سلامت نیوز : سابقه درمان ترک سیگار به سال ۱۸۸۰ بازمی گردد و اولین کلینیک ترک سیگار در مصر تاسیس شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان ؛ طی سالیان متمادی و با پیشرفت حوزه پزشکی در تمامی عرصه ها، رفته رفته کنترل دخانیات یکی از ارکان این علم شناخته شد. به طوری که در ماده ۱۴ کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات، ترک سیگار به عنوان یک رشته مطرح شد و کشورهای امضاکننده کنوانسیون ملزم به اجرای دستورالعمل های آن هستند.دکتر هومن شریفی، کارشناس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: در حوزه ترک سیگار، مصرف چند دارو جزو درمان های اولیه محسوب می شود که شامل داروهای جایگزین نیکوتین، قرص های بوپروپیون آهسته رهش و قرص های چمپیکس می شود. از نظر اقتصادی مصرف قرص های ۲میلی گرمی جویدنی ترک سیگار که حاوی نیکوتین است و تولید داخلی است، یکی از بهترین راه های ترک سیگار قلمداد می شود. این دارو جزو داروهای OTC است به این معنا که فرد می تواند بدون نسخه پزشک این دارو را از داروخانه تهیه کند.

دکتر شریفی با اشاره به این که در ترک اعتیاد به مواد دخانی باید ۲شیوه درمانی به طور موازی پیگیری شود، می گوید: درمان دارویی و درمان رفتاری دو شیوه ای است که در ترک اعتیاد به مواد دخانی، باید به طور همزمان پیگیری شود.

در گذشته نقش درمان رفتاری ۵۸تا۶۰ درصد عنوان می شد اما امروزه این سهم کمی بیشتر شده است. نکته ای که همواره بر آن تاکید می شود، این است که این ۲شیوه درمانی برای بهبود سریع تر بیمار، همزمان اعمال می شود. بیشتر محصولات نیکوتینی ترک سیگار موجود در بازار مانند قرص های جویدنی، برچسب نیکوتین، قرص های مکیدنی، افشانه های بینی و آدامس نیکوتین دار شبیه هم است اما بعضی از آن ها تهاجمی است مانند افشانه های بینی که تقریباً در هیچ کجای دنیا از آن ها استفاده نمی شود.

گذشته از آن بسته به این که این محصولات در چه مرحله ای از درمان استفاده شود موثر واقع می شود. به طور خلاصه باید گفت وقتی فرد از داروهای جویدنی استفاده می کند، تابع میل و خواسته خود است و هر وقت میل به سیگار پیدا کند، از این داروها استفاده می کند. یکی از دلایلی که برچسب نیکوتین طرفدار چندانی ندارد، این است که افرادی که از برچسب استفاده می کنند طی روز به میزان معینی نیکوتین دریافت می کنند و تابع میل خود به سیگارنیستند.

بنابراین در بعضی شیوه های ترک سیگار، از نظر رفتاری تغییری در فرد سیگاری ایجاد نمی شود و او همچنان هر زمان میل داشته باشد، از قرص یا دیگر روش ها برای رسیدن نیکوتین به بدن خود استفاده می کند.

این کارشناس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که در چهارهزار ماده موجود در سیگار، فقط نیکوتین اعتیادآور و قابل جایگزین است، تصریح می کند: سیگار حداقل دارای ۸۶ماده سرطان زاست و قرص های جایگزین نیکوتین، فقط حاوی نیکوتین است و فرد سیگاری به دلیل مواد سمی یا سرطان زای سیگار معتاد نشده، بلکه میل به مصرف نیکوتین در وی شدید است.در محصولات حاوی نیکوتین، از نیکوتین خالص استفاده شده است و از آن ۴هزار ماده و ۸۶ ماده سرطان زا، خبری نیست.وی ادامه می دهد: قرص های دومیلی گرمی نیکوتین حدود ۸۴صدم میلی گرم نیکوتین وارد بدن فرد می کند. هر فرد سیگاری به تعداد هر نخ سیگاری که در شبانه روز می کشد، می تواند از این قرص ها استفاده کند.

مصرف قرص های جویدنی در طول زمان به ترک سیگار در فرد منجر می شود و ماهیت سیگار با قرص هم متفاوت است چرا که از نظر زمان مصرف و میزان، نیکوتین به صورت ناگهانی از سیگار آزاد می شود اما نیکوتین موجود در این قرص ها اندک اندک آزاد می شود.

همچنین مدت زمان اثربخشی این قرص ها در ترک سیگار بین یک تا ۳ماه است که در برخی موارد فرد در کمتر از یک ماه موفق به ترک سیگار می شود.

شریفی با بیان این که از قرص های جویدنی ترک سیگار برای اولین بار در نخستین کلینیک ترک دخانیات در ایران در سال ۱۳۷۷ استفاده شد، می گوید: طبق بررسی های انجام شده مصرف این قرص ها در مدت یک ماه با ۸۸درصد و در طول یک سال با ۵۵درصد موفقیت در درمان همراه بود.به عبارتی ۵۵درصد افرادی که با استفاده از این قرص ها، موفق به ترک شده اند در طول یک سال به مصرف سیگار رو نیاورده اند.شریفی ادامه می دهد: یکی از مشکلات جدی در زمینه کنترل دخانیات در کشور ما، گرایش برخی جوانان و خانواده ها به مصرف قلیان است و متاسفانه قبح قلیان کشیدن در بسیاری از خانواده ها از بین رفته است.

این در حالی است که هیچ ابزار قانونی برای کنترل قلیان و محدودیت مصرف آن وجود ندارد و در سایه این امر در شهرهای بزرگ و کوچک، قلیان در کافه، قهوه خانه، سفره خانه و دیگر اماکن تفریحی عرضه می شود که سلامت افراد را تهدید می کند.

امیدواریم با همکاری وزارت کشور، نیروی انتظامی و وزارت بهداشت بتوانیم دستورالعمل های مرتبط با عرضه قلیان را در جامعه اجرایی کنیم.شریفی با اشاره به این که وزارت بهداشت در بحث کلینیک های ترک سیگار هم چند سال است که فعال است، تصریح می کند: هم اکنون ۱۴۰کلینیک فعال ترک سیگار در کشور وجود دارد که برآورد مرکز تحقیقات نشان می دهد بیشتر این کلینیک ها فعالیت هایی را که پذیرفته باشد ارائه نمی دهند و مراجعان از دسترسی و کیفیت خدمات رضایت چندانی ندارند.در بحث آموزش نیز متاسفانه همچنان در گام های اول هستیم زیرا کمترین همکاری را از سازمان آموزش و پرورش شاهدیم و امیدواریم روزی این روند تسریع شود.