نه باد و باران به كمك شهرهای آلوده میآید و نه مسئولان؛ آلودگی هوا این روزها آنقدر تكراری شده كه شاید خیلیها دیگر حوصله نداشته باشند برای خواندن این سطرها وقت بگذارند، اما باید آنقدر گفت و نوشت تا شاید به مسئولان بر بخورد و تصمیم بگیرند برای حل این بحران چارهای بیندیشند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ 112 روز هوای ناسالم در مقابل فقط یك روز هوای پاك در پایتخت؛ مرگ سالانه 5000 ایرانی بر اثر آلودگی هوا و افزایش سه برابر مرگهای زودرس، بیشتر شبیه یك فاجعه است تا صرفا اعلام یك آمار رسمی، اما انگار این آمار بیش از این كه دل دستگاههای متولی رسیدگی به بحران آلودگی هوا را بلرزاند، شهروندان هشت كلانشهر آلوده كشور شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، اراك، اهواز، شیراز و كرج را نگران كرده است.
گویی این تقدیر ساكنان كلانشهرهای كشورمان است كه هفتهها و ماهها بگذرد و آنها همچنان در محاصره آلایندههای سمی برای زنده ماندن تقلا كنند و ناامیدانه به مرگ تدریجی تن بدهند.
پرونده 17 ساله آلودگی هوا
مردم هم اگر یادشان نباشد، سازمانها و دستگاههای اجرایی كه بطور مستقیم و غیرمستقیم پایشان در پرونده آلودگی هوا گیر است، حتما 17 سال پیش را خوب به یاد دارند.سال 74 وقتی برای اولین بار وضع هوای پایتخت در شرایط ناسالم قرار گرفت، مسئولان اجرایی كشور به تكاپو افتادند و در نهایت كار به جایی رسید كه در همان سال مجلس برای كاهش آلودگی هوای تهران و دیگر كلانشهرهای كشور لایحه كاهش آلودگی هوا را به تصویب رساند.
براساس این قانون 18 دستگاه موظف شدند هر كدام در چارچوب وظایف و مسئولیتهای خود، آلودگی هوای پایتخت و دیگر كلانشهرهای كشور را كاهش دهند.
همه چیز در این قانون پیشبینی شده و قرار بود این طرح تا پایان برنامه چهارم توسعه به بار بنشیند و هوای كلانشهرهای آلوده و بخصوص پایتخت به همان روزهایی برگردد كه نشانی از آلودگی نداشت، اما تدوین آییننامه اجرایی این قانون چهار سال طول كشید و همین موضوع بهانهای شد برای این كه خیلی از دستگاههای اجرایی متولی این قانون را چندان جدی نگیرند.
یورش ریزگردهای مهاجم
سال 88 وقتی ریزگردهای مهاجم برای اولین بار وارد استانهای غربی كشورمان شد، همراه خود گرد و غبار شدید، آلودگی، كاهش قدرت دید و مشكلات تنفسی را برای ساكنان این شهرها سوغات آوردند.
اهالی شهرهای مرزی و غربی كشور مانند ایلام، كرمانشاه، خوزستان، بوشهر، كردستان، همدان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، زنجان، اراك و اصفهان، مهمترین استانهایی بودند كه ریزگردها مهمان ناخوانده شهرشان شدند.
هر چند آن زمان برخی كارشناسان به سازمانها و دستگاههای اجرایی مسئول درخصوص عواقب و اثرات سوءحضور این مهمانهای ناخوانده هشدار دادند و از آنها خواستند كه هر چه سریعتر در این باره چارهاندیشی كنند، اما هیچكس این موضوع را جدی نگرفت.
اگرچه مسئولان سازمان محیط زیست در یك سال اخیر مدام از قرارداد همكاری با عراق برای ریشهكنی ریزگردها سخن میگویند، اما متاسفانه تاكنون برخلاف وعدههای داده شده، عراق اقدام خاصی در این زمینه انجام نداده است و باز هم این مردم شهرهای مرزی هستند كه تاوان ورود ریزگردهای مزاحم را با مختل شدن زندگی و سلامتشان میپردازند.
كلكسیون طرحهای شكستخورده
نگاهی گذرا به پرونده چند ساله آلودگی هوا نشان میدهد در این سالها هر بار كه میزان آلایندهها در كلانشهرها و بخصوص پایتخت از حد مجاز فراتر رفته و آلودگی هوا در شرایط اضطرار قرار گرفته است، راهكارهای مختلفی برای خارج شدن از شرایط بحران نیز به اجرا گذاشته شده است؛ راهكارهایی كه همواره پس از اجرا، نظرات موافق و مخالف بسیاری را به دنبال داشته است.
آبپاشی و مهپاشی
دو سال پیش وقتی چند روز متوالی آلودگی هوای پایتخت در شرایط اضطرار قرار گرفت، مسئولان استانداری تهران با پیشنهاد آبپاشی آسمان شهر خیلیها را غافلگیر كردند.
شهروندان تهرانی روز شانزدهم آذر 89 در محدوده خیابانهای آزادی تا یافتآباد، آزادی ـ انقلاب، شهید مطهری و طالقانی و دیگر مناطق مركزی شهر تردد میكردند بالگردهایی را بالای سرشان دیدند كه آسمان شهر را آبپاشی میكردند، اما این كار هم تاثیر چندانی در كاهش آلودگی نداشت چون یك ساعت بعد از آبپاشی آسمان تهران، مركز هماهنگی اطلاعرسانی آلودگی هوای تهران از افزایش میزان غلظت تمام آلایندهها بجز منواكسیدكربن نسبت به روز گذشته خبر داد!
پس از تجربه ناموفق آبپاشی، این بار دو ماه پیش با تشدید آلودگی هوا مسئولان استانداری تهران به جای آبپاشی، پیشنهاد مهپاشی را مطرح كردند!این پیشنهاد هم از سوی بسیاری از كارشناسان زیست محیطی رد شد چرا كه آنها معتقد بودند مهپاشی برای آلودگیهای هوا با مقیاس وسیع در حد تهران كاربرد ندارد و آبپاشی زمین و آسمان تنها در حد مسكنهای یك ساعته عمل میكند.
افزایش قیمت بنزین
برای بررسی این پیشنهاد، چند سالی به عقب برگردیم؛ هنگامی كه قیمت بنزین افزایش یافت. استدلال پیشنهاددهندگان این بود كه افزایش قیمت بنزین باعث خواهد شد شهروندان كمتر از خودروی شخصی استفاده كنند و به این ترتیب آلودگی هوا نیز كاهش خواهد یافت، اما هماكنون با گذشت چند سال از افزایش قیمت بنزین و سهمیهای شدن آن، نهتنها آلودگی كاهش نیافته بلكه تعداد روزهای آلوده نیز هر سال نسبت به گذشته رو به افزایش است.
جایگزینی خودروهای فرسوده
از رده خارج كردن خودروهای فرسوده و جایگزین كردن خودروهای نو با آلایندگی كمتر شاید جزو بهترین مصوبه هیات وزیران در سال 84 بود كه اگر در این سالها به درستی اجرا میشد میتوانست در بلندمدت تاثیر مثبتی بر كاهش آلودگی هوای كلانشهرها و بخصوص پایتخت داشته باشد، اما متاسفانه با گذشت هشت سال از این مصوبه قانونی روند كند خروج خودروهای فرسوده موجب شد این برنامه نیز نیمهكاره رها شود.
تعطیلی و تردد نوبتی خودروها؛ مسكنهای موقت
شهروندانی كه در كلانشهرهای آلوده زندگی میكنند و بخصوص پایتختنشینها كه ماههاست آلودگی هوا بر آسمان شهرشان سایه انداخته است، حالا دیگر خوب میدانند وقتی شرایط آلودگی هوا به مرحله اضطرار برسد، باید خودشان را برای اجرای دو راهكار تكراری آماده كنند.
تعطیلی و طرح تردد زوج و فرد خودروها آن هم از در منزل، دو راهكاری كه هر كدام در زمان اجرا برای خودشان بیدردسر برای شهروندان نیستند.نكته جالب این كه بسیاری از مسئولان ترافیكی شهر و متولیان زیست محیطی بارها تاكید كردهاند اجرای این دو راهكار مانند مسكنهای موقتی است كه در طول این سالها به دلیل تكراری شدن اثربخشی خود را از دست داده است.
وحید نوروزی، عضو كارگروه مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران معتقد است: جز اجرای راهكارهایی كه طی سه سال اخیر در شرایط بحرانی آلودگی هوا در كمیته مواقع اضطرار آلودگی هوا كه به صورت لحظهای برای اجرا تصویب میشد چارهای وجود ندارد چون باید كاری كرد كه در همان لحظه منابع انتشار آلودگی هوا متوقف شود تا لطف خدا شامل حال مسئولان و شهروندان شود كه نسیمی بوزد و بارانی بیاید و از آلایندهها كاسته شود و دوباره چون متاسفانه فراموشكار هستیم، این وضع را از یاد میبریم تا باز هم چند وقت دیگر با تكرار شرایط بحرانی مواجه شویم.
كابوس روزهای آینده
افزایش سه برابری مرگهای زودرس در كلانشهرهای آلوده و بویژه پایتخت، كاهش پنج سال از عمر ساكنان شهرهای آلوده و افزایش 13 درصدی ابتلا به بیماریهای قلبی و تنفسی، این وضع ناخوشایندی است كه آلودگی هوا برای ساكنان شهرهای آلوده رقم زده است، اما تصویری كه مشاور زیست محیطی شهرداری تهران از شرایط آینده آلودگی هوای پایتخت پیشرویمان میگذارد، تلختر از اینهاست.
نوروزی هشدار میدهد: اگر بیتفاوتیها و كمكاریها نسبت به اجرای برنامه جامع كاهش آلودگی هوا در كلانشهرها و بخصوص پایتخت ادامه پیدا كند با وضع فعلی تا ده سال آینده نهتنها هیچ اتفاقی درخصوص كاهش آلودگی هوا رخ نخواهد داد بلكه شرایط به مراتب وخیمتر از هماكنون خواهد شد.
چشم به راه هوای پاك
آسمان آبی و هوای پاك؛ كی قسمت ساكنان شهرهای آلوده خواهد شد؟ كسی نمیداند.
شاید اگر روند لاكپشتی از رده خارج كردن خودروهای فرسوده سرعت بگیرد، مالكان خودروهای گریزان از معاینه فنی دست از یكدندگی بردارند، خودروسازان داخلی استانداردهای زیستمحیطی (یورو 4) را در تولیدات خود جدی بگیرند، تزریق خودرو و موتورسیكلت به خیابانها و معابری شهری قانونمندتر شود، ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده اجرایی شود، صنایع آلاینده به خارج از شهرها منتقل شوند، استانداردهای زیست محیطی در سوخت مصرفی خودروها رعایت شود و دهها اگر دیگر؛ شاید آن وقت باز هم چشمان ساكنان شهرهای آلوده به دیدن آسمان آبی و هوای پاك روشن شود.
نظر شما