سلامت نیوز : آپارتمان‌ها تنها در تهران و كلانشهرها دیده نمی‌شوند، این روزها پای ساختمان‌های چند طبقه‌ای كه هر كدام چند واحد مسكونی را در خود جای داده‌اند حتی به شهرهای كوچك نیز باز شده است. تا شهروندان چشم بر هم می‌زنند، خانه‌های بزرگ حیاط دار كه گل‌های رنگارنگ از در و دیوارشان آویزان است، فرو ریخته می‌شوند تا سال‌ها خاطره را با خود مدفون كنند و به جای آنها آپارتمان‌های نوساز جایگزین می‌شود. آپارتمان‌هایی كه نه تنها در تغییر شكل ظاهری خانه و شهر نقش داشته‌اند، بلكه راه و رسم زندگی را نیز عوض كرده‌اند. زندگی در آپارتمان‌ها ملزوماتی دارد كه از آن با عنوان فرهنگ آپارتمان نشینی نام می‌برند. مثلا ساعت سكوت شبانه! كه البته در بسیاری از این ساختمان‌ها رعایت نمی‌شود. آخر هنوز هم بسیاری از شهروندان درست مثل سال‌هایی كه در خانه‌های حیاط دار زندگی می‌كردند، چاردیواری را اختیاری می‌دانند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ برخی از كارشناسان قصور دستگاه‌های دولتی را در این زمینه موثر می‌دانند. از جمله این كارشناسان علی‌اکبر اولیا، عضو ناظر مجلس هشتم در شورای عالی شهرسازی و معماری است. او پیش از این نیز بارها دستگاه‌های متولی را به دقت بیشتر فرا خوانده است. به گفته اولیا، «متاسفانه از جنبه‌های فرهنگی، آثار مثبت و منفی آپارتمان‌نشینی غافل هستیم. برخی مسائل فرهنگی در آپارتمان‌نشینی مغفول مانده است. به‌رغم اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عضو شورای عالی شهرسازی و معماری است اما متاسفانه ورود مناسبی نسبت به این موضوع نداشته است.» او می‌افزاید: «فرهنگ یکی از مولفه‌های مهم شهرسازی است و شهرها بر اساس فرهنگ و ارزش‌های هر جامعه‌ شکل می‌گیرد، متاسفانه در مقطعی که با یک گسست فرهنگی مواجه هستیم الگوهای وارداتی به جامعه دیکته می‌شود و در حالی که فرهنگ جامعه به اجبار به سمت آپارتمان نشینی هدایت شده، از جنبه‌های فرهنگی و آثار مثبت یا منفی این امر غافل هستیم.»

در راهروهای آپارتمان چه خبر است؟

همین‌كه شهرنشینی رشد كرد، شهروندان با كمبود فضای زندگی مواجه شدند. كمبودی كه برای جبران آن آپارتمان متولد شد. كوبیدن میخ به دیوار در ساعات استراحت و جابه‌جایی اثاث منزل در همین ساعات تنها بخشی از مشكلات آپارتمان‌نشینی است. از سوی دیگر آپارتمان نشینان بی‌توجه به حقوق همسایه‌های خود صدای تلویزیون را بلند می‌كردند، زباله‌های خود را جلوی در می‌گذاشتند، خودرو خود را در محل‌های از پیش تعیین نشده پارك می‌كردند، با مهمانان خود در راهرو خداحافظی می‌كردند در حالی كه ساعت از نیمه شب گذشته بود، در آپارتمان و آسانسور را محكم می‌بستند و... همه اینها به این علت انجام می‌شد كه شهرنشینان اگرچه محل زندگی خود را تغییر داده بودند اما هنوز نه تنها موفق نشده بودند كه شیوه آن را تغییر دهند بلكه ضرورت این تغییر را نیز احساس نكرده بودند. اما همه چیز فرق كرده بود. كودكان آپارتمان‌نشین در خانه‌هایی زندگی می‌كردند كه با خانه همسایه تنها چند متر فاصله داشت. بنابراین آپارتمان‌نشینی بر تربیت كودكان تاثیرگذار بود. با این همه آپارتمان‌نشینی به جز جبران كمبود جا در شهرها، محاسن دیگری هم دارد. همسایه‌ها در آپارتمان به راحتی می‌توانند از آداب و رسوم و قواعد زندگی همسایه خود مطلع شوند و انعطاف در برابر این موضوع، می‌تواند مشقی برای زندگی اجتماعی در سطحی گسترده‌تر باشد. كارشناسان می‌گویند پذیرش قواعد زندگی شهرنشینی امروز به معنای پذیرش تغییراتی در الگوهای زیستی است. وقتی معنای خانه از مفهوم كهن خود بیرون آمده و لباس جدیدی به تن كرده است، كم‌كم تغییر را به رفتارهای شهروندان هم سرایت می‌دهد تا آنجا كه همه امور اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. به گفته این كارشناسان فرهنگ آپارتمان نشینی به معنای توجه به آداب، قواعد و الزام‌های زندگی در محیط جمعی معنا و مفهوم پیدا می‌کند و دوری از آن باعث بالا رفتن مشکلات اجتماعی در شهر می‌شود.

پنجاه سال با آپارتمان

تولد آپارتمان در تهران به سال 1340 بازمی گردد‌ اما در آن سال تعداد ساختمان‌هایی كه می‌شد نام آپارتمان روی آنها گذاشت انگشت شمار بود. سرانجام برای این مهمانان ناخوانده قانون هم مصوب شد. در سال 43، قانون تملک آپارتمان‌ها به تصویب رسید و آیین‌نامه اجرایی آن نیز چهار سال بعد یعنی 1347 تدوین شد. اما به دلیل نقصان در برخی مفاد آیین‌نامه مذکور در دهه 60 شمسی در حالی مورد بازبینی مجدد قرار گرفت که مردم در این دهه به زندگی در آپارتمان روی آورده و در کشاکش زندگی در این مجتمع‌ها با مشکلات مختلفی روبه رو شده بودند. در سال 1346 آیین‌نامه موارد خلافی آپارتمان نشینی به تصویب رسیده که هنوز هم به قوت خود با قی است؛ این خبر را چندی پیش سیدمحمدجواد ابطحی نماینده پیشین مجلس و دبیر كمیسیون شوراهای مجلس هشتم، ‌اعلام كرد. او یکی از تخلفاتی که در آیین‌نامه مذکور به آن اشاره شده را آویزان کردن لباس خارج از خانه دانست. او همچنین گفت: «ولی این قانون مربوط به آن سال‌هاست و ‌ افراد ساکن در آپارتمان بعضا مجبور به انجام این کار می‌شوند؛ البته قانون هم آن را خلاف می‌داند. قوانین مذکور نیازمند یک بازنگری است. البته جزوه‌ها و دستورالعمل‌هایی به بنگاه‌های معاملات ملکی برای ترویج رعایت حقوق همسایه‌ها نسبت به یکدیگر داده شده اما انجام این کارها کافی نیست.» به اعتقاد او آپارتمان‌نشینی معضلاتی را هم به وجود آورده است، دوره چار دیواری اختیاری در دوره آپارتمان نشینی تمام شده و حتی باید مراقب راه رفتن در خانه بود تا برای همسایه طبقه پایین مزاحمت ایجاد نشود. ابطحی گفت: «با گسترش فرهنگ آپارتمان‌نشینی شاهد وارونگی فرهنگ در جامعه هستیم. با توجه به اینکه در گذشته مردم در خانه‌های بزرگ و حیاط دار زندگی می‌کردند ولی در حال حاضر به ناچار به آپارتمان‌نشینی در متراژ کم روی آورده‌اند و این امر باعث ایجاد دوگانگی بین نسل گذشته و نسل جدید شده است.»