سلامت نیوز : در
میان افراد فعال در حوزه معلولین، شهرام مبصر فردی نام آشناست که سالها
فعالیتهای خستگی ناپذیر و صادقانهاش در حوزه فعالیتهای اجتماعی و احقاق
حقوق افراد دارای معلولیت کارنامه ای درخشان برایش رقم زده است. مبصر در
سال 1356 در شهرستان دزفول و در خانواده ای فرهنگی متولد شد و پس از آسیب
نخاعی که در سال 1375 در اثر حادثه ای برایش پیش آمد زندگی جدیدش آغاز شد.
او پس از کسب تجربیات فراوان در مؤسسات و انجمنهای مختلف معلولین هم اکنون
در سمت رئیس کارگروه تخصصی معلولین کمیته راهبری جامعه ایمن شهرداری منطقه
دو تهران با پشتکار فراوان پیگیر روند مناسبسازیهای این منطقه از
شهرداری است که در نتیجه منجر به پیشرفتهای چشمگیری شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مردم سالاری ؛ مجالی دست یافت تا با این جوان موفق و پر انرژی به گفتگو بنشینیم که در ادامه خواهید خواند.
با توجه به شرایط حال حاضر شما، مشخص است که توانستهاید بر مشکلات بعد از معلولیت چیره شوید، چه عواملی به شما کمک کرد تا مسیر موفقیت را برای خود هموار کنید؟
سال چهارم هنرستان بودم که بر اثر حادثه دچار ضایعه نخاع شدم که همین امر باعث شد حدود 4 سال از بهترین سالهای عمرم را با سختیهای ناشی از معلولیتی که هیچ شناختی از آن نداشتم اعم از روحی و جسمی دست به گریبان شوم. پس از آن دوران سخت با توکل به خدا و در سایه حمایتهای بی دریغ خانوادهام مخصوصا پدر و مادر عزیزم توانستم با پذیرش مشکلات موجود، زندگی جدیدم را آغاز کنم. قبل از هر چیز به ادامه تحصیل پرداختم و در کنار آن با مؤسسات و سازمانهای فعال در حوزه افراد دارای معلولیت ارتباط برقرار کردم و کم کم در سمتهای مختلف چه به صورت داوطلبانه یا شاغل مفتخر به خدمتگزاری به افرادی شدم که یا تازه دچار معلولیت شده بودند یا شاید بعد از داشتن سالها معلولیت هنوز شرایط خود را نپذیرفته بودند و به گونهای مرا به یاد آن دوران سخت زندگی خودم میانداختند.
پس نداشتن اطلاعات کافی باعث شد برای مدتی در شوک ناشی از معلولیت به سر ببرید، آیا تا کنون برای افرادی که به دلایل مختلف معلولیتهایی برایشان پیش آمده است، شما و دوستانتان کاری انجام دادهاید؟
از عوامل مهمی که توانست به من کمک کند تا بتوانم مشکلات ناشی از معلولیتم را بپذیرم آشنایی و ارتباط با افراد دارای معلولیتی بود که علیرغم داشتن معلولیت اما موفقیتهای بسیار خوبی از نظر اجتماعی، شغلی، تحصیلی، ورزشی و غیره کسب کرده بودند. همین ارتباطها تلنگری بود برای من تا به این باور برسم که اراده انسان فراتر از همه مشکلات است و اگر بخواهد، میتواند به هر خواسته ای که دارد برسد. تأثیر مثبتی که این عزیزان بر زندگی شخصیم گذاشته بودند باعث شد تا ایده تشکیل یک گروه توانمندسازی داوطلبانه از بین همین دوستان خوب و موفق به ذهنم خطور کند. ابتدا با افراد دارای معلولیتی که توسط دوستان و آشنایان به ما معرفی میشدند ارتباط برقرار میکردیم و جالب اینجاست که کم کم از طرف سازمان بهزیستی و انجمنهای مختلف نیز این گونه افراد به ما معرفی میشدند. همین امر از طرفی موجب گسترش شبکه دوستی و مبادله اطلاعات و تجربیات بین یکدیگر و از طرفی باعث تقویت روحیه و بالا بردن حس اعتماد به نفس در همه اعضای گروه میشد. جالب است بدانید که در حال حاضر، بسیاری از همان دوستانی که پذیرش شرایط معلولیت برایشان سخت بود، جزء فعالان اجتماعی حوزه افراد دارای معلولیت هستند.
فعالیت شما در کارگروه تخصصی معلولین جامعه ایمن شهرداری منطقه دو تهران از کجا شروع شد و کار اصلی این کار گروه چیست؟
مهرماه 1390 شهرداری منطقه 2 تهران به شبکه جهانی جوامع ایمن پیوست و شهردار منطقه نیز به عنوان رییس کمیته راهبری جامعه ایمن منطقه2 منصوب شد. با توجه به اینکه یکی از اهداف شورای سیاستگذاری جامعه ایمن شهر تهران، مناسب سازی و ایمن سازی معابر، اماکن و فضاهای شهری برای تردد راحت و ایمن همه شهروندان به خصوص شهروندان دارای معلولیت است، و با عنایت به همکاریهای پیشین من با شهرداری، شهردار محترم منطقه نیز طی حکمی مسوولیت این کارگروه را به بنده واگذار کردند. پس از تشکیل کارگروه با همفکری اعضای، اهداف کلی کارگروه را به سه حوزه توانمندسازی، فرهنگ سازی و در نهایت پیگیری حقوق شهروندی افراد دارای معلولیت ساکن در منطقه تقسیم کردیم. در همین راستا و با همکاری اعضای کارگروه تا کنون همایشها، اردوها، برنامههای فرهنگی، ورزشی و اجتماعی مختلفی برای شهروندان دارای معلولیت ساکن منطقه و حتی مناطق دیگر برگزار کردیم که برای مطالعه و مشاهده گزارشها و تصاویر این برنامهها، همچنین اطلاعات بیشتر میتوان به وب سایت www.tehransafe2.com مراجعه کرد.
مهمترین دستاوردی که تا به حال از طریق این کار گروه بدست آمده چه بوده است؟
به نظر من یکی از مهمترین دستاوردهای این کارگروه در طی این مدت، شناسایی و عکسبرداری از 3000 نقطه نامناسب در منطقه است که با همکاری یک گروه 26 نفره داوطلب اعم از افراد دارای معلولیت و افراد غیر معلول انجام شد و اکنون با همکاری معاونت فنی و عمرانی، معاونت ترافیک و نظارت کارگروه معلولین منطقه، در حال بهسازی و مناسب سازی این نقاط هستیم و خوشبختانه تا کنون هم در زمینه مناسب سازی و هم نصب تابلوهای ویژه پارک خودرو جانبازان و معلولان، پیشرفت بسیار خوبی در سطح منطقه داشتهایم که بر خود لازم میدانم تا در همین جا از مسئولین و اعضای و گروههای همیاری مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد و تک تک عزیزانی که همواره ما را در رسیدن به اهدافمان یاری دادهاند، تشکر و قدردانی کنم.
در مواردی مشاهده میشود مناسب سازیها ناقص و غیر استاندارد هستند، شما برای جلوگیری از این مشکلات چه تدابیری اتخاذ کردید؟
در برخی از موارد این مشکلات برای منطقه ما هم رخ میدهد؛ لذا به این نتیجه رسیدیم که با همکاری اعضای کارگروه، بحث نظارت بر روند مناسب سازی را به صورت مستقیم بر عهده بگیریم. طی چندین نشست که با حضور معاونت ترافیکی، شهرداران، مدیران فنی و عمرانی، کارشناسان ترافیکی نواحی نهگانه شهرداری منطقه دو و اعضای کارگروه برگزار شد سعی کردیم تا مشکلات تردد شهروندان دارای معلولیت را در منطقه برای مسئولان مربوطه ملموستر کنیم. در این نشستها تصاویر نقاط شناسایی شده و نامناسب در منطقه دو به تفکیک نواحی و با ذکر آدرس نقاط، کتابچه قانون جامع حمایت از حقوق معلولان و کتاب استانداردهای مناسب سازی بناها و محیطهای شهری که به درخواست کارگروه و به همت معاونت ترافیک شهرداری منطقه تهیه شده بود در اختیار شهرداران و مدیران فنی عمرانی و کارشناسان ترافیکی نواحی گذاشته شد. در نهایت مسئولیت نظارت بر روند مناسب سازی نواحی منطقه را نیز بین اعضای کارگروه تقسیم کردیم. در بعضی از موارد که استانداردها رعایت نشده باشند، اعضای کارگروه برای نظارت و تصحیح مشکلات در محل حاضر میشوند تا از نظر رعایت استانداردها پیمانکاران را راهنمایی کنند.
عدم رعایت قانون توسط شهروندان غالبا مشکلاتی را برای افراد معلول در مناطق مناسب سازی شده ایجاد میکند، به نظر شما برای حل این مشکل چه باید کرد؟
متأسفانه بله. خیلی وقتها نقاطی را که بسیار عالی و با رعایت استانداردهای لازم توسط شهرداریها مناسب سازی شدهاند، میبینیم که از سوی عموم شهروندان، موانعی در مسیر آنها ایجاد شده است. برای مثال با پارک کردن خودرو بر روی خط کشیها یا مقابل پلها یا حتی سطوح شیبداری که برای عبور ویلچر در ورودی اماکن و فضاهای عمومی نصب شدهاند، باعث جلوگیری از استفاده افراد از این امکانات میشوند یا در امتداد خط کشی عابرین پیاده با مسطح کردن جدول وسط خیابان بعضاً شاهد عبور موتورسیکلتها از روی خط کشی عابرین پیاده هستیم که متأسفانه این کار بسیار برای عابرین و خود موتورسواران خطرناک است. به نظر من شهروندان عزیز باید این نکات را در نظر بگیرند و بدانند که با اشتباه پارک کردن وسیله نقلیه خود، چقدر موجبات زحمت افراد دارای معلولیت و دیگران را فراهم خواهند کرد. در همین راستا صدا و سیما نیز در کنار سایر ارگانها میتواند با ساخت تیزر و برنامههای تلویزیونی و البته پخش آنها در ساعات پر بیننده، نقش بسزایی را در فرهنگ سازی عموم جامعه ایفا کند.
یکی از مواردی که عموما باعث رنجش خاطر افراد معلولی که خودروی شخصی دارند میشود اشغال فضای پارک ویژه معلولین توسط دیگران است. شنیدهایم برای حل این مسئله اقداماتی انجام شده است، این اقدامات شامل چه مواردی است و چگونه اجرایی خواهند شد؟
دقیقاً همین طور است. اتفاقاً ما هم پس از نصب تابلوهای ویژه پارک خودرو جانبازان و معلولان در منطقه با چنین مشکلی مواجه شدیم؛ لذا موضوع را با آقای احمد قرهگزلی مشاور محترم ریاست سازمان بهزیستی کشور در میان گذاشتم تا برای آن راه حلی منطقی بیابیم. با پیگیریهای ایشان، نامه ای از سوی جناب آقای هاشمی ریاست محترم سازمان بهزیستی کشور خطاب به جناب آقای سردار احمدی مقدم فرمانده محترم نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر درخواست نصب تابلوهای مکمل «حمل با جرثقیل به استثنای خودرو جانبازان و معلولان» زیر تمام تابلوهای ویژه پارک خودرو معلولین ارسال گردید. در نهایت جناب آقای سردار احمدی مقدم با این درخواست موافقت کردند و طی نامه ای از جناب آقای سردار مؤمنی رئیس پلیس راهور کشور خواستند تا در این زمینه دستورات لازم را صادر فرمایند.
اخیراً نیز طی نامه ای جداگانه، جناب آقای هاشمی تشکری معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران از شهرداران مناطق 22 گانه شهرداری تهران درخواستی مشابه داشتهاند.
آیا از طریق جامعه ایمن و کار گروههایش میتوان به شعار «شهری بدون مانع» دست یافت؟
ببینید، شورای سیاستگذاری جامعه ایمن شهر تهران اهداف بسیار خوب و مثبتی را در زمینه فراهم کردن محیطی ایمن و راحت برای تمامی اقشار جامعه از جمله کودکان، سالمندان، معلولان و غیره دنبال میکند. با توجه به این موضوع، به نظر من با تشکیل کارگروههای رسمی و تخصصی افراد دارای معلولیت در تمام شهرداریهای مناطق و حتی شهرستانها میتوانیم در رفع مشکلات شهروندان دارای معلولیت عملکردی بهتر و مطلوبتر داشته باشیم. چه بسا با بهسازی و مناسب سازی معابر و اماکن و فضاهای شهری و حتی وسایل حمل و نقل عمومی برای استفاده ایمن و آسان افراد دارای معلولیت، دیگر اقشار جامعه نیز مانند کودکان، سالمندان و یا حتی خانمی که در حال هدایت کالسکه بچه است نیز میتوانند به سهولت و با ایمنی کامل از این امکانات شهری استفاده کنند. بطور کلی باید باور کنیم که مناسب سازی برای افراد دارای معلولیت یک ضرورت قانونی است نه حرکتی خیرخواهانه، چرا که در کنار معلولین تمام افراد ایمن تر و راحت تر از فضاهای شهری استفاده خواهند کرد.
کاش هرگز این موضوع را فراموش نکنیم، با وجود اینکه جمعیت کشور ما در حال حاضر جمعیت جوانی است اما به مرور زمان، همه ما به سوی دوران سالمندی پیش خواهیم رفت، یا اینکه معلولیت یک شانس برابر میان تمام افراد جامعه است و هر لحظه ممکن است در اثر حادثه یا بیماری فردی دچار معلولیت شود. ما باید شهرهایمان را به گونه ای بسازیم که همه شهروندان به طور مستقل و بدون نیاز به کمک دیگران از تمامی امکانات موجود در آنها بتوانند استفاده کنند. به نظر من این یک آرزوی دست نیافتنی و محال نیست. فقط کافیست اراده کنیم و با توکل به خدا همه با هم در این راه تلاش کنیم.
از نظر یک فعال حوزه معلولین مهمترین مشکلات معلولین شامل چه مواردی میشود؟
به نظر من متأسفانه عدم مناسب سازی فضاها و اماکن شهری، عدم مناسب سازی وسایل حمل و نقل عمومی و عدم وجود نگرش درست و مثبت اجتماعی نسبت به تواناییهای افراد دارای معلولیت از بزرگترین مشکلات آنان در سطح جامعه است که اگر با همکاری و همدلی با یکدیگر بتوانیم فرهنگ سازی درست و مثبتی در این زمینه داشته باشیم، مسلماً مشکلاتی نظیر ادامه تحصیل، اشتغال، ازدواج و غیره برای این قشر از جامعه خود به خود مرتفع خواهند شد.
فکر میکنید قوانینی که در حال حاضر داریم میتوانند رفاه و آسایش را برای معلولین فراهم کنند؟ در برابر قانون گریزیهایی که وجود دارد چه باید کرد؟
ما در حوزه افراد دارای معلولیت قوانین خوبی داریم. به طور مثال قانون جامع حمایت از حقوق معلولان را داریم که در 16 ماده قوانینی را برای این افراد در نظر گرفته است یا کنوانسیون جهانی دفاع از حقوق معلولان را داریم که صراحتاً به رعایت حقوق معلولان پرداخته و خوشبختانه ایران هم به این پیمان نامه جهانی پیوسته است. اما متأسفانه عدم وجود یک سازمان نظارتی مشخص که بر روند اجرای صحیح این قوانین نظارت جامع و کامل داشته باشد یا از سازمانهای متولی گزارش بخواهد، به وضوح احساس میشود.
آخرین باری را که از سرویسهای حمل و نقل عمومی استفاده کردهاید به خاطر دارید؟
بله، سال 1375 قبل از دوران معلولیتم، البته پارسال هم به درخواست یک گروه فیلمسازی که برای نشان دادن عدم مناسب سازی محیط ایستگاهها و واگنهای مترو برای استفاده افراد دارای معلولیت در حال ساختن یک فیلم مستند بودند، برای اولین بار سوار مترو شدم، همان جا بود که هم از سوار شدنم پشیمان شدم و هم با خود عهد بستم تا مترو کاملاً مناسب سازی نشده است، دیگر حتی به محیط مترو هم وارد نشوم.
مشکلاتی که در مترو وجود داشت چه بود؟
از عدم فرهنگ سازی درست در زمینه اولویت استفاده افراد، از آسانسورهای برخی از ایستگاههایی که مجهز به آسانسور هستند گرفته تا هجوم جمعیت در ورودی و خروجیهای واگنها و در نهایت تعبیه نشدن مکانی برای افراد دارای معلولیت در داخل واگنها تا بتوانند به راحتی و رعایت اصول ایمنی در آن مکان مستقر شوند و ویلچر خود را به بدنه واگن متصل کنند تا در هنگام شتاب گرفتن قطار مانع از پرت شدن فرد شود و ...
آیا نسبت به کلماتی که برای مخاطب قرار دادن معلولین استفاده میشود حساسیت به خرج میدهید؟
مسلماً واژههای بی اساس و کاذب، هم برای من و هم تمام دوستان دارای معلولیتم آزاردهنده است. متأسفانه سالهاست که بیشتر از اینکه به فکر پیدا کردن راه حل مشکلات جامعه معلولان باشیم به فکر واژهسازی و پیدا کردن عنوان برای خطاب کردن آنها هستیم. واژههایی همچون توانا، توانمند، توان یاب، توانخواه، مددجو، مددخواه و ...، که همین واژهها به نظر من بیشتر باعث جدا کردن افراد دارای معلولیت از عموم جامعه خواهند شد. در صورتی که سازمان بهداشت جهانی واژه «افراد دارای معلولیت» را به عنوان واژه درستی برای مخاطب قرار دادن اینگونه افراد در نظر گرفته است. در این واژه بر فردیت هر شخص، قبل از هر چیزی تاکید میشود. به نظر من واژه سازیهای بی اساس نمیتواند به حل مشکلات اینگونه افراد در سطح جامعه کمک کند.
و سخن آخر شما؟
در پایان از شما و همکارانتان در روزنامه مردم سالاری و مسئولین محترم این روزنامه که صفحه ای به افراد دارای معلولیت اختصاص داده اند تا مشکلات و مسائل شان را در رسانه ای مکتوب مطرح کنند کمال تشکر را دارم. بنده معتقد هستم که همه ما آدمها در این دنیا رسالتی داریم. دوستان دارای معلولیت هم همین طور هستند، در این سالها مطمئن شدم که بنا به حکمت خدا این اتفاق برایم افتاده است. شاید خدا خواسته تا با تمام وجودم این قشر و مشکلاتشان را حس کنم تا شاید بتوانم خدمتی به جامعه معلولین انجام دهم. خواهشی که از دوستان دارای معلولیت دارم این است، از فرصتی که برای زندگی به آنها داده شده است کمال استفاده را بکنند. در برابر همه سختیهایی که در پیش رو دارند بایستند تا شاهد یک افق روشن در آینده باشند. حرف و نگاه دیگران برایشان اهمیتی نداشته باشد، اگر در جامعه برخورد دلسوزانهای میبینند این برخورد را ترحم تلقی نکنند، بلکه نشان از مهر و عطوفت بی حد و حصر مردم عزیز ایران بدانند. زندگی تلفیقی از سختی، راحتی، شادی و غم است. زندگی یعنی با هم یاد بگیریم و به هم یاد بدهیم. هم تجربه کسب کنیم و هم تجربیاتمان را در اختیار یکدیگر بگذاریم. پس بیاید تا با همکاری و همدلی با هم راه حل مشکلاتمان را بیابیم تا انشاالله همه با هم به سوی آینده ای زیبا و ایمن گام برداریم.
نظر شما