سلامت نیوز : اكنون شاخص مرگ و میر نوزادان در ایران به عدد 15 در هر هزار تولد زنده رسیده است، در حالی كه در كشورهای صنعتی این عدد چهار است و در كشورهای منطقه مدیترانه‌شرقی میزان مرگ و میر نوزادان به 26 نوزاد در هر هزار تولد زنده می‌رسد. یعنی وضع ما نسبت به كشورهای منطقه خوب و در مقایسه با كشورهای پیشرفته مطلوب نیست.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ جالب است بدانید كه یكی از عوامل بسیار موثر در تعیین این شاخص، رسیدگی سریع به كودكانی است كه وضعیت اورژانسی نظیر تشنج، شوك، كما و نارسایی تنفسی پیدا می‌كنند، زیرا وقوع این عوارض برای كودكان خطرناك است و می‌تواند آنها را به مرگ نزدیك كند.

پس ضروری است كه از یك‌سو والدین با نشانه شرایط اورژانسی در كودكانشان آشنا باشند تا بتوانند فرزندانشان را بسرعت و بموقع به مراكز درمانی برسانند و از سوی دیگر شرایط مطلوب در اورژانس مراكز درمانی و بیمارستان‌ها برای رسیدگی سریع و موثر فراهم باشد.

دكتر فرید ایمان‌زاده، فوق‌تخصص گوارش و كبد و معاونت آموزشی گروه اطفال دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: بیشتر كودكانی كه به اورژانس‌های كشور مراجعه می‌كنند با مشكلات مغزی، تشنج، بیماری‌های تنفسی، شوك‌ (اختلالات خون‌رسانی) یا بیماری‌های حاد به آنجا مراجعه می‌كنند.

آمار‌ها نشان می‌دهد كه ایران دارای پنج میلیون و 600 هزار كودك زیر پنج سال و 18 میلیون كودك و نوجوان شش تا هجده ساله است كه روی هم رفته حدود یك‌سوم جمعیت كشور را تشكیل می‌دهند. در این میان شاخص مرگ كودكان در ایران نسبت به كشورهای منطقه بهتر است، اما در مقایسه با كشورهای صنعتی عقب هستیم.

تب؛ نشانه‌ای از بیماری‌های خطرناك

وقتی صحبت از بیماری‌های اورژانسی در كودكان (بدو تولد تا شش سال) می‌شود، مهم‌ترین سوالی كه به ذهن می‌رسد، این است كه این بیماری‌ها با چه نشانه‌های اصلی و عمومی باید مورد توجه و پیگیری سریع از سوی والدین قرار بگیرد؟

دكتر ایمان‌زاده در پاسخ به این پرسش می‌گوید: بیماری‌های قلبی مثل كبودی لب‌ها، خستگی زودرس، عرق‌كردن، تپش شدید قلب یا بیماری‌های تنفسی مثل تنفس تند، كبودی لب‌ها و فرورفتن عضلات بین‌دنده‌ای یا شوك مثل سرد‌شدن نواحی انتهایی بدن، بی‌حالی وتشنج از نشانه‌هایی هستند كه حكایت از شرایط اورژانس (اضطراری) در كودك دارند. البته اگر كودك همراه با تب دچار تشنج نیز بشود، وضع خطرناك‌تر خواهد بود.

این فوق‌تخصص گوارش و كبد كودكان می‌افزاید: البته تب از شایع‌ترین علائمی است كه در كودك باید مورد توجه قرار بگیرد، چراكه می‌تواند نشانه‌ای از یك بیماری خطرناك باشد. به بیان دیگر اگر حال عمومی كودك تب‌دار خوب باشد، مادر می‌تواند با توجه به شرایط كودك و با تماس با پزشك، داروهای تب‌بری مانند استامینوفن را به كودك بدهد، اما زمانی كه تب كودك شدید است، والدین باید فرزندشان را به اولین مركز درمانی نزدیك خود ببرند، چون امكان دارد تب، علامت بیماری‌های خطرناكی مانند مننژیت باشد.از سوی دیگر عفونت‌ها نیز می‌تواند با نشانه‌هایی چون تب یا كمبود درجه دما در كودكان كوچك‌تر بروز پیدا كند و در آنها نوعی اختلال ایمنی یا بی‌حالی، ضعف و كاهش اشتها به وجود آورد.

اسهال، استفراغ و خطر كم‌آبی بدن

متخصصان اطفال تاكید می‌كنند كه استفراغ همراه اسهال یك مورد اورژانس در كودكان محسوب می‌شود، چرا كه می‌تواند سبب كم‌آبی كودك شود.بر این اساس، اگر كودك قادر نیست چیزی را در دهان و معده نگه دارد یا دچار اسهال شدید است، نشانه‌های كم‌آبی را بررسی كنید كه شامل چشم‌های گودافتاده، دهان خشك و كاهش میزان ادرار می‌شود.

دكتر ایمان‌زاده در این باره با تاكید بر این‌كه تغذیه نیز در وضع گوارشی كودكان نقش زیادی دارد، می‌گوید: اسهال و یبوست شایع‌ترین بیماری‌های كودكان است كه اطلاع از علائم و درمان بموقع این عوارض باعث جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های وابسته به آن می‌شود.البته سوء‌تغذیه در كودكان می‌تواند بسیار خطرناك باشد و آن در زمانی است كه منجر به عفونت، كاهش قند خون و كاهش درجه دما بشود كه در صورت انجام نشدن بموقع اقدامات درمانی و كنترلی حتی می‌تواند منجر به مرگ كودك شود.

از خونریزی ساده تا كم‌خونی حاد

بی‌شك اولین و مهم‌ترین توصیه به والدین هنگام بروز زخم، بریدگی یا آسیب‌های پوستی همراه با خونریزی است كه اگر كودكتان دچار خونریزی‌ شد، روی زخم را محكم فشار دهید و آن را كاملا بررسی كنید.

دكتر ایمان‌زاده با تاكید بر این‌كه كم‌خونی حاد معمولا بر اثر خونریزی‌ای پیش می‌آید كه از دهان، روده یا ادرار صورت می‌گیرد و كودك بشدت رنگ پریده شده و احساس ضعف، بی حالی و سرگیجه دارد، می‌گوید: كودكانی كه زخمشان با چسب بسته شده و خونریزی آن كم یا قطع می‌شود، نیاز به اقدام اورژانسی سریع ندارد. اما كودكی كه مبتلا به اختلال‌های خونریزی است، اگر دچار بریدگی و زخم شود و خونریزی‌اش نیز بند نیاید، باید بسرعت به اورژانس رسانده شود.

وی اضافه می‌كند: فراموش نكنید كه زمین‌خوردن از ارتفاع نیز (حتی بدون خونریزی) می‌تواند موجب صدمه به سر، نخاع یا ارگان‌های داخلی شود، اگر به آسیب این قسمت‌ها شك كردید با كودك صحبت كنید تا مطمئن شوید به سوالاتتان صحیح پاسخ می‌دهد. اگر كودك بیش از یك‌بار استفراغ كرد، هوشیاری‌اش را از دست داد و از كرختی یا سوزن‌سوزن شدن شكایت داشت برای رساندن او به مراكز درمانی بسرعت اقدام كنید.

اختلالات تنفسی در كودك

فراموش نكنید كه مشكلات قلبی در كودك می‌تواند با علائم مختلفی مانند سردرد، سرگیجه و حتی اختلالات تنفسی همراه باشد. اما بنا بر تاكید متخصصان اطفال هرگونه اشكال در تنفس كودك را باید بشدت پیگیری كرد. دلایل ایجاد اشكالات تنفسی می‌تواند شامل گیر افتادن غذا در گلو، آسم، عفونت یا ذات‌الریه باشد كه با نشانه‌هایی چون سرفه، خس‌خس سینه و سخت نفس كشیدن همراه است. در چنین شرایطی بهتر است آمبولانس خبر كنید، چرا كه آمبولانس دارای وسایل مجهز به دستگاه اكسیژن است.

فراموش نكنید كه مسمومیت نیز به عنوان یكی از وضعیت‌های اورژانسی در كودكان مطرح است. اولین اقدام در صورت بروز هرگونه مسمومیت كودك با دارو یا یك ماده شیمیایی، مراجعه به مركز مسمومیت‌ها یا اورژانس مراكز درمانی است.