سلامت نیوز : در یك تبلیغ آمده بود: این روزها همه دردهایشان را با ماساژ درمان می‌كنند، شما چطور؟ این تبلیغ شما را متعجب نمی​کند؟ یعنی واقعا ماساژ می‌تواند دردها را درمان كند؟ در این روزها تبلیغات زیادی در مورد ماساژ می‌شود و بسیاری هم مشتری مراكز ماساژ شده‌اند، اما در این میان مشخص نیست كه این شیوه مفید است یا مضر و اصلا آیا درمانی هست یا نه؟

کدام ماساژها خطرناک است؟ این موسسات قانونی نیستند

به گزارش سلامت نیوز به نقل از برترین ها ؛ دكتر سجاد رضوی، مدیركل اعتباربخشی و نظارت بر درمان وزارت بهداشت  می​گوید: مراكزی كه تحت عنوان ماساژدرمانی فعالیت می‌كنند مجوزی از وزارت بهداشت ندارند. وی با اشاره به ارائه خدمات ماساژ در برخی هتل‌ها، سالن‌های ورزشی و حتی مراكز زیبایی با عنوان «ریلكسیشن» تاكید كرد: هرگونه انتشار آگهی‌های تبلیغاتی که مداخله درمانی از طریق ماساژ را نشان دهد و ادعای هر موسسه‌ای در این زمینه خلاف قانون بوده و مورد تایید نیست. وزارت بهداشت برای ارائه اینگونه خدمات تنها به مراكز فیزیوتراپی مجوز صادر می‌كند. بیشتر مراکز ماساژدرمانی هیچ تابلویی ندارند به همین علت خیلی نمی‌شود با آنها برخورد کرد، اگر تابلو و جای مشخصی داشته باشند معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراغ آنها می‌روند و با آنها برخورد می‌کنند اما بیشتر این مراکز تابلودار نیستند.

ماساژ نمی‌تواند جانشین درمان باشد

دكتر سیداحمد رئیس‌‌السادات، متخصص طب فیزیكی و توانبخشی و عضو هیات علمی ‌دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی هم با ابراز تاسف از انتشار تبلیغات فریب‌دهنده و ناآگاهی مردم نسبت به آن گفت: چنین تبلیغاتی كه عمدتا مربوط به مراكز غیرمعتبر ماساژدرمانی است، سبب شده تا برای پیشگیری از اغفال عوام و سودجویی این مراكز، حتی در محافل علمی ‌نیز دفاع از ماساژدرمانی با چالش روبه‌رو شود؛ در واقع شواهد علمی‌قابل توجهی درخصوص تاثیرات مثبت ماساژدرمانی در درمان اضطراب و استرس، درد مفاصل، لنف ادم (تورم اندام‌ها ناشی از تجمع لنف)، برخی از انواع كمردرد‌های مكانیكی، آسیب رباط‌ها (تاندون‌ها) و حتی اختلالات خواب وجود دارد. برخی تحقیقات نشان داده است كه می‌شود از ماساژدرمانی به عنوان درمان كمكی و فرعی در مبتلایان به درد‌های مزمن، فیبرومیالژی (بیماری‌ای كه مشخصه آن درد در بسیاری از نقاط بدن همراه با احساس خستگی است)، برخی آسیب‌های ورزشی، سردرد، مراقبت‌های سوختگی و حتی كاهش درد در برخی از انواع سرطان‌ها بهره گرفت، اما نكته مهم این است كه در موارد مذكور ماساژ به هیچ عنوان جایگزین درمان‌های علمی ‌معمول و مرسوم نیست. فیزیوتراپیست‌ها افراد كاردان و شایسته‌ای برای انجام این خدمات هستند. فیزیوتراپیست‌ها از لحاظ علمی و عملی بر ماساژدرمانی تسلط دارند، البته پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نیز از ماساژ دستی جهت آماده‌سازی بافتی برای انجام برخی درمان‌ها استفاده می‌کنند.

وقتی ماساژ خطرناك می‌شود

ماساژ یکی از روش‌های درمانی برای دردهای عضلانی به شمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین خواص ماساژ این است که با افزایش گردش خون در عضله و بافت‌های اطراف آن به شسته شدن مواد التهابی و مواد زاید تجمع یافته در بافت عضلانی کمک می‌کند. این مواد در اثر فعالیت عضله در بافت‌های عضلانی جمع می‌شود و تجمع آن می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات و در بعضی موارد آسیب عضله شود. علاوه براین هنگام ماساژ، تماسی که با پوست ایجاد می‌شود، رفلکس‌های عصبی خاصی به وجود می‌آورد که آن نیز به شل شدن عضلات و کاهش یا برطرف شدن درد کمک می‌کند، در نهایت تمام این مکانیسم‌ها باعث می‌شود عضلات آرام شوند و درد ناشی از خستگی یا فعالیت بیش از حد عضله برطرف شود.

ماساژ انواع مختلفی دارد و یک فعالیت کاملا تخصصی است. فردی که ماساژ را انجام می‌دهد باید با آناتومی بدن و فیزیولوژی عضلات و پاتولوژی مشکلات مختلف عضله آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند در موارد مورد نیاز از روش‌های خاص ماساژ استفاده کند. در بعضی موارد کسانی که آشنایی کاملی با ماساژ ندارند به خودشان اجازه می‌دهند حرکت‌ها یا مانورهای خطرناکی را روی فرد انجام دهند که ممکن است باعث آسیب سیستم اسکلتی -عضلانی شود.

برای آنکه نرم​تر شوید

مهم‌ترین خاصیت ماساژ، ریلکس کردن عضلات است اما علائم برخی از بیماری‌ها را نیز می‌توان با استفاده از ماساژ کاهش داد.  برای مثال در برخی بیماری‌های عضلانی، عضلات به دلیلی دچار سفتی و خشکی می‌شود و ماساژ می‌تواند به رفع این علائم کمک کند. گاهی اوقات دردهای عضلانی فقط به دنبال استفاده نادرست از عضله یا خسته شدن بیش از حد عضله به دنبال انجام فعالیت‌های سنگین و بیش از حد توان عضله ایجاد می‌شود، یعنی فعالیت‌های بیش از حد سنگین می‌تواند به فیبرهای عضلانی آسیب برساند. در این مورد ماساژ می‌تواند یکی از بهترین روش‌های درمانی برای برطرف کردن این مشکلات باشد. استفاده از ماساژ درکنار بقیه روش‌های درمانی مانند گرمای سطحی و عمقی، کشش عضله و به دنبال آن انجام ورزش‌های تقویتی عضلات می‌تواند کاملا این مشکلات را برطرف کند. همان‌طور که گفته شد با شل کردن عضله و افزایش انعطاف‌پذیری آن می‌توان به بیمار کمک کرد تا عضلات نرم‌تری داشته باشد و حرکات اندام‌هایش با راحتی بیشتری انجام شود، اما در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای، ماساژ نمی‌تواند این بیماری‌ها را درمان کند، بلکه فقط تا حدودی به رفع عوارض عضلانی ایجاد شده به دنبال بیماری کمک می‌کند.

میگرن را درمان نمی‌كند

ماساژ می‌تواند در درمان دردهای سیاتیک هم تاثیرگذار باشد. سیاتیک یا سیاتالژی دردی عضلانی است که به صورت ثانویه به دنبال آسیب ریشه‌های اعصاب ناحیه کمر به وجود می‌آید. ماساژ درمان این درد نیست اما می‌تواند تا حدودی به تسکین آن کمک کند. درمورد تاثیر ماساژ بر سردرد باید به این نکته اشاره كرد که اگر سردرد به دلیل میگرن ایجاد شده باشد ماساژ نقش چندانی در درمان آن نخواهد داشت. تنها می‌توان با ماساژ ملایم عضلات ناحیه اطراف فک و صورت تا حدودی به تسکین درد کمک کرد. اما گاهی اوقات سردردها ثانویه هستند. برای مثال گاهی اوقات اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلات ناحیه گردن می‌تواند باعث سردرد شود. در چنین مواردی ماساژ عضلات گردن می‌تواند به برطرف شدن سردرد کمک کند. به طور حتم ماساژ نقشی در درمان افسردگی و استرس ندارد. در واقع ماساژ بیشتر نقش تسکین‌دهنده دارد تا درمانی.

اگر می‌خواهید خودتان ماساژ دهید

گاهی اوقات پزشکان به کسانی که دردهای عضلانی خاص مانند التهاب تاندون دارند توصیه می‌کنند خودشان در منزل با استفاده از گرمای موضعی و ماساژ دردشان را تسکین دهند. در چنین مواردی چند توصیه کلی برای بیمار لازم است. برای مثال ماساژ باید در ابتدا ملایم باشد و بعد به تدریج با فشار و عمق بیشتری روی عضله انجام شود، چون اگر از همان ابتدا ماساژ به صورت خشن و عمقی شروع شود، می‌تواند باعث بیشتر شدن اسپاسم و درد شود یا برای مثال در مواردی که یک نقطه خاصی از عضله دردناک است یا در ناحیه‌ای که یک تاندون ملتهب وجود دارد توصیه می‌شود اول از همه عضلات اطراف آن ناحیه به طور کلی ماساژ داده شود و بعد به تدریج بر نقطه‌ای که بیشترین درد را دارد تمرکز کرد. البته در التهاب‌های حاد، ماساژ و تحریک می‌تواند باعث بدتر شدن التهاب شود. در بعضی از نقاط بدن اعصاب محیطی تقریبا سطحی می‌شوند یعنی از بین پوست و عضله رد می‌شوند. اگر در این نقاط ماساژ با فشار بیش از حد انجام شود، می‌تواند باعث آسیب به اعصاب شود. همچنین نقاطی در ناحیه گردن وجود دارد که عروق خونرسان اصلی از آنجا رد می‌شوند و ماساژ روی این نواحی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات خاصی شود و حتی ممکن است باعث ایجاد تغییرات در ضربان قلب شود، به همین دلیل است که می‌گوییم ماساژدهندگان باید با آناتومی بدن آشنایی کامل داشته باشند.

عوارض خطرناک ماساژ

چاقی‌های موضعی به دلیل تجمع سلول‌های محتوی چربی در نواحی زیر پوست ایجاد می‌شوند. واقعیت این است که ماساژ روش مناسبی برای لاغری به حساب نمی‌آید، اما برخی از انواع ماساژهای بسیار خشن هستند که باعث مردن سلول‌های چربی و در نهایت خارج شدن آنها می‌شوند. این ماساژها روش مناسبی برای لاغری نیستند و در بعضی از موارد می‌توانند عوارضی جدی برای  فرد داشته باشند.

کدام ماساژها خطرناک است؟ با این مواد پوست را ماساژ ندهید

مواد موضعی که برای ماساژ استفاده می‌شوند خاصیت‌های مختلفی دارند. برای مثال بعضی از آنها می‌توانند با تحریک پوست و افزایش گردش خون در ناحیه، تاثیرگذاری ماساژ را افزایش دهند. البته این مواد و روغن‌ها بیشتر در ماساژهای غیردرمانی و ریلکس کردن استفاده می‌شوند، زیرا بو و رایحه‌ای که دارند، می‌تواند تا حدودی باعث احساس آرامش شود، اما در غیر از این موارد به طور کلی توصیه می‌شود برای ماساژ حتما از یک ماده لغزنده استفاده شود تا سطح پوست حالت لغزندگی پیدا کند. ماساژ دادن بدون استفاده از مواد لغزنده می‌تواند برای پوست دردناک باشد یا حتی باعث آسیب رسیدن به پوست شود.استفاده از مواد تحریک کننده در ماساژ می‌تواند باعث ملتهب شدن و به نوعی سوختگی پوست شود. برای مثال اکالیپتوس یک ماده تحریک‌کننده است و اگر در ماساژ استفاده شود می‌تواند به پوست آسیب بزند یا پمادهای عصاره فلفل که پوست را کاملا داغ كرده و گردش خون در ناحیه را زیاد می‌کنند. البته در بعضی موارد برای تسکین دردها و التهاب‌ها به بیماران توصیه می‌شود که از این محصولات استفاده کنند اما نه هنگام ماساژ.

واریسی‌ها  نباید ماساژ بگیرند

افرادی که دارای مشکلات انعقادی خون هستند یا کسانی که باید به دلیلی از داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین استفاده کنند نباید به صورت عمقی و خشن ماساژ داده شوند. ماساژ دادن در اینگونه افراد ممکن است باعث ایجاد خونریزی‌های زیرجلدی یا حتی داخل عضله شود و برای بیمار مشکل ایجاد کند. همچنین در مواردی که لختگی خون وجود دارد ماساژ می‌تواند بسیار خطرناک باشد. برای مثال ماساژ دادن در کسانی که به دلیلی در عروق پایشان لخته خون ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث به حرکت واداشتن لخته در عروق شود. همچنین ماساژ خشن روی واریس‌ها، وریدها و سیاهرگ‌هایی که بیش از حد متورم هستند و از زیر پوست برجسته شده‌اند قطعا می‌تواند باعث تحریک آنها و ایجاد مشکلات شود.

کدام ماساژها خطرناک است؟ سرطانی‌ها مواظب باشند

درمورد کسانی که بیماری‌های قلبی- عروقی دارند ماساژ موضعی یک منطقه کوچک مشکلی ایجاد نخواهد کرد. تنها ماساژهای عمومی که گردش خون را افزایش می‌دهند ممکن است فعالیت قلب را افزایش دهند و خطرناک باشند. درمورد بیماری​های بدخیم‌ و سرطان‌ها نیز نباید نواحی بدخیم یا اطراف تومور ماساژ داده شود چون با افزایش گردش خون خطر انتشار سلول‌های سرطانی ممکن است افزایش پیدا کند، اما برای مثال در کسی که در قسمتی از بدنش سرطان دارد و آن قسمت ربطی به عضلات کمر ندارد، ماساژ ناحیه کمر قطعا مشکلی برای او ایجاد نخواهد کرد. کوفتگی و رگ‌به‌رگ شدن نیز نوعی التهاب حاد محسوب می‌شود و نباید در این موارد از ماساژ استفاده کرد. درمورد بیماری‌های پوستی و عفونت‌ها نیز نباید آن قسمت از پوست که دچار عفونت یا بیماری است ماساژ داده شود، زیرا ممکن است باعث گسترش آن شود. همچنین در موارد تب بالا به دلیل اینکه گردش خون افزایش می‌یابد بهتر است از ماساژ استفاده نشود.