سلامت نیوز : مشكلات مالی برای تامین دارو در كشور، چنان متولیان بهداشت و درمان را به خود مشغول كرده است كه آنها دغدغه‌های دیگر را فراموش كرده‌اند و از وضع نامطلوب بازار تجهیزات پزشكی در كشور غافل مانده‌اند تا جایی كه تولیدكنندگان داخلی این تجهیزات می‌گویند اگر حمایت دولتی از آنها صورت نگیرد ورشكستگی‌شان در ماه‌های آینده قطعی است و دود این ورشكستگی مستقیما به چشم مردم خواهد كرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ اوایل اردیبهشت امسال، حسینعلی شهریاری رییس كمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره وضع بازار تجهیزات پزشكی هشدار داد كه تولیدكنندگان داخلی این تجهیزات با مشكلات ارزی مواجه هستند به‌گونه‌ای كه بسیاری از آنها، در سه ماه آخر سال 90 نتوانسته‌اند ارز موردنیاز خود را از بانك مركزی بگیرند.

او در آن زمان هرگز پیش‌بینی نمی‌كرد كه مشكلات ارزی تولیدكنندگان داخلی تا چند ماه بعد به حدی برسد كه قیمت تجهیزات پزشكی رشدی 250 درصدی داشته باشد و همراه خود، قیمت ارائه خدمات پزشكی به مردم را نیز بالا ببرد، اما این اتفاق افتاد و ماجرا تا آنجا پیش رفت كه او و دیگر نمایندگان مجلس زبان به اعتراض گشودند.

با این حال كلمات، حریف آشفته بازار دلار نشدند و حتی به نامه جمعی از روسای دانشگاه‌های علوم پزشكی در این زمینه كه برای معاون برنامه‌ریزی رییس‌جمهوری نوشته شده بود و درباره افزایش بی‌سابقه قیمت این تجهیزات ابراز نگرانی كرده بودند نیز ترتیب اثر داده نشد.

چه كسانی قربانی می‌شوند

افزایش بی‌سابقه قیمت تجهیزات پزشكی و لوازم مصرفی در حوزه بهداشت و درمان در ماه‌های اخیر باعث شده است بیمارستان‌ها با مشكلات مالی برای تهیه این ملزومات مواجه شوند و برخی از آنها با وجود هشدارهای وزارت بهداشت یا هزینه خدمات بهداشتی و درمانی‌شان را بالا ببرند یا كیفیت این خدمات را پایین بیاورند تا بتوانند سرمایه لازم برای تهیه تجهیزات پزشكی و دارو را فراهم كنند، اما این انتخاب‌ها نارضایتی مردم را در پی داشته است.

بیماران و خانواده‌هایشان تنها كسانی نیستند كه از بیشتر شدن تجهیزات پزشكی ضرر می‌كنند؛ فشار مالی وارد بر بیمارستان‌ها، كاركنانشان را نیز در شرایط سختی از نظر مالی قرار داده است و علاوه بر این برخی بیمارستان‌های آموزشی حتی در تهیه شماری از لوازم و مواد مصرفی آزمایشگاه‌ها در رشته‌هایی كه واحدهای عملی و آزمایشگاهی دارند نیز با مشكل مواجه هستند كه این وضع در آینده سبب می‌شود فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها از دانش عملی كافی برخوردار نباشند.

تكه‌های گمشده پازل افزایش قیمت

این كه چه میزان از تجهیزات پزشكی در داخل كشور تولید می‌شود یك معماست. اگر به حرف‌های رئیس كمیسیون بهداشت و درمان مجلس در اردیبهشت امسال اعتماد كنیم، آن‌وقت باید باور كرد كه حدود 80 درصد تجهیزات پزشكی‌مان از خارج می‌آید، اما مرضیه وحیددستجردی، وزیر بهداشت، می‌گوید امسال ایران به تولید 90 درصدی تجهیزات مصرفی پزشكی در داخل دست پیدا كرده است.

با توجه به این كه وزیر بهداشت طبیعتا باید اطلاعات بیشتری از وضع تولید تجهیزات پزشكی در كشور داشته باشد، احتمالا تخمین او به یقین نزدیك‌تر است، اما حتی اگر این گفته درست باشد، این نكته را باید در نظر گرفت كه علاوه بر آن 10 درصد تجهیزات پزشكی كه كاملا در خارج از كشور تولید می‌شود، مواد اولیه بسیاری از لوازم تولید داخل نیز از خارج خریداری می‌شود؛ مواد اولیه‌ای كه نقش اساسی در تولید دارد و كشورمان هنوز به فناوری ساختشان دست پیدا نكرده است.

عبدالصمد جعفری، دبیر پیشین تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی و دندانپزشكی و آزمایشگاهی در گفت‌وگو با جام‌جم این موضوع را تائید می‌كند و می‌گوید بجز آن دسته از تجهیزات پزشكی كه فناوری بسیار پیشرفته دارد، مانند دستگاه سی‌تی‌اسكن و ام‌آرآی، بیشتر دستگاه‌ها و لوازم پزشكی در داخل كشور تولید می‌شود، اما برای تولید این لوازم، مواد اولیه‌ای موردنیاز است كه حتما باید از خارج خریداری شود.

متهم نیستند، شاكی‌اند!

یكطرفه به قاضی رفتن، هر كسی را راضی برمی‌گرداند. اگر فقط حرف‌های مجلسی‌ها و وزارت بهداشت را درباره گرانی تجهیزات پزشكی بنویسیم احتمالا متهم ردیف اول، تولیدكنندگان لوازم پزشكی هستند، اما آنها درباره پشت‌پرده‌های گران شدن تجهیزات پزشكی، حرف‌هایی برای گفتن دارند.

این تولیدكننده تجهیزات پزشكی و مدیرعامل كارخانه طب و پلیمر دلیل افزایش قیمت 250 درصدی تجهیزات پزشكی را گران شدن همان مواد اولیه‌ای می‌داند كه می‌گوید باید آنها را از خارج وارد كند و طبیعی است كه قیمت تمام شده مواد اولیه بر قیمت محصولات تاثیر می‌گذارد.

او مثال می‌زند: یكی از مواد اولیه لازم برای كار من، كاغذ مخصوص استریل است. قیمت این كاغذ در اردیبهشت 1750تومان بود كه هم‌اكنون به 7000 تومان رسیده است.

مشكل اصلی تولیدكنندگان لوازم پزشكی در داخل كشور، اما فقط بی‌ثباتی نرخ دلار و در نتیجه گران شدن مواد اولیه نیست؛ آنها از حمایت‌های دولتی كه باید در شرایط بحرانی دستگیرشان باشد، محروم هستند.

دبیر پیشین انجمن تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی و دندانپزشكی و آزمایشگاهی اعتقاد دارد، دسته‌بندی كالاها برای تخصیص ارز دولتی كه چندی پیش با توافق بانك مركزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت، تخصصی نبوده است و به همین دلیل، گرچه ظاهرا مواد اولیه موردنیاز برای تولید تجهیزات پزشكی در این دسته‌بندی در رده دوم قرار گرفته، اما در عمل بسیاری از مواد اولیه موردنیاز برای تولید این لوازم در رده‌های پایین‌تر قرار دارد و به آنها ارز دولتی اختصاص پیدا نكرده است و تولیدكنندگان برخی مواد اولیه را با ارز مبادله‌ای خریداری می‌كنند.

ارز مبادله‌ای، نوعی ارز مجازی است كه به وسیله بانك مركزی ارزشگذاری می‌شود و در اتاق مبادلات ارزی وزارت بازرگانی به كالاهایی كه ورود آنان با ارز دولتی امكان ندارد، تخصیص پیدا می‌كند. این كالاها در ردیف اولویت سوم تا هفتم تعیین شده توسط وزارت بازرگانی است.

از سوی دیگر، تولیدكننده‌ای كه مایل نیست نامش فاش شود، با تائید این موضوع كه به علت قرار نگرفتن برخی مواد اولیه مهم در رده‌های اول و دوم دسته‌بندی كالاهای مشمول ارز دولتی، تولیدكننده‌ها این كالاها را با ارز مبادلاتی می‌خرند، می‌گوید: یكی از مشكلات صنف ما نقل و انتقال ارز بین ایران و كشورهای دیگر است. فروشندگان مواد اولیه، شركت‌های اروپایی هستند و از آنجا كه ایران نمی‌تواند در بانك‌های اروپایی نقل و انتقال پول داشته باشد، ما باید از این شركت‌ها بخواهیم در بانكی به نام كانلون چین یا بانك كوچكی در تركیه حساب باز كنند كه بسیاری از آنها این شرایط را نمی‌پذیرند!

عامل دیگری كه تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی را از پا درآورده است، تاخیر بیمارستان‌ها در پرداخت بدهی‌شان به آنهاست.

به گفته این تولیدكننده، حتی اگر همین حالا هم بیمارستان‌ها بدهی‌شان را بپردازند، خسارت تولیدكننده‌ها جبران نمی‌شود، چون زمانی كه آنها كالاها را خریداری كرده‌اند، دلار نسبت به این روزها ارزان‌تر بوده، اما حالا ارزش پول ایران كاهش پیدا كرده است و تولیدكننده‌ها بشدت ضرر كرده‌اند.

پیشگویی لازم نیست، مردم رنج می‌كشند

اگر وضع به همین منوال پیش برود چه اتفاقی می‌افتد؟ حسینعلی شهریاری، رئیس كمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پاسخ به این پرسش در گفت‌وگو با جام‌جم هشدار می‌دهد كه بالا رفتن قیمت تجهیزات پزشكی، مردم را تحت‌فشارهای شدید اقتصادی برای درمان قرار می‌دهد.

او نه‌تنها افزایش قیمت 250 درصدی تجهیزات پزشكی را تائید می‌كند بلكه می‌گوید این افزایش قیمت برای برخی لوازم پزشكی از این رقم نیز بالاتر بوده است، برای مثال درباره گاز هلیوم كه در ام‌آرآی مورد استفاده قرار می‌گیرد به 670 درصد رسیده است!

شهریاری ماجرای مشكل در نقل و انتقال ارز میان ایران و كشورهای دیگر را نیز تائید می‌كند و می‌گوید: بسیاری از شركت‌های خارجی نمی‌پذیرند كه در یكی از آن دو بانك چینی و تركیه‌ای حساب باز كنند، چون این فرآیند برایشان وقت‌گیر و هزینه‌بر است و به همین دلیل ترجیح می‌دهند معامله را لغو‌كنند.

این نماینده مجلس تاكید می‌كند، تنها راه خروج از این بن‌بست، اختصاص یك میلیارد دلار ارز مرجع به تجهیزات پزشكی است.

مدتی است شایعاتی درباره استفاده چندباره از برخی لوازم بهداشتی و درمانی یكبار مصرف در بیمارستان‌های كشور دهان به دهان می‌چرخد و گفته می‌شود علت این وضع، نایاب شدن شماری از لوازم در بازار است.

هر چند رئیس كمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پاسخ به این كه آیا چنین شایعه‌ای واقعیت دارد یا نه، ابراز بی‌اطلاعی می‌كند، اما می‌گوید «پزشكان برخی وسایل یكبار مصرف را پس از استریل كامل دوباره استفاده می‌كنند، چرا كه عملا در این شرایط امكان یكبار مصرف كردن و سپس دور انداختن‌شان وجود ندارد!»

به هر حال اگر وضع به همین منوال پیش برود، پایان داستان تجهیزات پزشكی خوش نیست و جعفری، به عنوان یكی از تولیدكننده‌های این تجهیزات هشدار می‌دهد: انتظار ما ایجاد تسهیلاتی برای تولیدكننده‌های این تجهیزات و ثبات در نرخ ارز است و در غیر این صورت، شك نكنید تا چند ماه آینده شمار زیادی از تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی ورشكسته می‌شوند.