصول فرهنگی و رسانه ای جدید، بخش عمده ای از ساعات روز کودک را پر می کند.

 بنابراین در عصر حاضر کودکان در معرض امکانات جدید رسانه ای هستند و روز به روز این امکانات بیشتر و بیشتر می شود و هم اکنون زندگی کودک نه فقط تحت تاثیر یک رسانه بلکه متاثر از چندین رسانه است. به عبارت دیگر اگر در گذشته وقت کودک ایرانی به طور عمده با تلویزیون پر می شد، هم اکنون نه تنها وابستگی اش به تلویزیون بیشتر شده بلکه ساعاتی را نیز به رسانه های دیگر مانند اینترنت، بازی های رایانه ای و یا بازی با تلفن همراه اختصاص می دهد.

 این امکانات تفریحی - رسانه ای به قدری جذاب است که کمتر کودکی است که به آن گرایش پیدا نکند یا در معرض آن نباشد و تقریباً تمام کودکان ایرانی بنا به جایگاه و موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده خود، در معرض این رسانه ها هستند.نکته این جاست که با وجود گسترش و تنوع کم نظیر رسانه ها و تاثیر شگرف آن بر دنیای کودکان، متاسفانه پیامدهای مثبت و منفی ارتباط کودک با رسانه، مورد کم توجهی سیاستگذاران و متولیان حوزه کودک قرار گرفته است.

 دکتر خرازی ها با اشاره به این که نتیجه این کم توجهی اتخاذ سیاست هایی در حوزه کودک است که نوعی اتلاف وقت تلقی می شود، تصریح می کند: خلاء فرهنگی ناشی از این کم توجهی شکاف بزرگی بین آموزش هایی که در نظام آموزشی به کودک داده می شود با آنچه در واقعیت زندگی وی وجود دارد، ایجاد می کند و سیاستگذاران و متولیان با غفلت از رسانه تاثیر و نفوذ پنهان رسانه در زندگی و ذهن کودک را نادیده می گیرند.

کودک و تسلط بر رسانه
از سوی دیگر سرعت انتقال اطلاعات و فناوری های نوین به حدی سریع است که این کودک است که در استفاده از رسانه های مختلف از والدین خود پیشی می گیرد و هنوز والدین بر یکی از ابزارهای رسانه مسلط نشده اند که کودک بر چند ابزار دیگر مسلط می شود.کم نیستند خانواده هایی که در آن کودکان به کار با اینترنت و پست الکترونیک تسلط کامل دارند اما والدین به آن مسلط نیستند.

طبیعی است که تداوم بی توجهی و غفلت از تاثیر رسانه بر کودکان چه از سوی والدین و چه از سوی سیاستگذاران در حوزه سلامت، باعث ناقص ماندن اجرای راهکارهای متعدد برای سلامت روانی، اجتماعی و فرهنگی در حوزه کودکان خواهد شد.

گرایش به شخصیت های کارتونی
به گفته دکتر خرازی ها یکی از نشانه های غفلت از تاثیر رسانه ها بر کودک، وفور لوازم تحریر و وسایلی است که منقش به شخصیت های کارتونی غربی است که به دلیل غفلت از تاثیر رسانه، نباید از این امر تعجب کنیم. رسانه در سایه غفلت ما چنان جذابیت و نفوذی بر ذهن کودک می گذارد که او ناخودآگاه به سمت محصولاتی می رود که یادآور شخصیت های اسطوره ای و کارتونی باشد.

در واقع بازاریابی محصولات این چنینی قبلاً از طریق رسانه انجام شده است و نباید از اشتیاق کودک ایرانی برای خرید رو تختی «بن تن» و دیگر وسایلی که در بازار ایران به وفور دیده می شود و میلیون ها مشتری دارد، تعجب کرد. «بن تن» یک شخصیت غربی است و متاسفانه درصد زیادی از کودکان ایرانی به اصطلاح «بن تنی» شده اند و این امر فقط یکی از نمودهای بارز تاثیرگذاری رسانه بر کودکان ایرانی است.

این نکته را باید مدنظر قرار داد که نه کودکان و نه والدین ایرانی مقصر نیستند، بلکه این سیاستگذاران و متولیان حوزه کودک هستند که از اهمیت رسانه غفلت ورزیده و به عقبگرد فرهنگی در حوزه کودک دامن زده اند.

البته نباید از فعالیت های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و یا افتتاح شبکه پویا برای کودکان ایرانی چشم پوشی کرد. باید این فعالیت ها را قدر نهاد اما قطعاً تا رسیدن به نقطه مطلوب که در آن آموزش سواد رسانه ای از دوران کودکی جدی گرفته شود، فاصله زیادی داریم. هم اکنون کودکان ما درحالی از نظام آموزشی دانش آموخته می شوند که نحوه تعامل با رسانه، مصرف رسانه و مواجهه با آن را یاد نگرفته اند.

 نکته این جاست که هر قدر پیش می رویم، فناوری رسانه هم پیشرفته تر می شود و محصولات فرهنگی جذاب تری با ضریب نفوذ بیشتری در اختیار کودکان قرار می گیرد. بنابراین باید به سرعت گام های بلندی در این حوزه برداریم.

کودک ایرانی، کودک غربی
غفلت در این حوزه باعث می شود محصولات فرهنگی وارداتی، سبک زندگی کودک ایرانی را تغییر دهد و یک کودک ایرانی مانند یک کودک غربی فکر و زندگی می کند. کما این که هم اکنون نیز زندگی بسیاری از مردم تحت تاثیر همین رسانه ها قرار گرفته است.

طبیعی است که باید پذیرفت خواسته های یک کودک ایرانی در سال ۹۱ با یک کودک در سال ۷۱ تفاوت های فاحشی دارد بخشی از تغییرات، طبیعی است و بخش عمده ای از آن غیرطبیعی و تحت تاثیر القائات رسانه های خارجی و محصولات فرهنگی وارداتی است که در سایه غفلت ما شکل گرفته است.