سلامت نیوز : دو روز پیش یک گروه 30 نفره از خبرنگاران برای بازدید از شرکت شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان شرقی و همچنین بررسی وضعیت صنایع لبنی استان و مشکلات آنها  به تبریز رفتند، این گزارش حاصل این بازدید و مصاحبه با مسئولان و دامداران است.

این شرکت یکی از 15 شعبه شرکت صنایع شیر ایران و دومین کارخانه بزرگ کشور است که در سال 1339 به نام کارخانه عدل در تبریز راه‌اندازی شده و سال 1357 به مکان فعلی منتقل شده است.شرکت پگاه آذربایجان شرقی روزانه 220 تن از کل 1200 تن شیرخام تولیدی  این استان را جذب می‌کند که حدود یک سوم جذب 750 تنی 40 کارخانه موجود در این استان به شمار می‌رود.

30 نوع محصول لبنی در این کارخانه تولید می‌شود که متمایزترین آن پنیر پگاه تبریز است و روزانه 10 تا 12 تن خامه نیز در این کارخانه فراوری می‌شود.34دامدار صنعتی روزانه شیر خود را به این کارخانه تحویل می‌دهند، 102 مرکز جمع‌آوری هم با این شرکت مرتبط است و 215 نفر در خط تولید کار می‌کند و محصول نهایی توسط 40 کامیون در سطح استان توزیع می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ محصولات صادراتی این شرکت شامل ماست، دوغ، پنیر، شیر استریل، شیرخشک و آب پنیر است که  ماهانه به ارزش 800 میلیون تومان یعنی 10 درصد فروش ماهانه 8 میلیارد تومانی به کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان و آذربایجان صادر می‌شود.

در کنار این کارخانه، کارخانه بزرگ تولید شیرخشک و تبدیل آب پنیر به پودر نیز به صورت آزمایشی فعالیت می‌کند که طی ماه‌های آینده راه‌ اندازی خواهد شد.این کارخانه قادرخواهد است روزانه 100تن شیر خام را یا آب پنیر را به شیرخشک یا پودر پنیر تبدیل کند.محمد براتی گودرزی مدیر عامل این شرکت درخصوص وضعیت لبنیات استان گفت: به دلیل مشکلات خاصی که برای صنعت لبنی کشور طی دوسال گذشته بعد از حذف یارانه شیر، افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت شیرخام و کاهش عرضه پیش آمد 67 و احد لبنی این استان به 30 تا 40 واحد رسیده است.

*کارخانه‌های لبنی کشور در حاشیه زیاندهی

وی ادامه داد: در حال حاضر کارخانه‌های لبنی کشور با حداقل سود حدود یک تا دو درصد فعالیت می‌کنند و در حاشیه زیاندهی هستند.به گفته وی این مصداق در کل کشور وجود دارد، به طوری که طی این دوسال تعداد 833 برند لبنی کشور به حدود 500 برند کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان شرقی کاهش تولید شیر خام ، افزایش هزینه‌ کارخانه‌های لبنی، تعلل سییستم بانکی و سخت‌گیری‌های آنها در پرداخت تسهیلات، کاهش سرانه مصرف شیر، عدم اختصاص یارانه انرژی به بخش صنعت، عدم پرداخت جوایز صادراتی و حمایت دولت از صادرات را از چالش‌های مهم صنعت لبنی عنوان کرد.

*صنایع لبنی: شیر را 200 تومان از دامدار گران می‌خریم

طی دو سال گذشته نرخ خرید شیر از دامدار یکی از بحث‌های بزرگی بود که به رغم مصوبات قطعی دولت نیز هیچ وقت تمام نشده است‌.مدیرعامل شرکت شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس نرخ خرید شیرخام ازدامدار را 780 تا 110 تومان عنوان کرد.

اخیرا بر اساس مصوبه دولت که اجرای آن هم هفته گذشته ابلاغ شد 930 تومان با بار میکروبی 100  هزار و چربی 3.2 درصد تعیین شده است.محمد شوقی صاحب دامداری صنعتی 300 راسی که برای تحویل شیرخام به این کارخانه آمده است، متوسط نرخ فروش شیر خام مهر ماه را  940 تومان عنوان کرد.یک گاودار دیگری متوسط نرخ خرید شیرخام مهر ماه را بر اساس صورتحساب تحویلی 930 تومان عنوان کرد.

*ماست بندی‌های بدون نظارت عامل گرانی شیر خام

اما علیرضا صولتی مسئول یکی از مراکز جمع‌آوری شیر، قیمت شیر خریداری شده از دامدار را 1200 تومان عنوان کرد، به گفته وی مراکز تهیه پنیر که ظاهرا به صورت بخش‌های کوچک تحت عنوان ماست‌بندی و غیره و معمولا بدون نظارت کار می‌کنند، به این افزایش قیمت دامن زده‌اند.وی‌گفت: افزایش قیمت پنیر و سودآوری آن این ماست‌بندی‌ها را به خرید شیر حتی بیشتر از قیمت جاری ترغیب می‌کند.

*دامداران: علوفه یارانه‌ای ندادند

به گفته این دامداران طی چند ماه گذشته هیچ نهاده‌ای از سوی مراکز سازمان صنعت به آنها داده نشده است، آ نها افزایش قیمت علوفه طی ماههای گذشته را عاملی بر توجیه ناپذیری تولید خواندند که به گفته آنها کنجاله سویا کیلویی 1200 تومان، جو 850 تومان،ذرت 850، سبوس 500 و کنسانتره 850 تومان خریداری می‌شود.طی آخرین مصوبه ستاد تنظیم بازار قرار شد، در قبال تحویل یک کیلوگرم شیر 930 تومانی توسط دامداران، ،245 گرم جو، 245 گرم ذرت، 190 گرم سویا و 190 گرم سبوس به دامدار تحویل داده شود.

*صنایع لبنی: دامداران علوفه ارزان نمی‌گیرند تا شیر را گران بفروشند

حسین چمنی مشاور مدیر عامل صنایع شیر ایران معتقد است، دامداران به دلیل اینکه شیر را به قیمت بالاتر از نرخ 930 تومان بفروشند، تفاهم‌نامه دریافت علوفه ارزان و تحویل شیر 930 تومانی را نمی‌پذیرند.البته بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار برای عدم سخت‌گیری سازمان صنایع و معادن استانها و یا شرکت پشتیبانی امور دام در  تحویل علوفه به دامدار، کارخانه‌های لبنی موظفند چک تضمین به این سازمان‌ها بدهند.

اما مشاور مدیر عامل صنایع شیر ایران می‌گوید: حتی آماده‌ایم علوفه یارانه‌ای را خودمان خریداری کنیم و در اختیار دامدار قرار دهیم، اما همچنان آنها به دلیل اینکه به قیمت مصوب شیرخام پایبند نیستند، ممانعت می‌کنند.به هر حال دلیل مخالفت دامداران با دریافت علوفه ارزان به نحوی که  مشاور مدیر عامل صنایع شیر ایران می‌گوید مشخص نشد، دامدارانی که همواره از کمبود علوفه و قیمت بالای آن در بازار گله دارند و معتقدند هنوز قیمت خرید آنها پایین تر یا در حدود نرخ مصوب است.

*دلایل گرانی لبنیات

اما مشاور مدیرعامل صنایع شیر ایران معتقد است:  حباب 200 تومانی در خرید شیرخام وجود دارد و از آنجایی که قیمت شیر خام  70 درصد در قیمت نهایی شیر و محصولات فراوری تاثیر دارد سبب بالا رفتن قیمت می‌شود. چمنی همچنین می‌گوید:  20 قلم کالا در تولید محصولات لبنی نقش دارد که هر کدام از آنها افزایش یابد در قیمت محصول نهایی موثر است.

وی با بیان اینکه بسته‌بندی  15 درصددر قیمت لبنیات نقش دارد ، گفت: طی چند ماه گذشته بسته‌بندی‌های وارداتی استریل 230 تا 265 درصد به دلیل کاهش ارزش ریال محصولات بسته‌بندی تولید داخل نیز افزایش قیمت 160 تا 220 درصدی داشته است.

چمنی همچنین معتقد است: هزینه کارگری 4 درصد در افزایش قیمت لبنیات مؤثر است که طی سال گذشته این هزینه‌ها 18 درصد در کشور افزایش یافته است.وی با بیان اینکه دولت می‌تواند با تدبیر این قیمت‌ها را کنترل کند گفت: عدم دخالت دولت در تعیین قیمت، حذف  5 درصدی مالیات ارزش افزوده و تخصیص ارز مرجع به واردات محصولات بسته‌بندی از مواردی است که دولت می‌تواند با این ابزارها قیمت را کنترل کند.

*سرنوشت شیرهای برگشتی

یکی از موضوعات مهم سرنوشت شیری است که معمولا به دلایل ترش بودن و بار میکروبی بالا و یا باقیمانده دارویی برگشت داده می‌شود، زیرا مستقیما با سلامتی انسان‌ها در ارتباط است.

* این سوال است که شیرخام برگشتی از کارخانه‌‌ها به کجا می‌رود؟

به گفته مسئول آزمایشگاه شرکت پگاه آذربایجان شرقی ماهانه 20 تا 30 تن  این کارخانه شیر برگشتی دارد.

وی در خصوص سرنوشت این شیرها می‌گوید: آن را به دامدار تحویل می‌دهیم و لیست این شیرهای برگشتی و دلایل آن به دامپزشکی ارسال می‌شود.

*شیر برگشتی کارخانه سر از ماست بندی درآورد

محمد شوقی دامدار تبریزی به خبرنگار فارس گفت: ماه گذشته شیر من  برگشت خورد و آن را در بازار به مغازه‌ها و پنیرسازیها و ماست بندیها فروختم.

حدود 15 تا 20 درصد دامداری‌های استان آذربایجان شرقی صنعتی و بقیه سنتی هستند و آمار ابتلا به بروسلوز( تب مالت) در این استان بیشترین است.

به هر حال اگر شیری استاندارد نیست و مشکلات بارمیکروبی و غیره دارد، مسولان باید فکری کنند، تا دوباره به چرخه مصرف وارد نشود و یا بعد به صورت قابل استفاده وارد شود.