سلامت نیوز : سایه شوم آلودگی هوا دست از سر پایتخت‌نشینان برنمی‌دارد. آمارهای وزارت بهداشت از مرگ 4500 تهرانی بر اثر آلودگی هوا حكایت می‌كند.بسیاری از كارشناسان محیط‌زیست بر این باورند كه ناموفق بودن سازمان محیط‌زیست در اجرای طرح جامع آلودگی هوای تهران سبب به وجود آمدن شرایط اضطرار در این كلانشهر شده است و تنها گزینه مسئولان دولتی برای كاهش آلودگی هوا روی آوردن به تصمیم تكراری با نتیجه‌ای موقتی به نام تعطیلی تهران است.

افزایش ماموریت‌های اورژانس تهران

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ بالاخره وزرات بهداشت تابوی خود را در اعلام نكردن آمار میزان مرگ و میر پایتخت‌نشینان بر اثر آلودگی هوا شكست و مسئولان این وزارت‌خانه به صراحت از مرگ 4500نفر در تهران خبر دادند. هرچند مسئولان وزارت بهداشت آمار مرگ و میر تهرانی‌ها را با آمارهای جهانی مقایسه كرده و اعلام می‌كنند كه سالانه در دنیا 8000‌نفر جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می‌دهند اما همین مقایسه نشان می‌دهد كه بیشترین مرگ و میرها بر اثر آلودگی هوا در طول یك سال گذشته در كلانشهر تهران اتفاق افتاده است. براساس آمارهای وزارت بهداشت حدود 5 درصد کل علل مرگ و میر را ذرات معلق کمتر از 2.5 و 10 میکرون تشکیل می‌دهند. این در حالی است كه در سال گذشته 2318 مورد مرگ به علت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون (PM) و 2142 مورد مرگ بر اثر استنشاق ذرات معلق کمتر از 10 میکرون (PM) اتفاق افتاده است که با توجه به شرایط آب و هوایی تهران و تکالیفی که برای مجموعه‌ها و دستگاه‌های مختلف در نظر گرفته شده، حتی یک مورد مرگ هم زیاد است.

مرگ و میرتهرانی‌ها بر اثر آلودگی هوا فقط یك روی سكه خساراتی است كه بی‌برنامگی مسئولان آن را به جان پایتخت‌نشینان انداخته است. روی دیگر این سكه شوم را می‌توان در افزایش 10‌درصدی ماموریت‌های اورژانس تهران و افزایش 30‌درصدی مراجعه به مراكز قلب بر اثر افزایش آلاینده‌های هوا جست وجو كرد. مشاور وزیر بهداشت اعتقاد دارد كه هر ماموریت اورژانس 80 هزار تومان بار مالی برای وزارت بهداشت به‌دنبال دارد.آقاجانی در عین حال به صراحت اعلام می‌كند: «در برخی بیمارستان‌ها از جمله مرکز قلب تهران طی چند روز اخیر مراجعات قلبی 30 درصد افزایش داشته است. در مجموع کهنسالان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و تنفسی در معرض خطر بیشتری قرار دارند.»

یافت‌آباد و توپخانه آلوده‌ترین مناطق تهران

طبق گزارش‌هایی كه از38 پایگاه‌های سنجش آلودگی هوا تهران به دست آمده بیشترین میزان آلایندگی در 2 ایستگاه امام خمینی(ره) برای آلاینده دی اکسید نیتروژن با 104 واحد و ذرات معلق هوا با 2.5 میکرون در پارک قائم واقع در محله یافت آباد با 159 واحد بوده است. بالا بودن میزان ذرات معلق در هوای پایتخت كه به اعتقاد كارشناسان وزارت بهداشت یكی از قاتلان پایتخت‌نشینان به شمار می‌آید، اكنون سبب شده است تا سازمان محیط‌زیست به فكر تعطیل كردن 150 واحد آلاینده هوای تهران بیفتد. هشداری كه از مدت‌ها پیش كارشناسان محیط‌زیست نسبت به آلاینده بودن این واحد‌های صنفی و استفاده از سوخت مازوت به جای سوخت‌های پاك هشدار داده بودند.

آنطور كه معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام می‌كند: «اكنون تمامی واحد‌های معدنی، شن ‌و ماسه، آسفالت و کارخانجات اطراف شهر تهران و البرز و سایر کلان شهرها تا اطلاع ثانوی تعطیل هستند و این تعطیلی تا زمان برگشتن به شرایط طبیعی ادامه دارد و به همه کلانشهرهایی که در وضع هشدار قرار می‌گیرند دستور داده شده است که همه صنایع را تعطیل کنند.»علی محمد شاعری تاكید می‌كند: «به واحد‌های که با سوخت سنگین در حال فعالیت‌ هستند دستور داده شده است که از سوخت گاز استفاده کنند،به عنوان مثال طبق آخرین خبر رسیده نیروگاه منتظرالقائم از چند روز پیش 2 میلیون متر مکعب سوخت گاز را جایگزین سوخت مازوت و نفت گاز کرده است. امیدواریم سایر نیروگاه‌های اطراف تهران و کلانشهرها سوخت خود را تغییر دهند.»

تولید كنندگان سوخت خودروسازان را مقصر می‌دانند

بررسی‌ها نشان می‌دهد كه 3 متهم اصلی افزایش آلودگی هوا در پایتخت خودروها، سوخت بی‌كیفیت و كارخانه‌ها هستند. اما تولید كنندگان سوخت این اتهام را قبول ندارند و تقصیر را به گردن خودروسازانی می‌اندازند كه خودروهای باكیفیت تولید نمی‌كنند. جلیل سالاری،‌ معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعتقاد دارد كه با سرمایه‌گذاری 16 میلیارد دلاری روزانه 18 میلیون لیتر گازوییل و 9‌میلیون لیتر بنزین مطابق با استاندارد‌های اروپا در کشور تولید می‌شود اما مشكل اینجاست كه متاسفانه تاکنون خودروسازان برای تولید خودرو دیزلی پایه سبک و یورو 4 هیچ تلاشی نکرده‌اند. سالاری در این باره اظهار می‌كند: «براساس برنامه چهارم توسعه ارتقای كیفیت سوخت كشور یكی از برنامه‌های دولت برای كاهش آلودگی هوا در كشور بود به همین علت 16 میلیارد تومان برای این ارتقای كیفیت سرمایه‌گذاری شد. این در حالی است كه به موازات سرمایه‌گذاری برای افزایش کیفیت فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه‌های کشور، وزارت نفت با خودروسازان برای ساخت خودرو دیزلی پایه سبک اقدامات پژوهشی انجام داده است به‌طوری که تاکنون این وزارت‌خانه 20 هزار میلیارد ریال به صنایع خودرو‌سازی در این‌باره کمک کرده است.»

تعطیلی تهران، كشور را نیمه تعطیل می‌كند

نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر این باورند كه استفاده از راهكار تعطیلی تهران از سوی مسئولان دولتی در طول سال‌های اخیر به یك سریال تكراری تبدیل شده است. سریالی كه بیشترین خسارت اقتصادی را متوجه كل كشور می‌كند. حجت‌الاسلام و‌المسلمین موسی احمدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد كه توجه به حمل‌و‌نقل عمومی ضروری‌ترین راهکار کاهش آلودگی هواست. او در این باره می‌گوید: «چنانچه درباره تشدید آلودگی هوا پیشگیری لازم صورت می‌گرفت، هرگز به این نقطه نمی‌رسیدیم و درصورت توجه به حمل‌و‌نقل عمومی مجبور به تعطیلی تهران نبودیم.» حمیدرضا پشنگ، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز معتقد است كه عوامل انسانی بیشتردر ایجاد آلودگی هوا دخیل هستند. به گفته این نماینده مجلس آلودگی هوای تهران دیگر به یک معضل تبدیل شده و هزینه‌های هنگفتی را هم بر دوش مردم و هم بر دوش مسئولان گذاشته است. پشنگ به صراحت اعلام می‌كند: «تعطیلی اجباری تهران فقط مردم این شهر را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بلکه بر سراسر کشور اثر می‌گذارد و خسارات بسیاری را به صورت ناخواسته‌ به کل کشور تحمیل می‌کند.»

تهران نباید تعطیل می شد

در كنار تمامی آمار نگران‌كننده‌ای كه مسئولان دولتی درباره افزایش آلودگی هوا در تهران ارائه می‌دهند، اما می‌توان تشكیل كمیته كاهش آلودگی هوا تهران بدون دعوت از كارشناسان مدیریت شهر تهران را ورود نگاه سیاسی مسئولان دولتی به بحث آلودگی هوا در تهران تلقی كرد. وحید نوروزی، مشاور زیست محیطی معاون شهردار تهران در این باره می‌گوید: «دعوت نكردن از نمایندگان رسمی شهرداری تهران به جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا فقط یك مفهوم می‌تواند داشته باشد؛ اینكه سازمان محیط‌زیست کم آورده است!» نوروزی در عین حال تاكید می‌كند: «اگر چه نمایندگان مردم را به جلساتی که در اتاق‌های در بسته تشکیل می‌دهند، دعوت نمی‌کنند اما خود مردم در فضاهای باز شهر آثار اقدامات آقایان را می‌بینند و شاهد و ناظر اعمال و رفتار آنها هستند.»اما تعطیلی گاه و بی‌گاه پایتخت بر اثر آلودگی هوا یكی دیگر از انتقادهایی است كه كارشناسان محیط‌زیست از آن به عنوان یك ضعف مدیریتی در كنترل و كاهش آلودگی هوا نام می‌برند.به اعتقاد مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در حالی مسئولان دولتی اقدام به تعطیلی تهران بر اثر افزایش آلودگی هوا می‌كنند كه شاخص کیفیت هوای پایتخت پایین‌تر از شاخص 150 بوده است. یوسف رشدی در این باره می‌گوید: «بر اساس قانون فقط زمانی می‌توان اداره‌ها و نهادهای دولتی را تعطیل کرد که شاخص کیفیت هوا بالاتر از 200 بوده و شهر در وضع اضطرار قرار داشته باشد.»

كارشناسان شهری بر این باورند كه تعطیلی تهران نشانه استیصال مسئولان و انفعال آنها در مقابل پدیده‌ای کاملا قابل پیش‌بینی و البته قابل پیشگیری است. شهرام جباری‌زادگان،‌معاون آموزش سازمان حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران اعتقاد دارد، برای مسئولانی كه مهم‌ترین نقش را در ایجاد و تشدید آلودگی هوا دارند، آسان‌ترین راه‌ ممکن اعلام تعطیلی تهران است و شاید از مسئولان مربوطه انتظاری بیشتر از انتخاب ساده‌ترین راه‌حل نمی‌توانیم داشته باشیم.

توسعه حمل و نقل عمومی تنها راهكار موجود

هرچند یكی از ده‌ها راهكار موجود در كاهش آلودگی هوای پایتخت در اظهارنظرهای مسئولان دولتی توسعه حمل و نقل عمومی و خروج خودروهای فرسوده در این كلانشهر است، اما گویا اجرای این راهكارها در میان همین مسئولان محلی از اعراب ندارد. مسئله‌ای كه علی‌محمد شاعری، قائم‌مقام سازمان حفاظت از محیط‌زیست به آن اشاره می‌كند و می‌گوید: «امسال به علت کمبود اعتبار روند جایگزینی خودروهای فرسوده کند شده است و لازم است كه ستاد حمل‌و‌نقل و سوخت اعتبارات مورد نیاز خود را تخصیص داده و برای جایگزینی خودروهای فرسوده تلاش بیشتری کند.» هر چند او اعتقاد دارد كه مدیریت شهر تهران باید اقدام جدی تری را برای جایگزینی اتوبوس‌های نو به جای اتوبوس‌های فرسوده انجام دهد اما این مسئول دولتی به كم‌كاری‌های دولت در واگذار نكردن اتوبوس‌های جدید به كلانشهرها هیچ اشاره‌ای ندارد و فقط شهرداری تهران را مسئول نوسازی اتوبوس‌های فرسوده در پایتخت می‌داند. طبق محاسبات معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست، کلانشهرهای کشور سالانه به 3‌تا 5 هزار اتوبوس نو و استاندارد نیاز دارند. این در حالی است كه در یكی، دوسال اخیر راه اتوبوس‌های دولتی به روی پایتخت بسته بوده است.