سلامت نیوز : می گفتند: «اجاقت کور است. چه می شود کرد، این قسمت توست»، ولی او نپذیرفته بود. با آن که ۵ سال از ازدواجش می گذشت ولی ناامید نشده بود. به کمک وتشویق همسرش به سراغ دوا و دکتر رفته بود. ۳ سال از اولین تلاش هایشان می گذشت که ۲ ماه پیش نتیجه آزمایش نشان داد باردار است. این یعنی بازگشتن نور شادی و معنا به زندگی این زوج عاشق.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان ؛ از آن روز به بعد زندگی برای هر دوی آن ها زیباتر شد و امید، سرشارتر. تا آن که دیروز ناگهان دل درد و اسپاسم های شدید به سراغش آمد. کار به اورژانس می کشد و یک خبر دردناک؛ متاسفانه جنین سقط شده است.

آخر چرا؟ چطور؟ چگونه؟ این ها سوالات مرد است. زن بیش از آن شوک زده است که به این چیزها بیندیشد.

پزشک معالج می گوید: نتوانستیم دلیل مشخصی پیدا کنیم ولی با توجه به ترکیبات یافت شده در جفت و خون مادر، به نظر می رسد آلودگی هوا موجب سقط جنین شده است.

نمی دانم ترکیبات یافت شده منو اکسید کربن بوده یا فلزات سنگین، فقط می دانم این پدر و مادر درهم شکسته، چوب عاملی را می خورند که مسبب آن نبوده اند؛ آلودگی هوا.

زندگی در شهرهای بزرگ علاوه بر مزیت ها، مشکلات و معایب بسیاری دارد. یکی از بزرگ ترین معایب آن، این است که ساکنان آن فرصت استنشاق هوای تازه را ندارند و اکسیژن کمتری دریافت می کنند و متاسفانه بدنشان دی اکسید کربن، سرب و گازهای سمی دیگر را جذب خواهد کرد.

بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و برخی دیگر از شهرها متاسفانه کمتر هوای تازه و پاک دارند و ساکنان آن ها مجبور به تنفس هوای آلوده هستند. آلودگی هوا برای افراد مسن، نوزادان، کودکان و زنان باردار بیشتر از افراد دیگر مضر است.

در این بین بررسی ها نشان می دهد که میزان آلودگی هوای کلان شهرها در حد بسیار خطرناکی قرار دارد که گاه این میزان حتی به شرایط اضطرار نیز می رسد.

در همین زمینه یک مدرس دانشگاه در آخرین پژوهش های خود به تاثیر مخرب آلودگی هوا بر جنین اشاره می کند و می گوید: آمار از افزایش ۳۰ درصدی سقط جنین و اختلالات ژنتیکی بر اثر آلودگی هوا حکایت دارد.

دکتر «سعید دستگیری» درباره تاثیر آلودگی هوا بر تولد نوزادان معلول به مهر می گوید: عوامل مختلفی در بروز اختلالات کروموزومی و بیماری ها و معلولیت های مادرزادی دخیل است که از آن جمله می توان به عوامل محیطی اشاره کرد و آلودگی هوا و پارازیت ها و امواج و اشعه ها نیز در این گروه قرار می گیرد.

این استاد دانشگاه تاکید می کند: طبق آمار مواجهه با آلاینده های موجود در هوا همچون سرب و آرسنیک و دیگر فلزات سنگین و نیز در معرض اشعه و پارازیت قرارگرفتن تا ۳۰ برابر خطر تولد نوزاد معلول وعقب مانده ذهنی را افزایش می دهد و این زنگ خطری است برای شهروندان پایتخت که هر روزه در معرض این آلودگی های محیطی قرار دارند.

به گفته «دستگیری» ۳ ماه پیش از بارداری، ۳ ماه اول و ۳ ماه دوم از زمان های طلایی به شمار می رود که مراقبت ها باید در بالاترین سطح خود باشد.

این متخصص بیماری های مادرزادی اضافه می کند: آلودگی هوا در مادران باردار منجر به سرطان و در جنین منجر به نقص های مادرزادی واختلالات ژنتیکی می شود و از این رو پیش گیری بسیار حایز اهمیت است.

وی تاکید می کند: به طور معمول از هر هزار تولد، ۲ نوزاد در ایران مبتلا به اختلالات کروموزومی هستند که با تشدید آلودگی هوا این میزان به ۲۴ درصد افزایش می یابد، در واقع می توان گفت آمار تولد نوزادان با نقص ژنتیکی با پدر و مادر کاملاً سالم افزایش یافته که منشاء همه این ها آلودگی هواست.

این محقق اپیدمیولوژی به نکته مهمی تاکید می کند: در تحقیقی که به تازگی انجام داده ایم آماری به دست آمده که حاکی است در کشور یک مورد از هر ۳ مورد اختلالات ژنتیکی مادرزادی ناشی از آلودگی هوا و پارازیت های موجود است و همچنین این آلودگی های محیطی تا ۳۰ درصد خطر سقط جنین را در کشور افزایش داده است.

در این بین هستند محققان دیگری که پژوهش های مفصلی در این باره انجام داده اند. دکتر «اصیلیان» زیست شناس، محقق و مدرس دانشگاه در این باره می گوید: هرچند مسئولان همواره ادعا کرده اند که مشکلی در مورد میزان گازهای خطرناک در هوا وجود ندارد ولی تحقیقات ما نشان داده است که میزان گازهای مخرب و مضر از قبیل منواکسید کربن و آروماتیک ها که تاثیرات نامطلوب زیادی روی جنین دارد، بسیار زیاد و چندین برابر حد مجاز است.

وقتی از وی درباره نظر برخی کارشناسان درباره آلودگی های شدید بنزین های تولید شده اخیر در صنایع پتروشیمی می پرسم، می گوید: این موضوع نیز قابل تامل و بررسی است. به ویژه با توجه به آلودگی های شدید و پی درپی هوا در ماه های اخیر.

از وی درباره بود و نبود امواج مضر در کلان شهرها می پرسم. در پاسخ می گوید: طبق تحقیقات ما، متاسفانه این فقط آلودگی هوا نیست که مردم را تهدید می کند بلکه امواج و پرتوهای مضر نیز وجود دارند. در واقع امواج رادیویی مضر مثل موبایل، مایکروویو و پارازیت ها فضای کلان شهرها را آلوده کرده است. برخی از این امواج اثر حرارتی دارند که از جمله تبعات آن سقط جنین، عقیمی یا افزایش فرزندان دختر است. از جمله آثار غیرحرارتی نیز می توان به تبعاتی مثل بی حوصلگی، افسردگی، پرخاشگری و سردردهای مزمن اشاره کرد.

وی تاکید می کند: آنتن های مربوط به موبایل نیز مزید بر علت است. به گونه ای که طبق تحقیقات دانشگاه تهران امواج این آنتن ها در فاصله ۲۰ تا ۴۵ متری، بیش از حد مجاز است. با وجود آن که این تبعات در مقالات علمی ایران و جهان در سال ۲۰۱۲ به اثبات رسیده است ولی مسئولان ما اصرار دارند که امواج ما، از نوع امواج safe (سالم) است.

هرچند عبارت آلودگی هوا به معنای وجود آلاینده های گوناگون از قبیل ریزگردها، فلزات سنگین و حتی آروماتیک هاست ولی یک ماده، در این بین مخرب ترین تاثیر را بر جنین دارد و آن منواکسیدکربن است. به گفته متخصصان، گاز سمی مونواکسید کربن موجود در هوا در ۳ ماه اول بارداری به راحتی از جفت عبور می کند و در صورت شدت زیاد مسمومیت، به سقط جنین منجر می شود. به همین دلیل آن ها توصیه می کنند در هفته های اول حاملگی، مادران باردار باید در صورت امکان در هوای آلوده حضور پیدا نکنند و از منزل بیرون نیایند و در صورتی که ناگزیر به بیرون آمدن هستند حتماً از ماسک  استفاده کنند.

دکتر «شادی مدرسی» سم شناس و مدرس دانشگاه در این باره می گوید: آلوده کننده های هوا زیادند، اما منواکسیدکربن یکی از خطرناک ترین و مهم ترین آن ها به شمار می رود. این گاز در نتیجه سوخت ناقص مواد آلی ایجاد می شود و مهم ترین منابع تولیدکننده این گاز، اتومبیل ها، بخاری های گازی و نفتی است.

قدرت ترکیبی گاز مونواکسیدکربن با هموگلوبین خون ۲۵۰ برابر بیشتر از اکسیژن است که علت سمی بودن این گاز است، به طوری که با وارد شدن این گاز به بدن قدرت حمل اکسیژن از هموگلوبین خون گرفته می شود و اکسیژن مورد نیاز بدن برای سوخت و ساز بسیار کم و در نتیجه به مسمومیت افراد منجر می شود.

مدرسی، سعی می کند ابتدا خوش بینانه به موضوع نگاه کند و موضوع سقط جنین را پس از تاثیر این گاز بر هوش جنین بررسی کند: با توجه به این که در هفته های ۸ تا ۱۲ حاملگی، مغز جنین شروع به رشد و شکل گیری می کند و اختلال در رشد آن می تواند در ضریب هوشی و توانایی های مغزی جنین تاثیر بگذارد، به طور جدی به مادران باردار توصیه می شود در این مدت خود را در معرض هوای آلوده قرار ندهند.

وی تاکید می کند: به طور کلی ۱۲ هفته اول حاملگی دوران بسیار حساسی است و مادران باید بیشترین توجه را به سلامت جنین داشته باشند، اما از هفته ۱۶ به بعد میزان حساسیت نه این که از بین می رود، بلکه کمتر می شود؛ چون تا این زمان اندام های جنین، قلب و مغز او شکل گرفته است.

وی سپس درباره تاثیر آلودگی هوا بر سقط جنین می گوید: با توجه به این که گاز مونواکسیدکربن از جفت عبور می کند و خون جنین علاقه بیشتری به جذب این گاز سمی دارد در نتیجه جنین زودتر مسموم می شود و در نهایت فوت می کند یا سقط می شود. خطر سقط جنین در زنان باردار بیشتر در ۳ ماه اول بارداری است و این امر نیز به شدت مسمومیت به آلودگی هوا، شرایط سلامت کبد، قلب و مقاومت بدنی مادر بستگی دارد. مادران باردار باید در ۸ هفته اول حاملگی بسیارمراقب باشند و خود را در معرض هوای آلوده قرار ندهند.

مدرسی تاکید می کند: در ۸ هفته اول حاملگی با توجه به این که در این مدت اندام های جنین شکل می گیرد، زنان باردار باید از مواجه شدن با مواد شیمیایی و قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا خودداری کنند. مواجه شدن با هوای آلوده به ویژه در ۸ هفته اول حاملگی، احتمال بروز بیماری ها و نارسایی های قلبی و ابتلا به مجموعه بیماری ها و ناهنجاری های اندامی را در جنین افزایش می دهد.

اما موضوع به همین جا ختم نمی شود. ظاهراً آلودگی هوا به طور کلی، تبعات اساسی تری نیز بر جای می گذارد.

به گفته دکتر «هانیه اسماعیلی» متخصص زنان وزایمان و نازایی، آلودگی هوا علاوه بر این که در سلامت جنین تاثیر می گذارد، احتمال ناباروری زنان را نیز افزایش می دهد. زنانی که بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند احتمال نازایی در آن ها بیشتر می شود یا این که بیشتر دچار سقط جنین، زایمان زودرس، پاره شدن کیسه آب جنین، رشد نامناسب جنین، تولد نوزادانی با وزن کم و حتی بروز لب شکری(شکاف لب) در نوزادانشان می شوند.

وی اضافه می کند: بررسی نتایج مطالعات پراکنده در مورد آثار آلودگی هوا بر سلامت مادر و جنین در جهان و کشور رابطه معنادار عوامل آلاینده هوا با تولد نوزادان کم وزن، سقط خود به خودی جنین، مرده زایی و ناباروری را تایید می کند. وجود آلاینده های گازی دی اکسیدگوگرد، اکسیدهای ناکس، سرب، منواکسید کربن، دی اکسید کربن و ذرات معلق در هوا احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی، سقط جنین و افزایش بارداری پرخطر را بالا می برد.

وی توضیح می دهد: سموم گازی هوای آلوده اگر در ۳ ماه اول بارداری توسط مادر استنشاق شود خطرات زیادی را ایجاد می کند. برخی از مطالعات در آمریکا و برزیل بر رابطه معنادار وجود اکسیدهای ناکس با کاهش احتمال بارداری و تولد نوزاد زنده و نیز تاثیر ۳ آلاینده دی اکسیدگوگرد، دی اکسید نیتروژن و منواکسید کربن با مرگ ومیر جنین صحه گذاشته است.

وی به عارضه دیگری که می تواند تحت تاثیر هوای آلوده تشدید شود اشاره می کند: «اوتیسم» نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی، کلامی غیرطبیعی مشخص می شود. علایم این اختلال در سال های اول عمر بروز می کند و علت اصلی آن ناشناخته است. اما به گفته وی می توان یکی از عوامل ابتلای جنین و نوزاد به اوتیسم را آلودگی هوا دانست.

اسماعیلی می گوید: مطالعات نشان می دهد، آلودگی هوا در طول دوره بارداری، خطر اوتیسم را برای جنین به همراه خواهد داشت و حتی در نوزاد به ویژه نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند، خطر ابتلا به اوتیسم را افزایش می دهد.

در حالی که نگرانی ها درباره تاثیرات سوء آلودگی هوا بر مادران باردار و جنین آن ها رو به افزایش است، برخی کارشناسان، این هشدارها و نگرانی ها را بی اساس می دانند و می گویند هنوز شواهدی در تایید این نگرانی ها به اثبات نرسیده است.

دکتر «اعظم السادات موسوی» متخصص زنان و زایمان از جمله این افراد است که در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران می گوید: خبرهایی که مبنی بر اثرگذاری آلودگی هوا و ریزگردها در سقط جنین منتشر می شود هنوز تایید نشده است.

وی با بیان این که حتی یک مطالعه علمی تایید شده در این زمینه انجام نشده است می گوید: باید توجه داشت که شرایط جفت طوری است که به خیلی از مواد زیانبار اجازه ورود نمی دهد ولی عواملی همچون ژنتیک، تغذیه و داروها می تواند باعث سقط جنین شود.

وی در عین حال خاطر نشان می کند: به هر حال بهتر است مادران باردار به ویژه در ۳ ماه اول بارداری زمانی که آلودگی هوا تشدید می شود از منزل خارج نشوند.

جالب آن که بر خلاف ادعای این کارشناس تاکنون تحقیقات داخلی و خارجی بسیاری در این باره انجام شده است. از جمله نتایج یک تحقیق که به تازگی توسط پژوهشگران دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس انجام شده است، نشان می دهد سقط جنین در مناطقی از تهران که غلظت منواکسید کربن آن بالاتر است، ۹۸ برابر بیشتر بوده است.

همه این ها را نگفتم که فقط نگرانتان کنم. اصلاً این قصه تلخ را گفتم که به این جا برسیم و بپرسیم حال چه باید کرد؟ اساساً  آیا کاری می توان کرد؟

دکتر «اصیلیان» زیست شناس، محقق و مدرس دانشگاه در این باره می گوید: مردم باید بین زندگی سالم خود و راحتی شان یکی را انتخاب کنند. اکنون که مسئولان نمی توانند یا نمی خواهند کاری کنند، خود مردم باید به فکر سلامت شان باشند و با کاهش سفرهای درون شهری با خودروی شخصی و استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و حتی پیاده روی از آلودگی هوای شهرها بکاهند. همان کاری که مردم ژاپن در سال های بین ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ انجام دادند و ۲۰ درصد از آلودگی هوای توکیو کاستند.

ولی در برابر امواج مخرب و خطرناک چه باید کرد؟ دکتر اصیلیان برای این سوال هیچ پاسخی ندارد. به گفته وی مردم فقط می توانند تا حدی از تلفن همراه کمتر استفاده کنند ولی بقیه موارد در اختیار آن ها نیست.

پاسخ دکتر «هانیه اسماعیلی» متخصص زنان، زایمان و نازایی، به این سوالم خیلی جالب است: مردم اگر می توانند باید همان کاری را انجام دهند که برخی از دوستان و همکاران من انجام داده اند؛ مهاجرت از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و حتی روستاها. در واقع آن ها به این نتیجه رسیده اند که با این اوضاع کاری از دستشان برنمی آید جز گریز از آلودگی ها.

وی برای آن دسته از مردم که چنین امکانی را ندارند می گوید: مطالعات نشان داده که مصرف شیر تأثیر مضر آلودگی هوا بر بدن را کاهش می دهد، زیرا شیر به دلیل دارا بودن فسفر، منیزیم و کلسیم، خنثی کننده سموم است. به همین دلیل توصیه می شود در شرایط آلودگی هوا برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی، مصرف شیر و لبنیات را افزایش دهید.

وی اضافه می کند: در بدن انسان باکتری های مفیدی وجود دارند که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می کنند. هر وقت میزان باکتری های مفید بر اثر ورود سرب و مواد آلاینده به بدن کم شود، عمل دفع هم با مشکل مواجه می شود و این مواد در بدن باقی می مانند. شیر به دلیل دارا بودن ماده ای فعال به نام «پروبیوتیک» سطح این باکتری های مفید را در روده انسان تعادل می بخشد.

وی به زنان باردار نیز توصیه های جدی می کند: برای مراقبت و حفظ سلامت جنین و نوزاد، به مادران و خانم های باردار توصیه می کنم زمانی که در ترافیک هستند، دستگاه تهویه خودرو را خاموش نگه دارند، از پیاده روی در خیابان  های پر رفت و آمد خودداری کنند، از ماندن در اتاقی که پر از دود سیگار است خودداری کنند و در روزهایی که آلودگی هوا در حد هشدار یا اضطرار اعلام شده است از منزل خارج نشوند.

هنوز شیون های بانویی که جنین ۲ ماهه اش را به خاطر آلودگی هوا از دست داده بود فراموش نکرده ام و این جمله تأثیرگذار همسرش که: «ای کاش به جای فرزندم، من می مردم.»

بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و برخی دیگر از شهرها متاسفانه کمتر هوای تازه و پاک دارند و ساکنان آن ها مجبور به تنفس هوای آلوده هستند. آلودگی هوا برای افراد مسن، نوزادان، کودکان و زنان باردار بیشتر از افراد دیگر مضر است. این واقعیت وقتی جدی تر می شود که کارشناسان اعلام می کنند آمار از افزایش ۳۰ درصدی سقط جنین و اختلالات ژنتیکی بر اثر آلودگی هوا حکایت دارد. ولی این همه داستان نیست. آن ها اذعان می کنند که این فقط آلودگی هوا نیست که مردم را تهدید می کند بلکه امواج و پرتوهای مضری نیز در اطراف ما ساطع است که آن ها را به هیچ وجه احساس نمی کنیم. همه این عوامل باعث بروز عوارضی همچون سرطان، سقط جنین، معلولیت و جهش های ژنتیکی، افسردگی، سردردهای مزمن و... می شود. خلاصه آن که شما باید بین راحت طلبی و زندگی تان یکی را انتخاب کنید. تازه اگر واقعاً حق انتخابی داشته باشید.