سلامت نیوز : وقتی آمارهای رسمی نشان می‌دهند كه از هر 5 ایرانی حداقل یك نفر به اختلالات روانی دچار شده است، انتظار می‌رود مسئولان علاوه بر درمان، به فكر پیشگیری از بروز اختلال‌های روحی و روانی هم باشند. هرچند پای وزارت بهداشت در درمان این بیماران نیز می‌لنگد و فقط 7 هزار تخت فعال برای بستری بیماران روحی و روانی وجود دارد اما به گفته حسینعلی شهریاری،رئیس كمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، پیشگیری از بروز این اختلال‌ها یا درمان آن در مراحل ابتدایی فقط با مراجعه به روان‌شناس امكان‌پذیر است؛ با این همه اگر سری به كلینیك‌های مشاوره و روان‌شناسی یا مطب روان‌شناسان زده باشید، بدون شك از شما مبالغ متفاوتی را طلب می‌كنند كه میان آنها حتی تا 100 هزار تومان هم برای یك جلسه 45‌دقیقه‌ای اختلاف قیمت وجود دارد.

عباسعلی ناصحی،مدیر کل دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در این باره به تهران امروز می‌گوید: «همه ساله پیشنهاد تعیین تعرفه مشاوره و روان درمانی از سوی وزارت بهداشت به شورای عالی بیمه ارائه می‌شود ولی تا کنون نتیجه‌ای در بر نداشته است وبیمه‌ها حاضر به پوشش خدمات روان درمانی در مطب‌ها نیستند. به همین علت در مبلغی كه از مراجعه‌كنندگان طلب می‌شود، اعمال سلیقه شخصی روان‌شناس به وضوح دیده می‌شود.» نشستن پای درددل مراجعان به این مطب‌ها نشان می‌دهد كه برای تعیین قیمت هر كسی ساز خودش را می‌زند و البته نظارت چندانی نیز از سوی مراجع رسمی بر این قیمت‌ها وجود ندارد. با اینكه میزان اختلالات روانی از سوی صاحبنظران نگران كننده خوانده می‌شود اما هنوز مسئولان وزارت بهداشت به عنوان متولیان سلامت مردم در این باره تمهیدی نیندیشیده‌اند. تازه‌ترین آمار شیوع اختلالات روانی در کشور نشان می‌دهد زنان افسرده‌تر از مردان هستند،بر این اساس 26.5 درصد زنان و همچنین 20.8 درصد مردان به اختلالات روان‌پزشکی مبتلا هستند. بر اساس این پیمایش، اختلالات خلقی از شیوع 14.6 درصدی برخوردار است که 17.3 درصد آن مربوط به زنان و 11.9 درصد به مردان مربوط است.

 میزان متوسط اختلال افسردگی در کشور نیز 13.6 درصد است که 16.5 درصد آن مربوط به زنان و 10.7 درصد مربوط به مردان بوده است. به این ترتیب انتظار می‌رفت در برنامه جامع ارتقای سلامت روانی كه قرار است به زودی ابلاغ شود این موضوع مدنظر قرار گیرد اما به گفته مدیر کل دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، به این موضوع به طور خاص در این برنامه اشاره‌ای نشده است!

مشكلات روانی در شهر قد می‌كشند

حسینعلی شهریاری، رئیس كمیسیون بهداشت مجلس به تهران امروز می‌گوید كه هر آنچه به حوزه سلامت مردم مربوط شود اعم از جسمی یا روحی، وزارت بهداشت متولی مستقیم نظارت بر آن است. او ادامه می‌دهد: «قبلا گفته می‌شد كه 20 درصد ایرانی‌ها اختلالات روانی دارند اما با افزایش مشكلات معیشتی كه برای بیشتر افراد جامعه وجود دارد، بدون شك آمارها بالا می‌رود و حتی انتظار داریم كه 50 درصد ایرانی‌ها دچار درجاتی از مشكلات روحی و روانی شوند.»

مشكلات روی دوش روان مردم

همین كه چراغ راهنمایی و رانندگی سبز می‌شود، صدای بوق خودروها در خیابان می‌پیچد. از یكسو باید مراقب حركت مارپیچی موتورسیكلت‌ها بود، از سوی دیگر به موعد سررسید اجاره خانه و تهیه جهیزیه برای فرزند فكر كرد. حال رانندگانی كه پشت فرمان خودروها نشسته‌اند هم چندان تعریفی ندارد. كلاچ ترمز‌های متوالی در ترافیك، اضطراب دیر رسیدن به محل كار و اخم‌های مكرر كارفرما شاید از موضوعاتی است كه فكر آنها را به خود مشغول كرده است. مشكلات دیگری هم به جز مشكلات معیشتی وجود دارد. اعتیاد یكی از اعضای خانواده، ناسازگاری با همسر و مشكلاتی نظیر آلودگی هوا كه به گفته پژوهشگران راه افراد جامعه را به سوی مراكز مشاوره و مطب‌های روان‌شناسان كج می‌كند. این مركز مشاوره در شهرك غرب تاسیس شده است. از سر و روی مركز می‌بارد كه متعلق به بخش خصوصی است. سالن انتظار مركز چندان شلوغ نیست و به جز یك مرد كه به همراه همسرش به مركز آمده بقیه مراجعان را زنان تشكیل می‌دهند.

 منشی می‌پرسد بار اولی است كه به این مركز می‌آیم یا پرونده دارم؟ از او درباره هزینه مشاوره برای مدت 45 دقیقه می‌پرسم. او توضیح می‌دهد: «اینجا یك كلینیك خصوصی است و هزینه مشاوره برای این مدت 48‌هزار تومان می‌شود!» به گفته او مدرك تحصیلی مشاوران كارشناسی ارشد است و هیچ كدام استاد دانشگاه نیستند. تنها یك مشاور با مدرك دكترا در 2 روز در هفته آن هم به مدت 2 ساعت در مركز حضور می‌یابد كه البته با هیچ دانشگاهی همكاری ندارد اما تعرفه دریافتی او بیش از تعرفه مشاوره یك عضو هیات علمی است. بر اساس آنچه تعرفه مصوب نشان می‌دهد این مشاور باید برای هر جلسه 25 هزار تومان دریافت كند اما مبلغ دریافتی او بیش از 2 برابر است! سعیده.س چند سالی می‌شود كه مشتری پر و پا قرص دكتر روان‌شناسی است كه در زعفرانیه مطب دارد. او به تهران امروز می‌گوید: «برای 45 دقیقه، 150 هزار تومان می‌دهم.» سعیده ادامه می‌دهد: «آقای دكتر در صدا و سیما برنامه دارند، استاد دانشگاه هستند و از روش‌های خاصی در مشاوره استفاده می‌كنند.»

سعیده معتقد است كه اگرچه برای تهیه هزینه مشاوره از برخی هزینه‌های دیگرش كم می‌كند اما حداقل از زمان و هزینه‌ای كه می‌گذارد، جواب می‌گیرد. اما محمد.ط نظر دیگری دارد. او كه ساكن اهواز است، به تهران امروز می‌گوید: «در شهر ما مراكز مشاوره وجوددارد اما نمی‌دانم مشاورانش دكتر هستند یا خیر و البته هر كدامشان هر مبلغی كه دلشان بخواهد دریافت می‌كنند.» او با لبخند ادامه می‌دهد: «سال گذشته برای یك جلسه، آن هم به علت اختلافی كه با همسرم پیدا كرده بودم مجبور شدم 50 هزار تومان پرداخت كنم!»

تقصیر بیمه‌هاست

مدیر کل دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفت‌وگو با تهران امروز می‌گوید: «تعرفه‌های روان‌شناسی هرساله بر اساس پیشنهاد وزارت بهداشت و تصمیم شورای عالی بیمه تصویب و به آنها ابلاغ می‌شود. بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت روان‌شناسان به ازای هر ویزیت خود که 20دقیقه نیز باید برایش زمان بگذارند تعرفه دارند و در بخش خصوصی این تعرفه 17هزار تومان مشخص شده است.اما این خدمات روان درمانی با یک ویزیت 20دقیقه‌ای قابل ارائه نیست.» ناصحی می‌گوید: «روان شناسان پس از ویزیت بیمار و نیازسنجی اینکه آیا این بیمار نیاز به روان درمانی و مشاوره دارد یا خیر زمانی را بین یک تا چند ساعت به عنوان روان درمانی و مشاوره در نظر می‌گیرندکه متاسفانه شورای عالی بیمه و وزارت بهداشت برای این جلسات که تحت عنوان مشاوره و روان درمانی برگزار می‌شود تعرفه‌ای در نظر نگرفته اند!»

 به گفته ناصحی سازمان نظام روان شناسی تعرفه‌هایی را برای سطوح مختلف از کارشناسی ارشد تا دکترا تعیین کرده که از 17 تا 40هزار تومان برای هر 45دقیقه در تهران متغیر است. به نظر می‌رسد دود ناهماهنگی میان بیمه‌ها، وزارت بهداشت و روان‌شناسان تنها به چشم بیماران می‌رود تا بسیاری از روان‌شناسان بر خلاف منشور اخلاقی حرفه‌ای خود مبلغی افزون بر تعرفه‌های مصوب سازمان نظام روان‌شناسی از مراجعان دریافت كنند و مردم سرگردان و درمانده برای فرار از ابتلا به بیماری‌هایی چون افسردگی از هزینه‌های ضروری زندگی خود كم كنند تا از پس تامین هزینه روان‌شناسی برآیند.