سلامت نیوز : خشکی تالاب‌های آذربایجان به نظر می‌رسد به قصه‌ای دنباله‌دار تبدیل شده است که پس از دریاچه ارومیه، تالاب قوری گل و دیگر تالاب‌ها هم ذره ذره جان داده و تبدیل به کویر می‌شوند. گرچه مسئولان خشکسالی و كم‌آبی را عامل مهم خشکی تالاب‌های آذربایجان می‌دانند اما از سوی دیگر با مدیریت ضعیف هم بر پیش‌روی خشکی تالاب‌ها دامن زده شده است درحالی که با مدیریت صحیح، مسئولان می‌توانستند كم‌آبی تالاب‌ها را کنترل کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ با این حال به نظر می‌رسد پس از قصه بلند دریاچه ارومیه و کش و قوس‌های فراوانش، این بار حکایت تالاب بین‌المللی قوری‌گل است؛ قوری گل (تالاب خشک) که این روزها به علت کمبود آب و ضعف آبرسانی نام خود را تعبیر کرده و سرنوشت همتایان خود را پی می‌گیرد.

«با تمایل به جلوگیری از تجاوز تدریجی به تالاب‌ها و انهدام آنها در زمان حاضر و در آینده، با علم به اینکه پرندگان آبزی طی مهاجرت‌های فصلی ممکن است از مرز کشورها عبور کنند؛ تالاب‌ها باید به عنوان یک منبع بین‌المللی تلقی شوند.» اینها بخش‌هایی از قوانین کنوانسیون رامسر است که در سال 1971 میلادی برابر با 1351 شمسی در رامسر به امضا رسید.

در این کنوانسیون که پیمان آن در رامسر بسته شد بنا بود طرف‌های معاهده تالاب‌های حائز اهمیت سرزمین خود را تعیین، نقشه‌های اصلاحی تالاب‌ها را به نحوی تنظیم و اجرا کنند که حفظ و حراست و بهره‌برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل کنند. همچنین با اعمال مدیریت صحیح کوشش کنند تعداد پرندگان آبزی در تالاب‌های مربوطه را افزایش دهند و تسهیلات لازم برای حفاظت تالاب‌ها و پرندگان آبزی در منطقه تالاب‌ها را فراهم کنند.

این درحالی است که به‌رغم هم پیمان شدن ایران با دیگر کشورهای جهان برای محافظت از تالاب‌ها اما با بهره‌برداری از آب آنها برای کشاورزی، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم تالاب‌ها و واگذاری زمین‌های اطراف آنها برای ویلاسازی در واقع مسئولان پیمان‌شکنی کرده‌اند.

18 سال است که تالاب قوری گل با معضل كم‌آبی دست به گریبان بوده که با راهکارهای مختلف سعی در رفع این مشکل شده اما تمامی آنها کوتاه مدت بوده و چاره درد این تالاب بین‌المللی نبوده‌اند.

به گفته کارشناسان سطح آب این تالاب نسبت به سال گذشته 120 سانتی متر پایین رفته و سر نوشتی مانند دریاچه ارومیه در انتظار آن است. در این میان مدیر کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی در تشریح علل کاهش روز افزون آب تالاب بین‌المللی قوری گل می‌گوید: وقوع خشکسالی‌های پی‌در‌پی در سال‌های گذشته اصلی‌ترین عامل کاهش سطح آب تالاب است.

بیوک رئیسی ادامه می‌دهد: در کنار این باید بهره‌برداری از سفره‌های آب زیرزمینی در حوزه آبریز تالاب را نیز اضافه کرد که عامل دیگر بیلان منفی آب تالاب بوده است. رئیسی همچنین یادآور می‌شود: در دهه 60، همزمان با اجرای خط‌لوله گازرسانی برای تست خط لوله گاز، از آب این تالاب استفاده شد که به این واسطه یک متر از سطح آب تالاب در آن زمان کاسته شد و همزمان با احداث کانال، برای مصارف کشاورزی روستای ارشتناب نیز حدود دو متر از سطح آب تالاب کاسته شد که با احساس نگرانی از این موضوع، با همکاری سازمان‌های محیط‌زیست، آب و جهاد کشاورزی ضمن رفع مشکل و اعمال ممنوعیت هرگونه برداشت مستقیم از آب تالاب، اقداماتی با هدف تامین کمبود آب تالاب صورت دادیم. اما طبق برنامه چهارم توسعه دولت موظف به مکانیزه کردن 80 درصد آبیاری کشاورزی بود و با توجه‌به تاخیر افتادن این وعده، کشاورزان به ناچار از آب های زیرزمینی و جاری استفاده کرده‌اند که باعث هدر رفت آب‌ها و كم‌آبی تالاب‌ها شده است.

نبود اعتبار، دردی بی‌درمان

کمبود اعتبار در همه جا خود نمایی می‌كند و زمانی که نوبت به موضوع حیاتی همچون نجات تالاب‌ها می‌رسد دیگر این مشکل دردی بی‌درمان می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان هم در این میان از احداث كانال‌های مختلف در طول سال‌های گذشته می‌گوید که این روزها دیگر عمری کرده و غیر قابل استفاده شده‌اند و از رویای احداث كانال‌های جدید دیگر هم تعریف می‌كند اما تحقق همه آنها را در گرو اختصاص اعتبار می‌داند.

بیوک رئیسی به احداث کانال از رودخانه صبری چای و اوجان چای در سال 1373 اشاره می‌كند که برای احیای آب تالاب قوری گل احداث شد اما کانال مزبور به‌دلیل مشکلات فنی و استهلاک در حال حاضر کارایی لازم را نداشته و اخیرا کارکرد آن به‌طور چشمگیری کاهش یافته که نیاز به تعمیرات اساسی با تخصیص اعتبار کافی دارد. در غیر این‌صورت در سال‌های آینده احتمال خشک شدن تالاب دور از ذهن نیست.

از سوی دیگر کارشناس آب منطقه‌ای بستان هم با مدیرکل حفاظت محیط‌زیست هم عقیده است و یکی از مهمترین مشکلات احیای تالاب قوری گل را نبود اعتبار کافی عنوان کرده و می‌گوید: در راستای احیای تالاب از رودخانه‌های سعید آباد و هزار چای کانال کشیده شده که البته این کانال برای تامین آب تالاب به دلیل فصلی بودن رودخانه‌ها کافی نیست.دینی اضافه می‌كند: برای جبران کمبود آبرسانی کانال رودخانه سعید آباد احداث کانالی دیگر در مسیر تالاب ضروریست که این امر نیازمند اختصاص اعتبار است.

وی تصریح می‌كند: سال گذشته برای احیای تالاب دومیلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شد اما همچنان این اعتبار اختصاص نیافته که به نظر می‌آید این موضوع از نظر مسئولان جدی نبوده است!

درحالی که کاهش سطح آب قوری گل در این سال‌ها تبدیل به یک دغدغه شده و تمامی مسئولان و حامیان محیط‌زیست در فکر چاره اندیشی برای نجات این تالاب بین‌المللی هستند،خبر جدیدی مبنی بر ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم تالاب قوری گل حادثه غریبی است که تمامی‌شهروندان و حامیان محیط‌زیست را به فکر فرو برده است.

در این خصوص اظهارات ضد و نقیضی وجود دارد و اداره کل حفاظت محیط‌زیست ادعا می‌كند ساختمان ساخته شده در حریم تالاب سایت پرنده نگری است ولی کارشناسان زیست محیطی تصریح می‌كنند این ساختمان كاربری دیگری دارد.

از سوی دیگر کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای هم تاکید دارند که این ساختمان هر چه که بود می‌توانست خارج از حریم احداث شود تا احیای تالاب را دچار اختلال نکند. نکته جالب اینکه گرچه اداره کل حفاظت محیط‌زیست حافظ و ناظر بر تالاب‌ها به شمار می‌رود، اما مسئول بخشی از این ساخت‌و‌سازها در حریم تالاب همین اداره کل است. با توجه به اینکه ساخت و ساز در حریم تالاب انجام شده است، درصورت احیا، این ساختمان زیر آب می‌رود و احیای آب این تالاب را در دراز مدت دچار اختلال می‌كند.

گردشگرانی که با پرندگان می پرند

این روزها نه پرندگان شوقی برای پرواز به سرزمین‌های آبی آذربایجان داشته و نه تالاب‌های این خطه تاب مهمان نوازی دارند.با خشکی روز افزون دریاچه ارومیه پرندگان دیگر به این سرزمین پر نکشیدند و به تبع آن گردشگرانی که از سراسر کشور برای دیدن زیبایی‌های این تالاب و آب درمانی می‌آمدند هم با گذشت زمان کاهش یافتند که به نظر می‌رسد این سرنوشت یکسانی است که برای تالاب قوری گل هم رقم می خورد. تالاب‌ها که میعادگاه پرندگان آبزی بوده و طبیعتی بکر و زیبا آنها را آراسته محلی برای جذب گردشگر هستند که با خشکی این تالاب قطعا رونق با تمام این اوصاف اختلاف سازمان و نهاد‌ها با یکدیگر و انگشت اتهام به سوی هم نشانه رفتن راه به جایی نمی‌‌برد و قائم‌مقام بودن یکی و برتری دیگری آنچنان برای یک تالاب بین‌المللی مهم نیست؛ آنچه که اهمیت دارد راهی است که مسئولان در حفظ تالاب این سرمایه ملی، طی می‌كنند تا سرنوشتی مشابه دریاچه ارومیه نداشته باشد!

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha