سلامت نیوز : در زندگی امروزه وقتی پدران و مادران پس از یك روز پرتلاش، خسته از كار روزانه، ترافیك، دود و انواع آلودگی‌های صوتی و امواج الكترونیك و... به منزل بازمی‌گردند، بی‌تردید نیازمند زمانی هستند برای تمدد اعصاب، آرامش، استراحت و تجدید قوا برای آغاز شیفت دوم كار و فعالیت كه در منزل صورت می‌پذیرد. از این رو، پس از چندی سر و كله زدن با كودك خود و گفت‌وگو با او درباره جزئیات و آموخته‌ها در طی روز و در مهدكودك و مدرسه و رسیدگی به نظافت و تغذیه كودك، ترجیح می‌دهند به گونه‌ای او را سرگرم چیزی كنند تا كمی از جست و خیزهای شیطنت‌آمیزی كه مهم‌ترین و طبیعی‌ترین ویژگی یك كودك سالم است، كاسته شود؛ چرا كه آن را از حوصله، توان و زمان محدود خود خارج می‌بینند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ پس از هر آنچه این هیجانات را فرو می‌نشاند، اعم از انواع سی‌دی كارتون و بازی گرفته تا گونه‌های مختلف اسباب‌بازی كمك می‌گیرند و در اختیار كودك قرار می‌دهند تا بتوانند دمی غنیمت كنند و از فرصت به دست آمده بهره بجویند و روی وظایف و كارهای روزانه یا عقب‌افتاده خود تمركز كنند. از این رو به سبب همه آنچه واگویه شد و از آنجا كه به سبب جبر زندگی امروز، همه ما در مواقعی ناگزیر به چنین اقدام و واكنشی هستیم، بر آن شدم تا از شجاع‌الدین جزایری- كه بزرگ‌ترین افتخار خود را در آن می‌داند كه صبح‌ها از كودكان مهد می‌آموزد و عصرها به دانشجویان دانشگاه‌ها آموزش می‌دهد و بسیاری از سال‌های زندگی را صرف كار با كودكان نموده است- با طرح این پرسش گفت‌وگو آغاز كنیم كه:


به نظر شما، بهترین گزینه برای سرگرم كردن كودكان چیست؟ یا به طور كلی ویژگی یك اسباب‌بازی خوب و مناسب برای كودك چه می‌باشد؟
اسباب‌بازی، قوطی بگیر و بنشان نیست كه خنثی باشد و فقط برای نشاندن كودكان و برقراری سكوت و آرامش خریداری شود. اسباب‌بازی‌ها یا بار منفی دارند یا بار مثبت؛ پس همواره توجه داشته باشید كه یك اسباب‌بازی چه چیز جدیدی به كودك شما می‌دهد؛ مثلاً آیا كنجكاوی او را تحریك می‌كند؟ فرض كنید شما یك اسباب‌بازی جدید برای كودك‌تان خریده‌اید كه وقتی حركت می‌كند، یكی از پاهایش صدایی می‌دهد. كودك شما بلافاصله می‌پرسد: «چرا پای این آدم آهنی صدا می‌دهد؟» شما هنوز پاسخ این پرسش را نداده‌اید كه می‌پرسد: «چرا آن یكی پایش صدا نمی‌دهد؟» و چندی بعد متوجه می‌شوید كه نرم و خزنده به گوشه‌ای دور از چشمان شما رفته است و در حال كالبدشكافی اسباب‌بازی جدید است. اصلاً از خراب شدن اسباب‌بازی‌ای كه به این گرانی خریده‌اید، ناراحت نشوید و فكر نكنید كه كودكتان خرابكار است و قدر هیچ چیز را نمی‌داند، همین‌كه او به این اندازه كنجكاوی دارد، جای خوشحالی و شكر دارد. من به خاطر دارم كه در كودكی چندین ساعت كوكی را خراب كردم تا كشف كنم كه چرا و چگونه این ساعت‌ها زنگ می‌زنند. پس نخستین نكته در خرید یك اسباب‌بازی این است كه حس كنجكاوی كودك را برانگیزاند و می‌دانید كه خلاقیت همیشه از همین‌گونه كنجكاوی‌ها آغاز و زاده می‌شود.

اسباب‌بازی‌ها بجز برانگیختن حس كنجكاوی كودكان چه كاركردهای دیگری دارند؟
یك اسباب‌بازی خوب، اسباب‌بازی‌ است كه برای كودك یا رشد فیزیكی دربر داشته باشد یا رشد مغزی و چنانچه هر دوی اینها میسر شود كه ایده‌آل است. اسباب‌بازی‌هایی مثل پازل (جورچین) - كه دقت و فكر و هوش كودك را تقویت می‌كند - یا لگو (خانه‌سازی)‌- كه هم ذهن را تقویت می‌كند و ایده‌پردازی می‌نماید، هم دست را تقویت می‌كند، یا دومینو - كه دقت كودكان را بیشتر می‌كند، یا انواع هوش‌چین‌ها نقش مؤثری در رشد ذهنی كودكان دارد.

ممكن است چند نمونه از اسباب‌بازی‌هایی را كه ضمن رشد ذهنی به رشد فیزیكی كودكان نیز می‌انجامد، معرفی فرمایید؟
امروزه ثابت شده است كه هرچه دست‌ها بیشتر كار كنند، سلول‌های مغزی بیشتر فعالیت می‌كنند. ما در بدن خود دو دسته ماهیچه داریم: ماهیچه‌های بلند (ماكرو) و ماهیچه‌های كوتاه (میكرو) و لازمه تقویت و رشد این ماهیچه‌ها، حركت است. برای مثال دوچرخه یكی از اسباب‌بازی‌های خوبی است كه ماهیچه‌های بلند بدن را تقویت می‌كند. سفال و مدادرنگی نیز باعث تقویت ماهیچه‌ها می‌گردد. ضمن این‌كه خلاقیت و آفرینش ذهنی كودكان را هم تقویت می‌كنند و جالب است كه بگویم یكی از اهداف نقاشی و بازی با سفال برای كودكان، همین رشد و تقویت عضلانی و ماهیچه‌ها است و از این‌رو است كه در نقاشی مهم نیست كه كودك شما تا سن خاصی تصویر واضحی نمی‌كشد و فقط خط‌خطی می‌كند. مهم این است كه عضلات دست او حركت می‌كند و قوی می‌شود و مهم‌ترین پیام من در این بخش برای والدین این است كه: «از دست‌های كودكانتان هر اندازه كه می‌توانید، كار بكشید.»

چگونه می‌توان از دستان یك كودك كار كشید؟
برای مثال شما می‌توانید هنگامی كه كودكتان بی‌تحرك در حال تماشا كردن تلویزیون است مقداری روزنامه یا كاغذ یا مقوا بگذارید جلوی دست او و بگویید همین طور كه كارتون نگاه می‌كنی این كاغذها را هم برای من به تكه‌های كوچك تقسیم كن. با همین كار ساده شما می‌توانید ضمن اینكه از دستان كودكتان در جهت رشد سلول‌های مغزی كار می‌كشید جسارت و اعتماد به نفس او را هم افزایش دهید یا هنگامی كه شما در حال پاك كردن باقالی، لوبیا سبز و حتی سبزی خوردن هستید اجازه بدهید كودكتان با شما مشاركت نماید.
ولی كارهای خانه چه جذابیتی می‌تواند برای یك كودك داشته باشد؟ به نظر می‌رسد كه این گونه كارها برای كودكان خسته‌كننده و زودهنگام است.
به هیچ وجه. این كار برای شما یك كار تكراری و خسته‌كننده و روزمره به حساب می‌آید ولی برای كودك شما ضمن اینكه یك بازی و یك تجربه جدید است در بردارنده رشد مغزی و مهارت رفتاری خواهد بود. از طرفی تطابق بین دست و چشم را در بردارد و در پروسه این جداسازی ریز از درشت و خراب از سالم و پوست از مغز و... بر دقت كودك افزوده می‌شود و حس مشاركت در او تقویت شده و شادی عمیقی كه ناشی از حس بزرگ شدن به سبب برآمدن از عهده كارهای بزرگان است در او ایجاد می‌شود. كار دیگری كه می‌توانید انجام دهید فضاسازی برای بازی كودكان است.

چطور می‌توانیم در فضای محدود آپارتمان چنین فضاسازی‌هایی انجام دهیم؟
نیاز به فضای وسیعی نیست. شما می‌توانید با فراهم كردن امكان استفاده از فضاهایی مثل یك میز قدیمی برای خمیربازی كه اشكالی نداشته باشد اگر خمیری و چسبناك شود، این فضا را ایجاد كنید تا كودك بتواند با خلاقیت خود اشكالی را هر چند ساده معنی‌دار بسازد یا مثلاً یك تشت بزرگ كه محتویات آن شن باشد در جایی از فضاهای مشترك آپارتمان برای بازی بچه‌ها قرار دهید. بچه‌ها از شن بازی لذت زیادی می‌برند و در مجموع اینكه بگذارید كودكانتان همه چیز را شخصاً تجربه كنند و امكان تجربه را از كودكان خود دریغ نكنید مگر آنكه تجربه‌ای سلامتی آنها را تهدید كند. یعنی به جای این‌كه بگویید شكر در آب حل می‌شود ولی شن حل نمی‌شود، شن و شكر و آب را در اختیار كودك قرار دهید تا به چشم خود این فرایند را مشاهده كند؛ یا اگر می‌گویید كه وسایل چوبی و پلاستیكی روی سطح آب می‌ایستند؛ اما وسایل فلزی و سنگی در آب فرو می‌روند، اجازه دهید با یك آزمایش ساده آن را تجربه كند. به خاطر داشته باشید والدینی كه از سر دلسوزی و محبت برای كودكی كه سینه‌خیز می‌رود، توپ یا عروسك را نزدیك می‌آورند یا در آغوش او قرار می‌دهند تا اذیت و خسته نشود، بزرگترین اشتباه را مرتكب می‌شوند؛ چرا كه با این كار انگیزه تلاش، امكان رشد، لذت تجربه كردن و به دست آوردن را از كودك سلب می‌كنند و ثابت شده است كه كودكانی كه سینه‌خیز نرفته‌اند، كندی یادگیری دارند.

آیا نكته دیگری درباره اسباب بازی هست كه ناگفته مانده باشد؟
بله، نكته دیگر این است كه به جنس و كیفیت اسباب‌بازی‌ها دقت كنید. اگر نمی‌توانید باكیفیت‌ترین اسباب‌بازی‌ها را برای كودك‌تان تهیه كنید، دست كم اسباب‌بازی‌هایی با كیفیت نسبتاً مناسب و خوب برای او بخرید. انگیزه نقش مهمی در شكوفایی و رشد و موفقیت دارد. گاهی كودك شما انگیزه‌اش را هنگامی از دست می‌دهد كه می‌بیند آبرنگ كودك‌كناری در مهدكودك خوشرنگ و شفاف است، اما آبرنگ او هرچه تلاش می‌كند و قلم را فشار می‌دهد، بی‌رنگ و كدر است، از این رو، گاه می‌بینیم كه كودك به همین دلیل ساده بهانه می‌گیرد و می‌گوید: من آبرنگ دوست ندارم و تن به ادامه نقاشی نمی‌دهد.

و آخرین توصیه برای پدران و مادران در زمینه بازی و اسباب‌بازی كودكان چیست؟
والدین، كودكان شان را با آن همه شرط و شروطی كه طی روزهای قبل برای رفتن به پارك برایش گذاشته‌اند، اصلاً به پارك نبرند یا اگر می‌برند، پا به پا و سایه به سایه با او باشند و بازی كنند و نگذارند كه به علت كوچكی جثه مورد ستم كودكان بزرگتر و زورگوتر قرار گیرد. چیزهای دیدنی محیط را به او نشان دهند و توجهش را به كوتاهی و بلندی درختان، برگ‌های متفاوت آنها و خطرات احتمالی اطراف و غیره جلب كنند. به عبارتی دیگر به جای اینكه دنج‌ترین نیمكت روبه‌روی وسایل بازی را در پارك برای نشستن انتخاب كنند و با موبایل سرگرم شوند، با او بازی كنند و كالری بسوزانند و از طبیعت و از كودكی فرزندانشان لذت ببرند. برای همه شما عزیزان لحظاتی شاد و پیروز و بی‌اندوه آرزومندم.