سلامت نیوز: استفاده از دانه‌ها یكی از بهترین راه‌ها برای كمك به سلامتی است؛‌ زیرا چربی‌های سالم و مواد مغذی بسیاری در آنها، وجود دارد. این مقاله به شما كمك می‌كند تا بهترین آنها را انتخاب كنید: دانه‌ها مزایای بی‌شماری برای ما دارند و آگاهی از این مزایا و كاربرد آنها باعث می‌شود تا بیشتر از قبل به استفاده از دانه‌ها روی بیاورید. اكثر مردم دانه‌ها را بسیار راحت‌تر از آجیل‌ها هضم می‌كنند؛ چون آنها كوچك‌ترند و سروكار داشتن با آنها برای بدن راحت‌تر است. دانه‌ها انواع مختلفی دارند و در رنگ‌ها، اندازه‌ها و شكل‌های مختلف یافت می‌شوند. بعضی از آنها در میان مردم طرفداران بسیاری دارند؛ اما بهترین دانه‌ها كه هم مزایای بیشتری دارند و هم همواره در دسترس هستند عبارتند از:

تخم‌كتان
تخم كتان كمی بزرگ‌تر از تخم كنجد است و پوسته نرم، صدفی شكل و درخشانی دارد. رنگ آن از كهربایی غلیظ شروع می‌شود و به قهوه‌ای مایل به سرخ می‌رسد (بسته به اینكه درخت كتان طلایی باشد یا قهوه‌ای) تخم‌های كتان در دهان به راحتی خرد شده و مواد مغذی موجود در آنها جذب بدن می‌شود.
موارد استفاده: معمولا تخم كتان را پخته و روی برخی غلات می‌پاشند و مصرف می‌كنند. برخی افراد تخم كتان را روی سالاد هم می‌ریزند و برخی دیگر به هنگام پخت غذاها از آن استفاده می‌كنند.
مواد مغذی: تخم كتان برای سلامت قلب مفید است و خطر بیماری‌های قلبی را كاهش می‌دهد. همچنین سرشار از فیبر است و باعث كاهش كلسترول می‌شود. اگر تخم كتان را در یك ظرف دربسته در مكانی تاریك، خشك و خنك نگهداری كنید، تا سه ماه و حتی بیشتر قابل استفاده خواهد بود.
خواص: تخم كتان باعث كاهش كلسترول بد خون (LDL) می‌شود. خوردن غذاهای كم‌چرب، ورزش كردن، كاهش مصرف نمك، قند و مصرف روزانه تخم كتان به طرز چشمگیری كلسترول را كاهش می‌دهد. چربی امگا3 و فیبر بالای تخم كتان در بهبود دیابت موثر است. علاوه بر این دو مزیت مهم در مقابله با سرطان نیز نقش مهمی دارد و این به خاطر تركیبات طبیعی و ضد سرطانی موجود در آن است. فیبر بالای تخم كتان از سرطان روده پیشگیری می‌كند. كتان حركات عادی روده‌ای را افزایش می‌دهد و باعث جذب بهتر آب می‌شود. بنابراین از ایجاد یبوست و خشكی مدفوع نیز جلوگیری می‌كند. تخم كتان به خاطر وجود اسیدهای چرب امگا3، خاصیت ضد التهابی دارد. همچنین، علائم سندرم یائسگی را كاهش می‌دهد، از بیماری‌های قلبی‌- عروقی جلوگیری می‌كند، سیستم دفاعی را تقویت می‌كند و مانع افسردگی و غمگینی مفرط می‌شود.

شاهدانه
دانه‌های ریز و یكدست شاهدانه كه بافتی نرم و طعمی شبیه آجیل دارند، بسیار پرطرفدار هستند. این دانه‌های سبز و زرد رنگ را معمولا روی سالاد می‌پاشند و از حالت خام آن در شكلات و به جای تخم آفتابگردان استفاده می‌كنند.
مواد مغذی: دانه‌های شاهدانه، سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب، كلسیم، فیبر، ویتامین E و دارای كلروفیل بالایی هستند. تخم شاهدانه باید در ظرف دربسته و در یخچال نگهداری شود؛ به این ترتیب از 3 تا 6 ماه قابل استفاده خواهد بود.
خواص: دانه‌های شاهدانه در موارد سرماخوردگی، ناراحتی‌های پس از زایمان و استفراغ مورد مصرف قرار می‌گیرد؛ زیرا كمك زیادی به تسكین درد شكم و سوء‌هاضمه می‌كند. خوردن شاهدانه نشاط‌آور است و فعالیت گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد. دانه‌های شاهدانه، پروتئین فراوان و فیبر بالایی دارند و ویتامین E موجود در آنها برای پوست بسیار مفید است.

تخمه آفتابگردان
این تخمه‌ها در قسمت پوست گل آفتابگردان یافت می‌شود و به رنگ سفید و خاكستری كمرنگ هستند.
موارد استفاده: از تخم آفتابگردان به همراه پوست در بسیاری از آجیل‌ها استفاده می‌شود. تخم‌های بدون پوست آفتابگردان را در سالاد استفاده می‌كنند. دانه‌های آفتابگردان سرشار از انرژی و چربی‌های غیر اشباع و همچنین كلسیم، پروتئین، آهن و سایر ویتامین‌ها هستند و در محیط خشك و خنك می‌توان به مدت طولانی آنها را نگهداری كرد.
خواص: ویتامینE  فراوان كه از بیماری‌های قلبی – عروقی پیشگیری می‌كند، از مهم‌ترین تركیبات تخمه آفتابگردان است. تخمه‌های آفتابگردان دارای تركیباتی هستند كه حافظه و عملكردهای شناختی را بهبود می‌بخشند و كلسترول را پایین می‌آورند. لیگنان موجود در تخمه آفتابگردان، از شما در برابر سرطان‌ها محافظت می‌كند. تخمه آفتابگردان به دلیل دارا بودن خاصیت فیتواسترول (ماده‌ای با ساختار شیمیایی شبیه به كلسترول) باعث كاهش كلسترول می‌شود. این دانه سرشار از منیزیم است كه باعث كاهش فشارخون و سردردهای میگرنی و سكته قلبی می‌شود. برای درمان اسهال خونی، سردرد، بیماری فتق، آرتروز و ورم سینه، درد معده، سنگ كلیه و بسیاری از بیماری‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

كنجد
دانه كنجد بسیار كوچك و بیضی شكل و طعم آن شبیه طعم فندق است. كنجد به رنگ‌های مختلف وجود دارد؛ اما معمولا سفید، زرد، سیاه و قرمز است.
موارد استفاده: از دانه كنجد می‌توان در تهیه انواع غذاها، نان‌ها، سالادها، دسرها، بیسكویت‌ها، كیك‌ها و . . . استفاده نمود.
مواد مغذی: كنجد، سرشار از آنتی‌اكسیدان است و به سلامت كبد بسیار كمك می‌كند (از كبد در برابر آسیب‌های ناشی از اكسیداسیون حفاظت می‌كند). همچنین باعث كاهش كلسترول می‌شود و بهترین منبع برای تامین كلسیم در میان تمام غذاهای گیاهی است. كنجد اگر در یك محیط دربسته، خنك، خشك و تاریك نگهداری شود، تا سه ماه قابل استفاده خواهد بود.

تخمه كدو تنبل
تخمه‌های یكدست و ریزی كه از كدو تنبل به دست می‌آیند، طعم آجیل مانند دارند و معمولاً سبز یا زرد رنگ هستند.
موارد استفاده: تخم كدو تنبل را معمولا به صورت خام (بدون نمك و سرخ كردن) مصرف می‌كنند؛ اما در ماه‌های سرد سال، بهتر است به صورت نیمه برشته برای هضم بهتر غذاها و طعم‌دارتر كردن آنها استفاده شوند. تخمه كدو تنبل سرشار از پروتئین است و امگا 3، آهن، روی و فسفر فراوانی دارد. در ضمن، حاوی كلسیم و ویتامین B نیز می‌باشد. برای مصرف طولانی مدت، تخمه كدو تنبل را در ظرفی دربسته و در محیطی خنك و خشك نگهداری كنید.
خواص: تخمه كدو تنبل سرشار از پتاسیم است و پتاسیم نقش مهمی در سلامت قلب دارد. پتاسیم باعث تنظیم فشارخون می‌شود. كاروتنوئیدهای موجود در تخم كدو تنبل نیز با بیماری‌های قلبی مقابله می‌نماید و همچنین از سرطان و كوری تدریجی چشم جلوگیری می‌كند. تخم كدو تنبل مثل تخم كتان سرشار از فیبر است كه باعث كاهش وزن و بهبود گوارش می‌شود، از ایجاد لخته خون جلوگیری می‌كند و كلسترول خون را كاهش می‌دهد. همچنین سرشار از روی می‌باشد و روی نیز احتمال بروز سرطان پروستات را كاهش می‌دهد. ویتامین E موجود در این دانه‌ها خواص ضد چروك دارد و به جوانی و سلامت پوست كمك می‌كند. ویتامین C آن نیز برای عملكرد صحیح سیستم دفاعی ضروری است. و با رادیكال‌های آزاد مقابله می‌كند.

منبع: دنیای سلامت