سلامت نیوز : زمانه عوض شده است. دیگر هیچ چیز مانند گذشته نیست. نه خبری از احترام به همسایه به گوش می‌رسد و نه مثل گذشته‌ها، صداقت و انضباط در كارهای روزمره ایرانی‌ها خودش را نشان می‌دهد. شاید شما هم در جمع اقوام، در اتوبوس یا حتی در صف نانوایی از مسن‌تر‌ها شنیده باشید كه: «قدیم‌ها اینطوری نبود!» به نظر می‌رسد پای سبك زندگی در دنیای مدرن شهری و مصرف زدگی، حتی به شهرستان‌های كشور هم رسیده است. كمتر از دو هفته پیش بود كه مقام معظم رهبری در خراسان شمالی با طرح 20 پرسش، به آسیب‌شناسی عینی تغییر سبك زندگی در كشور پرداختند. ایشان با اشاره به ضرورت علت یابی در زمینه عدم پیشرفت لازم در بخش سبك و فرهنگ زندگی، فرمودند: «در این زمینه باید همه به خود نهیب بزنیم و ضمن تلاش جدی برای آسیب‌شناسی، به چاره جویی و جست و جوی راه‌های علاج بپردازیم.»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ تا همین یكی، دو نسل پیش، غذای گرم و دستپخت مادر، هر روز زینت بخش سفرهای ایرانی بود اما این روزها، فست فودها گوی رقابت را از دستپخت مادر ربوده‌اند. اگر كمی به عقب برگردیم، پدرها روزانه مایحتاج خود را تهیه می‌كردند و بچه‌ها گمان نمی‌كردند روزی برسد كه غذاهای یخ زده، خوراك هر روزشان باشد. در دهه‌های اخیر با رواج مصرف‌گرایی در جهان و به بازار آمدن یخچال‌های رنگارنگ، فریزرهای دوقلو و گران‌قیمت ایرانی‌ها كه ساخت كارخانه‌های خارج از كشور است، پر شده از بسته‌های یخ زده سبزی و گوشت. این تنها قطعه كوچكی از پازل بزرگ تغییر سبك زندگی ایرانی‌هاست. از آمار بالای مصرف لوازم آرایش و جراحی‌های زیبایی در كشور گرفته تا بالا رفتن آمار نزاع‌های خیابانی؛ انگار هویت ایرانی دستخوش تغییراتی شده كه اصلاح نخواهد شد مگر با نقشه راه و برنامه‌ریزی مسئولان. مقام معظم رهبری نیز در این باره فرموده اند: «اگر گفتمانی در زمینه آسیب‌شناسی و چاره‌جویی مشكلات موجود در سبك و فرهنگ زندگی به‌وجودآید، با توجه به نشاط و استعداد جوانان، حتما درخشندگی ملت ایران در این زمینه نیز، چشم جهانیان را متوجه خود خواهد كرد.»

بررسی سبك زندگی در شورای فرهنگ عمومی

پس از فرمایشات مقام معظم رهبری بسیاری از دستگاه‌ها اعلام كردند تغییر سبك زندگی در اولویت كاری قرار گرفته است. قرار است همایش «سبك زندگی اسلامی» در میان دانشجویان و طلبه‌ها برگزار شود، از جمله شورای فرهنگ عمومی كه به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار است موضوع نخستین جلسه این شورا، بررسی «سبک زندگی» باشد چرا كه سیدمحمد حسینی معتقد است: «شرایط به گونه‌ای است که دیگر فرهنگ غرب در جزئیات زندگی ما هم نفوذ کرده است. به دلیل ابزارهای ارتباطی و رفت و آمدهای فراوانی که در کشورهای مختلف وجود دارد اگر این آسیب‌شناسی به‌موقع صورت نگیرد و اگر نتوانیم سبک زندگی اصیل اسلامی را برای مردم تبیین کنیم قطعا در معرض آسیب خواهیم بود.»

او معتقد است كه برخی از این مواردی که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است، به مسئولان جامعه بر می‌گردد و برای داشتن جامعه‌ای ایده آل باید این نقاط ضعف كاهش پیدا كند. حسینی ادامه می‌دهد: «وقتی در سطح بالای کشور گاهی شاهد بگو مگو‌ها و منازعاتی هستیم طبیعی است که اینها در جامعه انعکاس پیدا نمی‌کند. لذا این مسائل تأثیرات متقابل دارد و کار جدی می‌طلبد و همه باید دست به دست هم بدهند تا بتوانیم این مشکلات را از سر راه برداریم.»

دیوار نكشیم، نقشه راه تدوین كنیم

آیت‌الله محسن‌غرویان، استاد حوزه و دانشگاه در این باره به تهران امروز می‌گوید: «چه بخواهیم و چه نخواهیم در دنیای بزرگی زندگی می‌كنیم كه نمی‌توانیم خود را در آن ایزوله كنیم و به این وسیله از فرهنگ مسلط جهان امروز دور بمانیم. راه‌حل تغییر سبك زندگی این نیست كه گمان كنیم با كشیدن چهاردیواری، جوانانمان را از دنیای جدید جدا كنیم. كسانی كه چنین تفكری دارند، در اشتباه هستند و به هیچ عنوان چنین چیزی امكان‌پذیر نیست.» او راه حل را در تقویت عزم و اراده جوانان، برنامه‌ریزی و الگو‌سازی دانسته و می‌گوید: «باید آنقدر در این باره پژوهش كنیم و برنامه‌ریزی داشته باشیم كه بتوانیم ارزش‌ها و باورهای دینی و ایرانی خود را در برابر ارزش‌های حاكم بر سایر جوامع، به ویژه جوامع غربی‌ حفاظت كنیم.»

آیت‌الله غرویان می‌گوید: «برای حفاظت از ارزش هایمان باید به جوانان بها بدهیم و آنان را تقویت كنیم. در این راه به روش‌های عقلانی و تجزیه و تحلیل نیازمندیم. در كنار سایر مكاتب و فلسفه‌ها ما نیز مكتب و فلسفه‌ای عمیق و قوی‌تر داریم. چاره‌ای نداریم جز آنكه فلسفه اسلامی و عرفان دینی را بر مبنای جهان بینی اسلامی به جوانان آموزش دهیم وگرنه در برابر شبهات و الگوهای پر رنگ و لعاب غربی از پا در خواهیم آمد.»

چشم و هم چشمی و چند شغله بودن؛ عوامل دیگر

حرف از یكی، دو سال نیست! از همان زمانی كه هابیل قربانی حسد قابیل شد، بشر در گیر حسادت بوده است. چشم و هم چشمی نیز این روزها بلای جان ایرانی‌ها شده است. بسیاری از جوانان و نوجوانان ایرانی برای داشتن بینی سربالایی مثل همكلاسی یا دوست خود، خود را به تیغ جراحی سپرده‌اند. بعضی‌ها هم برای عقب نماندن از قافله هم‌سن و سالان‌شان در مدارس غیر انتفاعی درس می‌خوانند. نگاهی به آشپزخانه ایرانی‌ها فهرستی از دستگاه‌های گران‌قیمتی را ردیف می‌كند كه اگر در آشپزخانه نباشند، آب از آب تكان نمی‌خورد. آیت‌الله غرویان با اشاره به اینكه مصرف زدگی، تغییر سبك زندگی را برای ایرانی‌ها به‌دنبال داشته است، می‌گوید: «بسیاری از رفتارها از روی چشم و هم چشمی اتفاق می‌افتد. تغییر این پدیده نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. اما متاسفانه برای این مقوله كاری جدی انجام نشده است.» او عامل دیگر را چند‌ شغله بودن والدین می‌داند و می‌گوید: «اشتغال زیاد سبب می‌شود كه افراد وقت كافی برای خانواده نگذارند و درگیر زندگی شهری و مدرن باشند. پدر زمانی كه بچه‌ها خوابند از خانه خارج می‌شود و زمانی كه آنها به خواب رفته‌اند بازمی‌گردد. در سفری كه به هلند داشتم از نزدیك مشاهده كردم كه آنها راس ساعت 6 بعدازظهر مغازه‌ها را می‌بندند و می‌روند تا در كنار خانواده باشند.»

آیت‌الله غرویان با تاكید بر اینكه فرهنگ‌سازی باید از بالادستی‌ها شروع شود، می‌گوید: «تغییر سبك زندگی تك بعدی نیست و باید با كمك گرفتن از نخبگان به آن به صورت همه‌جانبه نگاه كرد. مثلا موضوعاتی مانند امنیت نسبت به آینده زندگی و حتی گرانی كه در آن تاثیر دارد باید وسیع نگاه كرد و برای آنها برنامه داشت.» به گفته آیت‌الله غرویان همانطور كه فرهنگ نسل امروز اختلاطی است از آنچه خانواده به هر فرد داده و فرهنگ جدیدی كه در نتیجه پیشرفت‌ها و گذر زمان كسب كرده، نسل فردا نیز وامدار فرهنگ امروز ما خواهد بود. او می‌گوید: «وقتی مقام معظم رهبری درباره سبك زندگی سخن گفتند، یعنی در این زمینه تفكر كرده و از این موضوع احساس خطر كرده‌اند. باید بی‌اعتمادی افراد جامعه به یكدیگر، بی‌احترامی‌ها و تكریم نكردن شخصیت دیگران را جدی گرفت!»