سلامت نیوز : همه کودکان نسل دیروز کارتون دکتر ارنست و مهاجران را خوب یادشان هست که هر وقت لوسیمی دختر کوچک خانواده بیمار می‌شد پزشک مهربان خانواده بر بالینش حاضر می‌شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ در رویای همان بچگی‌ها همه دوست داشتیم تا ما هم یکی از این پزشکان خانواده را بر بالین خود داشته باشیم.جلوتر که آمدیم پس از 20 سال کم‌کم این رویا رنگ واقعیت به خود گرفت و صحبت از پزشک خانواده روستایی در سال 84 به میان آمد و اکنون با گذشت 7 سال حالا نسخه‌های اجرایی پزشک خانواده پیچیده می‌شود اول نسخه 01 و بعد نسخه 02 که حرف و حدیث‌های زیادی در پی داشت.

برخی معتقدند اجرای برنامه پزشک خانواده به عنوان طرح کلان نظام سلامت دل شیر می‌خواهد و ظاهراً دولت دهم عزم را جزم کرده تا در فرصت اندک باقیمانده حلاوت آن را به مردم بچشاند، حلاوتی که کارشناسان بیم آن را دارند که با وجود برخی موانع از جمله کمبود بودجه، آماده نبودن زیرساختها و مقدمات آن، نبود بستر نرم افزاری و ناهماهنگی دستگاه‌ها به کام مردم تلخ شود.

وزیر بهداشت معتقد است اجرای پایلوت این برنامه در ۳استان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری نقاط ضعف و قوت برنامه را مشخص کرده و با طیب خاطر می‌توان در بقیه استان‌ها این برنامه را اجرا کرد و حالا نوبت به پایتخت و استان تهران رسیده که جمعیتی حدود 14 میلیون نفر را در خود جای داده است.اجرای این برنامه از چند ماه پیش در 2 دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز شد ولی هنوز اجرای این برنامه در کوچه و خیابان‌های شهر ملموس نیست.

علیرضا دلاوری، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد نحوه اجرای برنامه پزشک خانواده در زیر مجموعه جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: برنامه پزشک خانواده در شهرستان اسلامشهر، شهرری و مناطق 10، 11، 16، 17 و 19 تهران به عنوان زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران اجرا شده است.وی در ادامه بر این نکته تاکید می‌کند که مجموعاً حدود 2 میلیون و 800 هزار نفر تا 3 میلیون جمعیت زیر پوشش خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند که حدود 10 درصد آ‌نها برای استفاده از خدمات پزشک خانواده ثبت کرده‌اند.

دلاوری در مورد نحوه ثبت‌نام در برنامه پزشک خانواده تصریح می‌کند: مردم می‌توانند به تمام مراکز بهداشتی درمانی شهری و 3 شبکه ستادی در اسلامشهر، شهرری و جنوب تهران مراجعه کنند و در برنامه پزشک خانواده ثبت نام کنند. همچنین می‌توانند با شماره 8999 تماس بگیرند و اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنند یا با مراجعه به سایت www.iehs.ir از طریق سایت ثبت‌نام کنند.

وی در مورد وضعیت پیشرفت برنامه پزشک خانواده در تهران بیان می‌کند: حدود 930 نفر پزشک در این برنامه ثبت‌نام کرده‌اند که 85 درصد نیاز محدوده این دانشگاه را برآورده می‌کند.به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران اکنون بیش از 100 پزشک در برنامه پزشک خانواده فعال هستند هر کدام متوسط بین 500 تا 2500 نفر را زیر پوشش دارند.معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران به این نکته هم اشاره کرد که قرار است تا پایان امسال شهرستان اسلامشهر و شهرری را از پوشش 10 درصدی به پوشش کامل برسانیم و پوشش مناطق جنوب تهران را هم از نظر برنامه پزشک خانواده در عرض یک سال آینده کامل کنیم.

وقتی از نحوه اطلاع رسانی به مردم برای این برنامه پرسیدیم، روش‌های مختلف مانند ارسال پیامک، نصب بیلبورد، پارچه نویسی و توزیع جزوات و مراجعه به در منازل و به صورت چهره به چهره عنوان شد.اما در مناطق اعلام شده خبری از تابلویی که نشان دهد پزشک خانواده فعال باشد، نیست. دو بار خیابانهای شهر ری را سر و ته کردیم تا بالاخره یک تابلوی کوچک آن هم نه به عنوان پزشک خانواده بلکه به عنوان پزشک عمومی پیدا شد. مطبی کوچک در طبقه دوم مسجد که کمتر توجه‌ کسی را جلب می‌کند مگر بومی آن منطقه باشی.

علی پزشک عمومی است که به عنوان پزشک خانواده در بلوار داسار شهرری فعالیت می‌کند و تاکنون 700 نفر را زیر پوشش گرفته است.او علت نداشتن تابلویی با عنوان پزشک خانواده را قدیمی بودن تابلو عنوان می‌کند و می‌گوید: مردم خودشان می‌دانند که من اینجا به عنوان پزشک خانواده فعالیت می‌کنم اما در کل اطلاع‌رسانی ضعیف است. قرار بود از شهریور کار را رسماً شروع کنیم ولی ظاهراً روند کند شده است.

وی در مورد نحوه ثبت‌نام از افراد منطقه خود می‌گوید: تبلیغات را به صورت رو در رو و از طریق بیمارانی که همیشه به من مراجعه می‌کنند شروع کردیم. دو بار هم در مسجد محل در مورد مزایای پزشک خانواده صحبت کردم تا مردم برای ثبت‌نام مراجعه کنند اما از آنجا که خودمان باید کار ثبت‌نام افراد را در سامانه انجام دهیم و سیستم بسیار کند است،برای هر خانوار باید کلی وقت بگذاریم.

وی از بلاتکلیفی‌ها چنین می‌گوید: قرار بود از شهریور این برنامه رسماً آغاز شود که نشد همچنین اعلام کرده بودند از تیر به مدت 3 ماه و به طور علی‌الحساب به ازای ماه اول سرانه 1250 نفر، ماه دوم سرانه هزار نفر و ماه سوم سرانه 750 نفر را به میزان 1750 تومان برای هر نفر بپردازند ولی فقط یک میلیون تومان از شبکه بهداشت دریافت کردیم که بابت200 ساعت وقتی است که صرف ثبت نام کردیم و تهیه سیستم و اینترنت صرف شد.کندی سامانه ثبت نام عامل دیگری است که این پزشک عمومی اذعان می‌کند و می‌گوید: به همین دلیل توانایی ثبت‌نام و سرشماری تعداد بیشتر مردم منطقه از پزشکان خانواده سلب می‌شود.

داروخانه‌ها حلقه مفقوده برنامه پزشک خانواده

پیوستن داروخانه‌ها به برنامه پزشک خانواده حلقه مفقوده‌ای است که این پزشک عمومی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: در این برنامه باید 250 قلم داروهای سطح یک به علاوه تزریق و ویزیت رایگان باشد که پس از معاینه بیمار و تجویز دارو فرد باید بتواند به داروخانه مراجعه کند و داروهای سطح یک را رایگان دریافت کند اما هنوز داروخانه‌ای در این برنامه مشخص نشده است.این پزشک خانواده تأکید می‌کند: یکی از مسائلی که در برنامه پزشک خانواده شهری عنوان می‌شود ترس از این است که پزشک خانواده نتواند تعداد لازم را جذب و زیر پوشش خود ببرد در حالی که در منطقه شهر ری حدود 15 نفر به عنوان پزشک خانواده فعال هستند و به راحتی این امکان وجود دارد.

اجرای برنامه پزشک خانواده بسیاری از مشکلات را حل می‌کند

وی ادامه می‌دهد: این طرح، طرح خوبی است اما من پزشک به آن مشکوکم و به نظرم دولت نباید در این چند ماه آینده این طرح را اجرا می‌کرد. چون بار مالی سنگینی را برای دولت در پی دارد اما از طرفی اعتقاد دارم بسیاری از مشکلات مردم با این برنامه حل می‌شود. چون بسیاری به خاطر هزینه‌های درمان نمی‌توانند به پزشک مراجعه کنند و به خوددرمانی روی می‌آورند.این پزشک می‌افزاید: بیمار به دنبال درمان اضافه نیست و پزشک هم ترجیح می‌دهد با آموزش بیمار و درمان مناسب، درمان اساسی‌تری صورت گیرد تا فرد کمتر به مراجعه نیاز داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: روز اول به ما می‌گفتند سریع شروع کنید ولی از آن طرف بیمه از اردیبهشت به پزشکان بدهکار است در حالی که هزینه‌های جاری مثل حقوق منشی و اجاره مطلب را باید به روز پرداخت کنیم نمی‌توان به مردم دروغ گفت و اعتماد آنها را سلب کرد، افراد منطقه مدام می‌پرسند پس این برنامه کی اجرا می‌شود و ما فقط در قالب سرشماری از افراد ثبت‌نام می‌کنیم.

بر اساس مشاهدات فارس خبری از تبلیغات محیطی در سطح شهر تهران، شهرری و اسلامشهر نیست.

وقفه در اجرا همه را سردرگم کرده است

ناهید یکی دیگر از پزشکان عمومی است که در برنامه پزشک خانواده منطقه شهر ری فعالیت می‌کند. یک تابلو با عنوان پزشک خانواده در ورودی مطب او به چشم می‌خورد.وی می‌گوید: حدود هزار نفر از مردم منطقه را زیر پوشش گرفته‌ام و سیر خیلی خوبی هم برای ثبت‌نام داشتیم ولی به دلیل وقفه‌ای که افتاده و پرداخت‌ها به اداره بیمه محول شده، کمرنگ شده است.این پزشک خانواده می‌افزاید: من خیلی در جریان این برنامه نیستم و از ابتدا بانی این مسئله حداقل برای من مشخص نبوده است.وی می‌گوید: به نظرم طرح عملاً دیر اجرا شده و مردم هنوز نمی‌دانند پزشک خانواده کی اجرا می‌شود و دچار سردرگمی شده‌اند و این نکته جالب نیست.

بعد از 3 ماه گفتند باید ویزیت می‌گرفتی

ناهید از اینکه پزشکان عمومی هم چشم‌انداز چندان مشخصی از اجرای این برنامه ندارند گفت: 2 تا 3 ماهی را از تیر در قالب این برنامه کار کردم و ویزیتی هم از بیماران دریافت نکردم بعد به من گفتند که باید ویزیت را دریافت می‌کردی تا به شما اطلاع دهیم. شبکه بهداشت شهرری در یک مرحله حدود یک میلیون تومان را علی‌الحساب پرداخت کرده است.

فرم ثبت نام 2 ماه در گوشه خانه خاک می‌خورد

م-خوانساری یکی از اهالی منطقه شهرری است که در مورد پزشک خانواده اطلاعات چندانی ندارد.او می‌گوید: خواهر من در یکی از بیمارستانهای منطقه کار می‌کند و از طریق او متوجه شدیم که چنین برنامه‌ای قرار است اجرا شود. فرم ثبت‌نام را گرفتیم ولی 2 ماه است که این فرم در گوشه خانه خاک می‌خورد چون اصلاً نمی‌دانیم چه مزیتی برای ما دارد.

چند ماه است که منتظر اجرای برنامه پزشک خانواده هستیم

ف-قربانی یکی از افرادی است در این برنامه ثبت‌نام کرده، می‌گوید: یک بار برای معاینه به پزشک محله مراجعه کردم و از طریق او متوجه شدم که قرار است برنامه‌ای با عنوان پزشک خانواده اجرا شود و به نظر می‌رسد برنامه‌ خوبی باشد. الان چند ماه است که منتظر اجرای آن هستیم ولی هنوز جدی نیست.در محدوده‌هایی که این برنامه اجرا شده مانند مناطق 11 و 19 با افراد زیادی صحبت کردیم که اطلاعی از اجرای برنامه پزشک خانواده نداشتند و در محیط هم اثری از بیلبورد، تبلیغ و هر چیزی که نشانگر اطلاع‌رسانی برای اجرای پزشک خانواده باشد نبود.اسلامشهر یکی دیگر از مناطق شهر تهران است که گفته می‌شود پزشک خانواده در آن به اجرا درآمده است.

خانه‌به‌خانه برای ثبت نام مردم منطقه مراجعه می‌کنیم

جمشید معتمد، رئیس شبکه بهداشت اسلامشهر در مورد نحوه اطلاع‌رسانی در بخش اسلامشهر تهران می‌گوید: برای اینکه سرعت ثبت‌نام مردم را برنامه پزشک خانواده بالا ببریم رابطان بهداشت از صبح تا 8 شب به در خانه مردم منطقه مراجعه می‌کنند و کار سرشماری افراد را برای پزشک خانواده انجام می‌دهند.وی به این نکته اشاره می‌کند که برای تسریع در روند ثبت نام مردم کار ثبت در سامانه هم بر عهده شبکه بهداشت اسلامشهر است.

معتمد می‌افزاید: اپراتورهایی را در ستاد شبکه بهداشت اسلامشهر داریم که اطلاعات کاغذی را وارد سایت می‌کند چون  اگر این اطلاعات وارد سامانه نشود آمار محسوب نمی‌شود. از زمانی که وزارت بهداشت اعلام کرد که قصد دارد ظرف مدت باقی مانده از دولت دهم برنامه پزشک خانواده را اجرایی کند برخی پزشکان از عمومی گرفته ‌تا متخصصان رشته‌های مختلف به طرح های کارشناسی و زمان اجرا ایراداتی گرفتند که برخی دلیل آن را به خطر افتادن منافع و برخی دیده نشدن در طرح دیدند.

طرح 5 ساله را می‌خواهند 2 ساله اجرا کنند

علیرضا زالی، قائم مقام سازمان نظام پزشکی می‌گوید: در انگلیس 25 سال طول کشید تا برنامه پزشک خانواده اجرا شود ولی باز هم الان با مشکل مواجه شده‌اند. اجرای شتابزده برنامه پزشک خانواده می‌تواند این طرح را با چالش مواجه کند چرا که در طرح کارشناسی اولیه وزارت بهداشت این طرح 5 ساله بود که ظاهراً قرار است طی 2 سال اجرا شود.وی تصریح می‌کند: با توجه به شرایط در حال تغییر اقتصادی کشور به نظر می‌رسد باید در مورد زمان اجرای این برنامه تجدید‌نظر شود.

معان نظارت و راهبردی سازمان نظام پزشکی بر این موضوع تاکید می‌کند: هر گونه مداخله کلان در کشور ممکن است با چالش جدی مواجه شود. رضایتمندی آحاد مردم، هدف برنامه پزشک خانواده است و به گونه‌ای همراهی مردم مهمترین فاکتور و پاشنه آشیل پزشک خانواده محسوب می‌شود.وی با اشاره به اینکه ما‌ آسیب‌شناسی مفصلی از این برنامه انجام داده و به وزارت بهداشت فرستاده‌ایم، تصریح می‌کند: طرح پزشک خانواده طرحی است که اجماع کارشناسی در مورد آن وجود دارد ولی در مورد زمان اجرا، نحوه اجرا و منابع آن، تامین اعتبارات و گسیل داشتن اعتبارات، طراحی زیر ساخت، مشارکت بیشتر انجمن‌های پزشکی در زمینه نقاط چالش برانگیز است که به نظر می‌رسد باید در این زمینه بازنگری اساسی صورت گیرد.

اجرای پزشک خانواده در تهران با بقیه جاها فرق می‌کند

محمد شریعتی، رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده در پاسخ به اینکه طبق اعلام وزیر بهداشت اجرای برنامه پزشک خانواده تا پایان امسال 800 تا 900 میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد آیا این اعتبار از سوی دولت تأمین شده پاسخ می‌دهد: اعتبار برنامه پزشک خانواده به سازمان‌های بیمه و معاونت توسعه منابع وزارت بهداشت مربوط است و پاسخ این پرسش را از آنان بگیرید.

وی در پاسخ به این پرسش که شواهد نشان می‌دهد با گذشت بیش از 3 ماه هنوز برنامه پزشک خانواده در تهران پیشرفت چندانی نداشته و اکثر مردم از اجرای این برنامه بی‌اطلاع هستند،گفت: تهران یک کلانشهر بسیار بزرگ است و نحوه اجرای این برنامه در تهران با جاهای دیگر فرق می‌کند و نمی‌توان انتظار داشت به سرعت این برنامه در این کلانشهر اجرا شود.

رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده می گوید: وزارت بهداشت طی یکسال گذشته تمام تلاش خود را برای اجرای برنامه پزشک خانواده انجام داد و مصوبات لازم را از دولت گرفت اما حالا که اجرای این برنامه دارد در مسیر می‌افتد همان‌هایی که سالها وزارت بهداشت را محکوم می‌کردند که نسبت به اجرای این برنامه کوتاهی کرده است و کند عمل می‌کند، حالا از شتابزدگی و عجله وزارت بهداشت در اجرای این برنامه سخن می‌گویند.

با تمام این اما و اگرها و کمبود بودجه‌ای که شاید نفس اجرای این برنامه را به شماره بیندازد باز هم همه اهالی رسانه و مردم مایلند تا موانع پیش روی این برنامه برداشته شده و اجرای آن همه گیر شود.امیدواریم با درج این گزارش و انعکاس بخشی از واقعیت موجود به جای ایجاد دلخوری در مسئولان شاهد رفع دست اندازهای برنامه پزشک خانواده باشیم.