سلامت نیوز: در ایران روزانه 92 نفر بر اثر حوادث ترافیکی جان خود را از دست می‌دهند و میانگین سنی فوت‌شدگان 8/36 سال است. در کشور ما به ازای هر 10 هزار وسیله نقلیه 120 سانحه رانندگی اتفاق می‌افتد در حالی که این رقم در فرانسه و ژاپن 12 تصادف است...

 در عین حال براساس مطالعه‌ها، این رقم در شهر تهران برابر 315 تصادف است که از رقم بالای میزان تصادفات این کلانشهر نسبت به شاخص‌های جهانی حكایت دارد. این تحقیق با هدف تحلیل تحولات جمعیتی مرتبط با تصادفات درون‌شهری تهران در دهه 80 و برآورد آن برای سال 1400 انجام شده است. روش تحقیق این بررسی اسنادی است که از نتایج سرشماری، سالنامه آماری کشور و گزارش‌های مرکز مطالعات و ترافیک شهرداری تهران استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق نیز ساکنان شهر تهران که باعث بروز تصادفات شده‌اند، هستند.*


سالانه 1میلیون و 200 هزار نفر در جهان بر اثر تصادف‌های رانندگی کشته و 50 میلیون نفر مجروح می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی و بانک جهانی، علل تصادف‌های جاده‌ای را 100 عامل ‌شناخته و پیش‌بینی کرده‌اند مصدومیت‌ها و جراحات ناشی از تصادف‌ها بین سال‌های 2000 تا 2020 حدود 65 درصد افزایش یابد. در حالی که میزان مرگ‌ومیر در اثر سوانح ترافیکی در بسیاری از کشورهای پرجمعیت ثابت مانده یا روند کاهش را طی می‌کند، داده‌ها حاکی از آن است که در اکثر مناطق جهان، شیوع جهانی جراحات ناشی از سوانح ترافیکی در حال افزایش است. براساس برآورد انجام شده، در صورت انجام نشدن اقدامات جدی در این رابطه، مرگ‌های ناشی از سوانح ترافیکی تا سال 2030 به پنجمین علت مرگ در جهان ارتقا خواهد یافت که معادل 4/2 میلیون مرگ‌ومیر در سال است. عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و راکبان وسایل نقلیه دو یا سه چرخ، حدود نیمی از تلفات جاده‌ای در سرتاسر جهان را تشكیل‌ می‌دهند. براساس مطالعه‌های انجام شده،
سه چهارم از مرگ‌های ناشی از سوانح ترافیکی در مردانی اتفاق می‌افتد که در محدوده سنی فعال اقتصادی قرار دارند.

سازمان بهداشت جهانی(1) و بانک جهانی علل تصادف‌های جاده‌ای را 100 عامل ‌شناخته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند مصدومیت‌ها و جراحات ناشی از تصادف‌ها بین سال‌های 2000 تا 2020 حدود 65 درصد افزایش یابد و در کشورهای فقیر میزان تلفات بیش از 80 درصد برآورد شده است.

سبک زندگی، تحصیلات، وضعیت خانوادگی و سایر خصوصیات روان‌شناختی و شخصی بر این امر تاثیرگذار است.

آمارها نشان می‌دهد سن زیر 25 سال، جنسیت(مرد)، تحصیلات زیردیپلم، تجرد و سطح اقتصادی و اجتماعی پایین از عوامل موثر در بروز تصادفات هستند. با توجه به ابعاد اقتصادی و اجتماعی تصادفات، مخصوصا تصادف‌های منجر به جرح، مطالعه جمعیتی این تصادفات از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق هدف اصلی مطالعه ابعاد جمعیت‌شناختی تصادفات در شهر تهران است.


پیامدهای تصادفات شهری

براساس نتایج این تحقیق به ازای هر 5 نفر ساکن در شهر تهران 2 خودروی سواری وجود دارد، تردد روزانه این تعداد خودرو در شهر پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت؛ علاوه بر آلودگی هوای شهر تهران، میزان تصادفات در شهر نیز افزایش می‌یابد که می‌توان با استفاده از برخی شاخص‌های محاسبه شده، تاثیر این شاخص‌ها را روی تصادفات شهری تهران بررسی و تحلیل كرد تا در برنامه‌ریزی‌های کلانشهری مورد استفاده قرار‌گیرد.

براساس مطالعاتی که در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور انجام شده، با توجه به پایین بودن سن مرگ در حوادث (33 سال)، شایع‌ترین علت مرگ براساس سال‌های از دست رفته عمر، حوادث ترافیکی است. همچنین براساس گروه‌های سنی، شایع‌ترین علت مرگ در کودکان بالای 4 سال و بالغان زیر 60 سال نیز این حوادث هستند. براساس این برنامه، مطابق با مطالعه‌های انجام شده در 13 دانشگاه علوم پزشکی در سال 1385، نسبت بروز حوادث ترافیکی برحسب مکان به این صورت بوده است: خیابان‌های داخل شهر و روستا (8/46 درصد)، جاده‌های
بین شهری (5/21 درصد)، جاده روستایی (19 درصد)، بزرگراه(5/8 درصد).


40درصد تصادفات درون شهری در تهران رخ می دهد

نتایج به دست آمده در مورد حوادث ناشی از تصادفات در شهر تهران، نشان می‌دهد این حوادث خسارات غیرقابل?جبرانی دارند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نزدیک به 40 درصد حوادث درون‌شهری کل کشور در شهر تهران رخ می‌دهد. با افزایش سالانه وسایل نقلیه شماره‌گذاری شده در شهر تهران و بالطبع سفرهای روزانه درون‌شهری، تخمین زده می‌شود تعداد تصادفات در تهران در سال 1400 به 2 برابر کنونی برسد که در این میان با توجه به میزان رشد تصادفات منجر به فوت و منجر به جرح، این میزان به 7 برابر در 10 سال آینده خواهد رسید در حالی که تعداد تصادفات منجر به خسارت 2 برابر می‌شود.

ناامن‌ترین جاده‌های دنیا برای رانندگی و بدترین آمار در زمینه میزان سوانح رانندگی در جهان متعلق به کشورهای اریتره، مصر، لیبی، افغانستان، عراق، نیجر، آنگولا، امارات، گامبیا، ایران و موریتانی است و امن‌ترین جاده‌های دنیا برای رانندگی را کشورهای سوئیس، سنگاپور، هلند، فنلاند، آلمان، نروژ و سوئد دارند.

حوادث ترافیکی، نخستین علت بار بیماری‌ها، دومین علت سال‌های از دست رفته عمر به علت ناتوانی و سومین علت سال‌های از دست رفته عمر به علت مرگ زودرس است. براساس مطالعه‌های پژوهشکده حمل و نقل وزارت راه، مجموع هزینه تصادف‌های رانندگی در ایران در سال 86، 18 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 7 درصد تولید ناخالص ملی است و براساس این مطالعه، هزینه‌های مستقیم درمان مصدومان حوادث ترافیکی در سال 86، 11 درصد کل هزینه‌ها و هزینه فوت، معلولیت، کاهش کیفیت زندگی و تبعات اجتماعی و اقتصادی آن 50 درصد هزینه را تشکیل می‌دهد. مطالعه‌های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، حوادث ترافیکی را علت اصلی آسیب‌‌های پایدار مغزی می‌دانند و در همه کشورها مصدومان دچار ضایعات نخاعی در بین مصدومان حوادث ترافیکی، بیشترین زمان اقامت در بیمارستان‌ها را به خود اختصاص می‌دهند.

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد
40 درصد تصادفات شهری به دلیل اشتغالات فکری رانندگان اتفاق می‌افتد. در میان عوامل تصادف‌ساز، عامل انسانی یکی از عوامل اصلی محسوب می‌شود و در کنار ناهنجاری‌های رفتاری مانند قانون‌گریزی، رفتارهای پرخطر در رانندگی، سبقت‌جویی که حدود 40 درصد از علل تصادفات هستند، اشتغال فکری سهم یاد شده را در وقوع تصادفات دارند.

همچنین 26 درصد تصادفات درون‌شهری منجر به جرح در کشور در شهر تهران و
35 درصد تصادفات درون‌شهری منجر به فوت نیز در این کلانشهر رخ می‌دهد. 43 درصد تصادفات درون‌شهری منجر به خسارت در کل کشور نیز متعلق به تهران است. در سال 1400 نیز برآورد می‌شود میزان تصادفات درون‌شهری تهران نسبت به کل کشور به ترتیب 11 درصد خسارتی، 58 درصد فوتی و 19 درصد جرحی شود.


ناامن ترین جاده های جهان

به‌طور میانگین سالانه بیش از 490 هزار تصادف درون‌شهری در ایران رخ می‌دهد که از این تعداد بیش از 1000 تصادف منجر به فوت، بیش از 7300 تصادف منجر به جرح و بیش از 40 هزار تصادف منجر به خسارت بوده‌اند. بر اساس نتایج برآوردها، در سال 1400 تصادفات درون‌شهری کل کشور به بیش از
3 میلیون تصادف خواهد رسید که بیش از
4 هزار فقره منجر به فوت، 500 هزار تصادف منجر به جرح و بیش از 2 میلیون فقره تصادف نیز خسارتی خواهد بود.

در میان انواع تصادفات درون‌شهری کل کشور، به ترتیب 84 درصد تصادفات شامل تصادفات خسارتی، 14 درصد جرحی و 22/0 درصد فوتی است. سالانه در کل کشور بیش از 1200 نفر بر اثر تصادف فوت می‌کنند و بیش از 90 هزار نفر نیز مجروح می‌شوند که این میزان در سال 1400 به ترتیب، 4 هزار و 538 و 652 هزار و 803 نفر فوت شده و مجروح برآورد می‌شود. همچنین در میان انواع تصادفات درون‌شهری کل کشور، در سال 1400 برآورد می‌شود به ترتیب 82 درصد تصادفات شامل تصادفات خسارتی، 18 درصد جرحی و 14/0 درصد فوتی خواهد بود.

به‌طور متوسط سالانه (88-80) تعداد 200 هزار و 913 تصادف در شهر تهران رخ می‌دهد که از این تعداد بیش از 330 تصادف منجر به فوت، بیش از 19 هزار تصادف منجر به جرح و بیش از 180 هزار تصادف منجر به خسارت است. همچنین برای سال 1400 برآورد می‌شود بیش از 370 هزار فقره تصادف در شهر تهران رخ دهد که از این تعداد بیش از 2 هزار تصادف منجر به فوت، بیش از 100 هزار تصادف منجر به جرح و کمتر از 300 هزار تصادف منجر به خسارت خواهد بود.

در میان انواع تصادفات درون‌شهری تهران، به ترتیب 90 درصد تصادفات خسارتی، 12 درصد جرحی و 19/0 درصد فوتی است. سالانه در شهر تهران 429 نفر بر اثر تصادف فوت می‌کنند و بیش از 24 هزار نفر مجروح می‌شوند. همچنین برآورد می‌شود در میان انواع تصادفات درون‌شهری تهران، در سال 1400 به ترتیب 79 درصد تصادفات خسارتی، 29 درصد جرحی و 76/0 درصد فوتی باشند.

به ازای هر10 هزار نفر ساکن شهر تهران، 243 تصادف رخ می‌دهد که برآورد می‌شود این رقم در سال 1400 به 466 فقره برسد. با در نظر گرفتن اینکه رشد جمعیت شهر تهران در سال 1400 برابر با 0065/0 باشد، شاهد افزایش 2 برابری نسبت تصادفات به جمعیت ساکن در شهر تهران در 10 سال آینده خواهیم بود. این در حالی است که میزان جمعیت در سال 1400 نسبت به دهه 80 فقط 7 درصد افزایش می‌یابد بنابراین این نتایج حاکی از آن است که افزایش جمعیت طی سال‌های آینده چندان اثری بر افزایش تصادفات نخواهد داشت. همچنین به ازای 10 هزار نفر جمعیت بالای 18 سال در شهر تهران نیز سالانه 500 فقره تصادف رخ می‌دهد که برآورد می‌شود این رقم در سال 1400 به بیش از 500 فقره برسد.


هر 10هزار خودرو، 556 تصادف

به ازای هر 10 هزار وسیله نقلیه در شهر تهران، سالانه 315 تصادف رخ می‌دهد که از این تعداد 1/30 فقره مربوط به تصادفات جرحی و 284 فقره مربوط به تصادفات خسارتی است. براساس آمارهای پیش‌بینی شده در سال 1400، این تعداد به ازای 10 هزار خودرو به 288 فقره تصادف خواهد رسید که از این تعداد به ترتیب 91، 228 فقره مربوط به تصادفات جرحی و خسارتی خواهد بود. همچنین اگر با اکتساب اینکه سالانه 5/7 درصد به تعداد وسایل نقلیه موجود در شهر تهران (با در نظر گرفتن اینکه هیچ خودرویی از رده خارج نشود) اضافه شود، سالانه به ازای هر 10 هزار خودرو بیش از 313 تصادف به کل تصادفات شهر تهران اضافه خواهد‌‌شد.

به ازای هر 10 هزار خودرو سواری در شهر تهران، سالانه 556 فقره تصادف انجام می‌شود. براساس آمارهای پیش‌بینی شده در سال 1400 این تعداد به ازای 10 هزار خودرو به 718 فقره تصادف خواهد رسید که از این تعداد به ترتیب 228، 568 و 5 فقره مربوط به تصادفات جرحی، خسارتی و فوتی خواهدبود. همچنین به ازای هر 5 نفر ساکن شهر تهران، 3 خودرو وجود دارد که این تعداد در سال 1400 به ازای هر 4 نفر به 2 خودرو خواهدرسید. همچنین اگر با اکتساب اینکه سالانه 8 درصد به تعداد خودروهای موجود در شهر تهران (با در نظر گرفتن اینکه هیچ خودرویی از رده خارج نشود) اضافه شود، با در نظر گرفتن اینکه خودروهای سواری، نیمی از وسایل نقلیه تهران را شامل می‌شود، سالانه به ازای هر 10 هزار خودرو 257 تصادف به کل تصادفات شهر تهران اضافه خواهدشد.

به ازای هر 10 هزار سفر روزانه در شهر تهران 128 فقره تصادف رخ می‌دهد که از این تعداد 12 فقره منجر به جرح خواهد بود. همچنین این رقم در سال 1400 به 206 خواهد رسید که از این تعداد 65 فقره منجر به جرح خواهد بود. هر چند نسبت تصادفات به سفرهای روزانه شهر در سال 1400 حدودا 2 برابر می‌شود اما میزان سفرهای درون‌شهری در 10 سال آینده 14 درصد رشد خواهد یافت.


هر یک کیلومتر، 70 تصادف

به ازای هر 1 کیلومتر معابر موجود در شهر تهران، بیش از 70 تصادف انجام می‌شود که از این تعداد 6 فقره تصادف منجر به جرح است. همچنین در سال 1400 این رقم به 93 تصادف می‌رسد که از این تعداد 27 فقره تصادف منجر به جرح خواهدبود.

براساس گزارش‌ها، در سال 88 (اول فروردین لغایت 30 دی) 70 درصد تصادفات درون‌شهری تهران در بزرگراه‌ها انجام شده و53 درصد تصادفات جرحی نیز در بزرگراه‌ها انجام می‌شود. همچنین به ازای هر 1 کیلومتر بزرگراه در شهر تهران 477 فقره تصادف رخ می‌دهد که از این تعداد 45 تصادف جرحی است. با این اکتساب می‌توان گفت سالانه بیش از 140 هزار تصادف در شهر تهران در بزرگراه‌ها انجام می‌شود که برآورد می‌شود این رقم در سال 1400 به 676 فقره تصادف برسد.
منبع: هفته نامه سلامت