به گزارش سلامت نیوز به نقل از ابتکار ؛ شیر ایرانی با نام علمی Panthera leo persica با نام شیر پارسی هم شناخته میشود. با توجه منطقه زیست كنونی این گربه سان با ابهت در هندوستان این حیوان را با نام شیر آسیایی یا شیر هندی نیز میشناسند. شیر ایرانی (آسیایی) زیرگونه ای از شیر آفریقایی است که یکصد هزار سال پیش از دسته اصلی خود جدا شده است. تا همین چند قرن پیش پراکندگی آنها از سوریه، ایران، عراق تا بیشتر مناطق شمالی و مرکزی هند بوده است، اما هم اکنون تنها در جنگل گیر در گجرات هند یافت میشود. بر اساس اطلاعات موجود این گونه از شیر زمانی از ایتالیا و یونان در ساحل دریای مدیترانه تا شمال شرقی هندوستان شامل ایران و شبهجزیره عربستان پراگندگی داشت اما شکار بیش از حد، آلودگی آبها و کاهش شدید طعمههای این جانور به نابودی آنها منجر شده تا جائیکه امروزه تنها جمعیت باقیمانده اینگونه شیر در جنگل گیر واقع در گجرات هند یافت میشود، جائی که بر اساس سرشماری سال 2010 حکومت ایالتی گجرات 411 قلاده شیر مشاهده شدهاند که 52 قلاده نسبت به پنج سال قبل افزایش داشتهاست. شیرایرانی ( آسیایی) کوچکتر و سبکتر از همتای آفریقایی خود است. این حیوان در کنار ببر بنگال، پلنگ هندی، پلنگ برفی، و پلنگ ابری یکی از پنج گربهسان بزرگ هندوستان است.
شیر و خورشید، حجاریهای تخت جمشید، شیر سنگی و حضور پر رنگ شیر ایرانی در آثار ادبی و هنری فارسی زبانان نشان میدهد كه شیر زمانی در ایران زیست میكرده و نماد این سرزمین بوده است. با این سابقه پر رنگ حضور سلطان جنگل سالها و دهه هاست كه دیگر خبری از این گربه سان در جنگلها و بیشه زارهای ایرانی نیست. هر ازگاهی زمزمه بازگرداندن شیر ایرانی به موطنش مورد توجه مسئولین محیط زیست كشور قرار میگیرد. در سالهای پیش از انقلاب، بازگرداندن شیر ایرانی از هند به كشور مورد توجه جدی قرار گرفته بود. در آن زمان منطقه دشت ارژن در فارس برای این منظور در نظر گرفته شد و مقدمات آن هم فراهم شد. اما با وقوع انقلاب و جنگ هشت ساله این طرح اولویت خود را از دست داد.
در چند ساله اخیر هم روسای سازمان محیط زیست زمزمه اجرایی كردن این طرح بر زمین مانده را مطرح كرده اند اما تاكنون این موضوع فقط در مرحله حرف باقی ماند.
در تازه ترین اظهار نظر، بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، محمد جواد محمدی زاده رئیس سازمان محیط زیست كه از تلاش سازمان متبوعش برای بازگرداندن این گربه سان بزرگ به كشور خبر داده است در گفت وگویی اظهاركرد كه شیر ایرانی الان تنها در هندوستان هست و حتما باید به ایران برگردد و احیا شود که با مسئولان مربوطه در هندوستان توافقات اولیه در این زمینه انجام شده است. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره برنامههای این سازمان برای احیای شیر ایرانی اظهار داشت: در آخرین سفری که به کشور هندوستان داشتیم با وزیر محیط زیست این کشور توافقی انجام شد که موضوع احیای شیر ایرانی یکی از اینها بود.
وی افزود: بنا شد که کارشناسان دو طرف بررسیهای خود را انجام دهند. وی گفت: زیستگاه اصلی این حیوان مناطقی از ایران بوده است و، باید فعال شود. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: قرار بر این شد که از زمان توافق با تهیه یک پیش نویس، پروتکل آن ظرف یک ماه به امضا کمیسیون مشترک ایران و هند برسد و فکر میکنم ظرف 15 روز آینده در تهران جلسهای در این باره خواهیم داشت و بحث بازگشت شیر ایرانی در آنجا به امضاء برسد. محمدی زاده تصریح کرد: البته آنها تقاضای تبادل یوزپلنگ ایرانی را داشتند اما نظر ما منفی بود. زیرا در نظر داریم برای بعضی از گونههایی که انبوه داریم و در خطر انقراض نیستند مانند آهوی ایرانی تبادلات خود را انجام دهیم و آمادگی هم داریم از آنها بخریم.
گفته میشود که واپسین شیرهای ایرانی در اوایل دههی 40 میلادی دیده شدهاست. برای واپسین بار شیر ایرانی در پیرامون دزفول از سوی مهندسان آمریکایی که مشغول ساخت راه آهن در خوزستان بودند دیده شدهاست. احتمالا تا چند سال پس از آن نیز چنین شیری در ایران وجود داشتهاست. در نقش برجستههای تخت جمشید، تصاویری از شیر ایرانی، در حال شکار گاوی نر و یا پادشاه هخامنشی در حال شکار شیر ایرانی، روی سنگها حجاری شدهاست. در اردبیل ورودی مقبره شیخ جبرائیل پدر شیخ صفیالدین اردبیلی نقوشی از شیر ایرانی دیده میشود.آخرین گزارش مكتوب و رسمی از شکار شیر در ایران نیز مربوط به ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه قاجار است که در بیشههای حوالی شیراز اتفاق افتاده است. در آن زمان چند نفر با مشاهده این شیر كه در همان زمان نیز كمتر یافت میشد و در معرض انقراض بود به طمع پاداش به ظل السلطان گزارش میدهند و او نیز که علاقهی فراوانش به شکارهای بیرویه و دیوانهوار و به روایت خاطراتش شکارهای گاه چند هزارتایی زبانزد بود درنگ نکرده شیر مذکور را شکار کرد و با او عکس یادگاری گرفت تا شاید نامی از خود در تاریخ شکارگری بر جا بگذارد.
رئیس سازمان محیط زیست همچنین درباره برنامههای این سازمان برای احیای گونههای در حال انقراض حیات وحش كشور نیز گفت: خوشبختانه در این بخش برنامههای خوبی اجرایی شده و به نتیجه رسیده است. از جمله احیای یوزپلنگ آسیایی است و ایران تنها کشوری است که ادعا دارد این گونه را کاملا احیا کرده و به نتیجه رسانده است. محمدی زاده افزود: احیای گونههای دیگری هم متناسب با مناطق مختلف کشور در برنامه داریم. به طور مثال سمندر در لرستان که در خطر انقراض است و باید حمایت کنیم تا نسل این گونههای نادر منقرض نشود و در سایر استانها نیز چنین برنامههایی را دنبال خواهیم کرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین در ادامه با اشاره به پیشرفت طرح جامع کاهش آلایندگی هوا در هشت کلان شهر کشور اظهار داشت: این طرح خوشبختانه به خوبی پیش میرود. در تهران امسال در بخش کاهش گازهای مخرب(مونوکسید کربن،اوزون، اکسید نیتروژن) نه در ریزگردها، حدود 30 درصد شاهد بهبودی بودیم. در اراک، اصفهان، مشهد و در سایر کلانشهرها نیز این طرحها به خوبی پیش میرود.محمدی زاده یادآور شد: در راستای اجرای خوب این طرح، هم اکنون شاهد ارتقاء استاندارد خودروها، تولید فرآوردههای نفتی هستیم و حمل و نقل عمومی و فضای سبز نیز توسعه پیدا کرده است.
نظر شما