یکشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۱ - ۱۰:۳۵
کد خبر: 62170
سلامت نیوز : یوزپلنگ آسیایی که حالا ایرانی خوانده می‌شود، به شدت در معرض انقراض است. گونه ای که در سرزمین بزرگ آسیا از بین رفته و تنها در چند زیستگاه در مرکز ایران زندگی می کند. طبق آخرین برآوردهای تخمینی صورت گرفته تعداد این گربه سان زیبا به کمتر از 70 قلاده رسیده، با این حال بر اساس حساسیت‌های جهانی، حفظ یوزپلنگ ایرانی نه فقط مسئله ایران که مسئله‌ای برای همه کره زمین است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ؛ مرتضی اسلامی دهکردی‌، مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی، می گوید که این جدای از یادگیری‌های ارزشمندی است که طی مدت فعالیتش در انجمن به دست آورده است. او در پاسخ به این که پس از اعلام تعداد 50 قلاده یوز باقی مانده آیا باید بپذیریم این گونه بی‌مانند منقرض شده یا نه، می‌گوید: « هیچ جا عدد 50 را اعلام نکرده‌ایم. ما در چهار منطقه استان یزد به‌طور همزمان اقدام به سرشماری یوز کردیم و نتایجی که به دست آمد خیلی کمتر از انتظار و حدود نصف تا دو سوم برآورد قبلی بود. یعنی در واقع ما الان حداکثر 70 قلاده یوزپلنگ داریم و نه آن گونه که تاکنون مطرح بود حداقل 70 قلاده.»

وی با اعلام این که ارائه زمان دقیق پایان برآورد ممکن نیست اما کار در سال 1392 به پایان خواهد رسید، در توضیح روش برآورد می‌گوید: «عدد حداکثر 70 یوزپلنگی که ما اعلام کردیم بر اساس کار در چهار منطقه بود که از آن زمان کار در عباس‌آباد و میاندشت هم انجام شده است. باید کار در نای‌بندان و راور هم به پایان برسد و یک تخمین علمی هم در مورد مناطق آزاد که امکان سرشماری مستقیم آنها وجود ندارد انجام شود و بعد عدد مشخصی را اعلام کنیم تا مانند تخمین‌های قبلی نباشد. البته اعداد قبلی هم بر اساس نظر کارشناسانه بوده اما در آن از روش های جدید مثل دوربین تله گذاری استفاده نشده و به همین دلیل الان آن نتایج زیر سوال رفته است.»

کار یوزپلنگ تمام نشده

اسلامی درباره موضع‌گیری برخی فعالان محیط زیست که با اعلام نتایج تازه، کار یوزپلنگ ایرانی را تمام شده فرض کرده‌اند تاکید می‌کند: «من خیلی از موضع‌گیری این افراد که برخی‌شان افراد سرشناسی هم هستند تعجب کردم. حتی اگر آن طور که آنها می‌گویند هم باشد –که نیست- معنایش این نیست که پس ما باید یوز را رها کرده و کار آن را تمام شده فرض کنیم. یوزپلنگ آسیایی دومین گونه در معرض خطر انقراض است اما برای پلنگ آمور که نخستین گونه از این حیث به شمار می‌آید دولت روسیه برنامه‌های بسیاری دارد. حتی یک خط لوله انتقال گاز را به دلیل آن که از منطقه امن این حیوان عبور می‌کرد تغییر مسیر دادند. واقعیت این است که خیلی سخت می‌توان گفت یوز منقرض شد و باید با آن خداحافظی کنیم.»

به اعتقاد او ، یوز حیوان بسیار انعطاف پذیری است که توانسته خود را با شرایط سختی که در زیستگاه‌های ایران دارد وفق دهد. همین شرایط سخت را هم، محیط‌بانان با کمترین امکانات و باوجود همه مشکلات معیشتی که گاه تا ماه‌ها حقوق نگرفته‌اند حفظ می‌کنند. به اعتقاد اسلامی شرایط هرچه که باشد تصمیمی که باید گرفت رها کردن یوز نیست بلکه باید شرایط حفاظتی را تشدید کرد و آنچه که روشن است یوز در شرایط بسیار بدی به سر می‌برد و قطعا در معرض خطر انقراض است.

مهم‌ترین کار حفاظت زیستگاه‌ها

مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی تاکید می‌کند که مهم‌ترین کار حفاظت از زیستگاه‌هاست که اگر چه کاری بلند مدت است اما این طور نیست که در کوتاه مدت جواب ندهد. به گفته او کارهای عمرانی آسیب‌هایی جدی را به زیستگاه‌های یوز زده است و برای مثال جاده‌ای که باوجود همه اعتراضات، از وسط منطقه حفاظت شده بافق و دقیقا از محدوده امن یوزها گذشت اکنون قرار است آسفالت هم بشود. یا در منطقه نای‌بندان پیگیری‌هایی انجام می‌شود تا بهره‌برداری از معادن آغاز شود. به این ترتیب فوری‌ترین اقدامی که برای حفاظت یوز باید انجام دهیم آن است که دست کم زیستگاه‌ها را تخریب نکنیم. اقدام ضروری دیگر هم تامین شرایط بهتر و دست کم رفع مشکلات محیط‌بانان و شرایط بد معیشتی آنهاست. فعالیت‌های مخربی هم که تاکنون انجام شده را باید به نوعی ایمن سازی کنیم تا اثر مخرب کمتری بر شرایط زیستگاه‌های یوز داشته باشد.

احتمال انقراض بالاست

آن گونه که فعالان محیط زیست می‌گویند: تعداد 40 تا 200 قلاده برای گونه‌های مهره‌داران، محدوده در معرض خطر به حساب می‌آید و کمتر از این تعداد احتمال خطر انقراض بسیار بالاست. پارامترهای گوناگونی هم در افزایش تعداد موثرند که امید زندگی، طول دوره بارداری و فصل جفتگیری برخی از آنها هستند. با توجه به آن که یوزپلنگ در محیط محصور جفتگیری نمی‌کند، شرایط سخت تر شده و ضریب ماندگاری آن در طبیعت کاهش می‌یابد. از سوی دیگر گونه‌های مورد مصرف غذایی او مثل آهو، قوچ، جبیر، میش و کل خود در معرض خطرند چرا که ترتیبات شکار و کیفیت زیستگاه‌ها باعث شده در 30 سال اخیر 90 درصد تعداد آنها کاهش یابد بر این اساس حیوانی که در زنجیره غذایی بالادست قرارگرفته هم وضعیت ناخوشایندی خواهد داشت.

البته به این موارد موضوع امنیت روانی را هم اضافه باید کرد که با عبور جاده از زیستگاه‌های یوز، نوعی پارگی اکولوژیک رخ خواهد داد و این غیر از مسئله تصادفات بالایی است که با اتومبیل‌های عبوری رخ می‌دهد. معضل بعدی که اخیرا هم تکرار شده درگیری با چوپانان و به ویژه سگ‌های گله است.برای رفع خطر باید به تعداد حداقل 200 قلاده یوز برسیم . با این حال «قرار بود تعداد یوز سال 1380 تعیین شود و ایران الان به تعداد امن برسیم نه این که دست روی دست بگذاریم و تازه سال 1391 به برآورد جمعیت درست یوز دست پیدا کنیم.»

امنیت روانی یوزها ضروری است

به اعتقاد یک عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، باید در 9 زیستگاه اصلی تحت هر شرایطی امنیت روانی یوز را حفظ کنیم و شرایط حفاظتی را تشدید کنیم و در این صورت خود زیستگاه غذای لازم را تامین خواهد کرد. همچنین باید از اکوتوریسم و توریسم علمی و اکولوژیک هم استفاده کنیم چرا که بیرون از آفریقا، در هیچ جای جهان جز ایران یوزپلنگی باقی نمانده و یوز آسیایی زیباتر از نوع آفریقایی است. به این ترتیب حفظ یوزپلنگ ایرانی نه فقط مسئله ایران که مسئله‌ای برای همه کره زمین است و باید ایران برای حصر زیستگاه‌ها کمک مالی دریافت کند. با این حال کمک‌های مالی بین‌المللی که در قالب پروژه محافظت یوز ایرانی دریافت می‌شد از سال گذشته قطع شده چرا که کارشناسان سازمان ملل به نحوه اجرای پروژه در ایران انتقاد داشتند و با اعلام این موضوع خود را از پروژه کنار کشیدند.

یوزپلنگ آسیایی زیرگونه‌ای به‌شدّت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها در ایران یافت می‌شود. رنگ بدن یوز نخودی است و تفاوت بارز آن با پلنگ در شکل خال‌ها و ظاهر بسیار ورزیده‌تر یوزپلنگ است. خال‌های یوز توپر و گرد است، در حالی که خال‌های پلنگ درشت و توخالی مانند گل است. وجود نوار سیاه رنگی که از گوشه چشم یوز تا دهان امتداد یافته و به خط اشک معروف است نیز از دیگر وجوه تمایز یوز به شمار می‌آید. یوز پلنگ در پشت گردن یال دارد ولی پلنگ ندارد. یوز می‌تواند با سرعت ۱۱۰ کیلومتر در ساعت ۵۰۰ متر بدود. یوزپلنگ آسیایی حدود ۱۲ سال زندگی می کند و نسبت به یوزپلنگ آفریقایی دارای هیکل بزرگ‌تر و رنگ روشن‌تر است. به همین خاطر خیلی زیباتر از یوزپلنگ آفریقایی و در عین حال خیلی کمیاب‌تر است و نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha