سلامت نیوز : روزشمار افتتاح تصفیه‌خانه شیرابه آراد كوه یك رقمی است و آنطور كه معاون خدمات شهری شهردار تهران می‌گوید؛ تصفیه خانه شیرابه زباله در مجموعه آرادکوه هفته آینده به صورت آزمایشی افتتاح خواهد شد.به گفته مجتبی عبداللهی، این تصفیه خانه روزانه 1400 متر مکعب تصفیه شیرابه انجام خواهد داد و آب تصفیه شده در این فرآیند در مجموعه فضای سبز کار شده در آرادکوه مورد استفاده قرار خواهد گرفت و ته مانده شیرابه به صورت کود کمپوست به کار گرفته خواهد شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛  از زمانی كه نخستین كامیون حمل زباله‌ها در جنوبی‌ترین نقطه پایتخت متوقف شد، 50 سال می‌گذرد و شیرابه‌های حاصل از 40 سال دفن زباله‌های این كلانشهر تبدیل به یك معضل زیست‌محیطی هم برای شهر تهران و هم برای ساكنان كهریزك شده است. البته دراین میان گهگاه رسانه‌های حامی‌دولت نیز در طول سال‌های اخیر وجود این مشكلات را مغتنم شمرده و تمامی مسائل پیرامونی مركز دفن زباله كهریزك را به مدیریت شهری تهران نسبت دادند. اما به گفته معاون شهردار تهران،بالاخره كابوس شیرابه‌های حاصل از دفن 40 ساله زباله‌های شهر تهران تمام می‌شود.

آنطور كه عبداللهی به روزنامه تهران امروز توضیح می‌دهد، هفته آینده تصفیه‌‌خانه شیرابه‌های كهریزك به صورت رسمی‌افتتاح می‌شود و طبق برآوردهای كارشناسان در 2 تا 3 سال آینده پرونده شیرابه‌های این محل به طور كامل بسته می‌شود. معاون خدمات شهری شهردار تهران با بیان اینکه این كار با همکاری مشترک میان شهرداری و دانشگاه تهران به انجام رسیده است،‌ می‌گوید: «شیرابه‌های زباله سال‌ها در این منطقه جمع‌آوری و آب برف و باران نیز به آن افزوده شده است. طی سال‌های اخیر سازمان مدیریت پسماند شهرداری برای رفع این معضل اقدامات خوبی دراین حوزه انجام داده است.»

سال‌هاست كه ساکنان جنوب شهر با تهدید آثار ناشی از دفن زباله‌های پایتخت در اراضی آرادکوه مواجه بوده و از شیرابه‌هایی که از زباله‌های شهری تولید می‌شد، نگران بودند. اگر چه این نگرانی‌ها با پایان یافتن دفن مستقیم زباله‌های شهر در سال‌های اخیر به حداقل رسید، اما همچنان شیرابه‌هایی که از دفن 40سال زباله در جنوب شهر تولید شده است، دغدغه زیست محیطی مدیریت شهری بود. مطالعات كارشناسان محیط‌زیست نشان می‌دهد كه شیرابه تولیدی از زباله‌های شهر، ماده‌ای سمی و خطرناک است که در صورت مدیریت نشدن صحیح می‌تواند آثاری سوء بر بهداشت و سلامت جامعه داشته باشد.

اگرچه هنوز هم برخی از مسئولان دولتی و مردم براین باورند كه مركز دفن زباله كهریزك متعلق به شهرداری تهران است اما مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران بر تمامی ‌این باورها خط بطلان می‌كشد و به روزنامه تهران‌امروز می‌گوید: «مركز دفن زباله‌ كهریزك از همان ابتدا نیز هیچ وقت به عنوان مركز دفن زباله‌های شهرداری شناخته نشده است بلكه از دیرباز تاكنون به عنوان مركز دفن زباله استان تهران شناخته می‌شد.» در واقع درمركز دفن زباله‌ كهریزك به غیر از انتقال زباله‌های شهر تهران زباله شهرهای اطراف تهران مانند گلستان(واقع در جنوب شهر تهران)، باقرشهر، كهریزك، لواسانات،شمیرانات و روستاهای اطراف منطقه 20 كه خارج از حریم شهر تهران قرار دارند نیزبه این مركز منتقل می‌شود، به همین دلیل است كه این مركز به عنوان مركز دفن زباله شهرداری تهران هیچ گاه شناخته نشده است.اما به جرات می‌توان گفت كه مركز دفن زباله‌ كهریزك به عنوان بزرگ‌ترین مركز دفن زباله‌های كشور شناخته می‌شود.

برنامه‌های مدیریت جدید شهر تهران در بهبود مدیریت پسماند‌ها در پایتخت در طول 6 سال اخیر نشان داد كه دیگر مركز دفن زباله كهریزك به عنوان بدترین نقطه در تهران از نظر زیست‌محیطی شناخته نمی‌شود. آنچه در این برنامه‌ریزی‌ها برای مدیریت شهر تهران مهم بود؛ كاهش اثرات سوء زیست‌محیطی در این مكان بوده است. ‌معاون خدمات شهری شهرداری تهران معتقد است كه در طول سال‌هایی كه مدیریت شهر تهران اقدام به اجرای برنامه‌هایی در خصوص مدیریت پسماند در كهریزك كرده است، هیچ وقت ادعا نداشته كه مركز دفن زباله‌های كهریزك، دیگر هیچ‌گونه آلودگی و بوی نامطبوع ندارد. اما این ادعا را داریم كه شهرداری تهران در 6‌سال اخیر به سمتی حركت كرده كه این مشكلات را به حداقل برساند و یكی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری تهران در این زمینه تكمیل بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه شیرابه زباله‌ها در مركز دفن زباله‌های كهریزك است.

عبداللهی درباره ویژگی‌های این تصفیه‌‌خانه به روزنامه تهران امروز توضیح می‌دهد: «تصفیه‌‌خانه شیرابه كه ‌‌اكنون آماده بهره‌برداری است،‌ یكی از بزرگ‌ترین طرح‌های مدیریت شهر تهران در كهریزك به‌حساب می‌آید. این مركز چندین برابر بزرگ‌تر از تصفیه‌ خانه‌های فاضلاب در تهران است كه 20 مخزن بزرگ برای تصفیه‌ شیرابه‌های كهریزك دارد.همچنین فضای در نظر گرفته شده برای ساخت این مركز 3‌هكتار است.» همزمان با پیشرفت فیزیكی بزرگ‌ترین مركز پالایش شیرابه زباله‌های كشور،‌با برنامه‌ریزی‌های انجام شده ایجاد فضای سبز پیرامون آن نیز شروع شده است.

با وجود اقداماتی كه شهرداری تهران برای جمع‌آوری حوضچه‌های شیرابه انجام داده است اما سوال اصلی این است كه چقدر زمان برای تصفیه‌ شیرابه حاصل از 50 سال دفن زباله در كهریزك مورد نیاز است؟ مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران به این سوال روزنامه تهران امروز اینگونه پاسخ می‌دهد: «این شیرابه‌ها از 50 سال پیش در این محل مانده و چون نمی‌توانسته به درون خاك نفوذ كند،به همین شكل روی سطح زمین باقی‌مانده است. اگر ما بتوانیم تصفیه‌خانه را راه‌اندازی و شیرابه‌ها را به این مركز هدایت و آن را پالایش‌ كنیم، به غیر از اینكه یك معضل بزرگ زیست‌محیطی را در این محل حل كرده‌ایم از آب حاصل از تصفیه‌ این شیرابه‌ها می‌توانیم برای آبیاری فضای سبز این محل استفاده كنیم.» سیدمحمد فیاض ادامه می‌دهد: «برآوردهای كارشناسان خدمات شهری نشان می‌دهد برای جمع‌آوری كامل شیرابه‌های شهر تهران، با راه‌اندازی تصفیه‌‌خانه كهریزك زمانی بین 2 تا 3 سال لازم است.

البته لازم به توضیح است كه در این حوضچه‌ها فقط شیرابه وجود ندارد بلكه به علت اینكه محل حوضچه‌های شیرابه كهریزك در «خط‌القعر» این مركز قرار گرفته است؛ در نتیجه آب‌های سطحی نیز به این حوضچه‌ها نفوذ كرده است.»براساس توضیحاتی كه فیاض می‌دهد عمق حوضچه‌های شیرابه در مركز دفن زباله كهریزك 40 سانتی متر تا یك متر و نیم است. البته طی2 سال اخیر با پردازش كامل زباله‌ها، مساحت حوضچه‌های شیرابه كم شده است و شیرابه جدیدی وارد حوضچه‌ها نشده است.

نخستین گام مدیریت جدید شهر تهران برای مدیریت پسماند‌های شهر تهران براساس استانداردهای جهانی، افزایش خطوط پردازش زباله در كهریزك است. معاون شهردار تهران در این باره می‌گوید: «یكی از برنامه‌های محوری مدیریت شهر تهران برای كاهش اثرات سوء زیست‌محیطی كهریزك افزایش خطوط پردازش در این مركز بوده است.»نخستین خط پردازش زباله در كهریزك در سال 74 به بهره‌برداری رسید كه ظرفیت پردازش 500 تن زباله را در روز داشت. این روند تا سال 86 ادامه داشت و مركز زباله كهریزك تنها توانایی پردازش 3000 تن زباله را پیدا كرده بود.به گفته سیدمحمد فیاض، در واقع افزایش ظرفیت خطوط پردازش زباله در كهریزك از 74 تا 86 چیزی در حدود 12 سال طول می‌كشد. این در حالی است كه مركز كهریزك به توانایی پردازش 7‌هزار تن زباله در روز دست پیدا كرده است.»مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در این باره توضیح می‌دهد كه در طول 2‌سال گذشته ظرفیت خطوط پردازش زباله در كهریزك چیزی در حدود 180 درصد پیشرفت داشته چرا كه مدیریت شهری توانست 4 هزار تن دیگر به ظرفیت پردازش زباله كهریزك اضافه كند.

زمانی كه زباله‌ها وارد خطوط پردازش می‌شوند زباله‌های خشك از زباله‌های‌تر جدا می‌شوند كه زباله‌های‌تر به خطوط كمپوست و زباله‌های خشك نیز برای تبدیل به انرژی سوخت در محلی جمع‌آوری می‌شود. فیاض می‌گوید: «دومین كاری كه شهرداری تهران برای كاهش اثرات زیست‌محیطی كهریزك انجام داد،كاشت درخت در حدفاصل این مركز و شهر تهران بود. در چند سال اخیر بحث فضای سبز و درختكاری در كهریزك به‌عنوان یك اقدام ویژه مدنظر مدیریت شهری بوده است.» نخستین گام برای ایجاد فضای سبز در پیرامون مركز دفن زباله‌های كهریزك در اواخر سال 89 برداشته شد به گونه‌ای كه در حاشیه ورودی جاده قم 30هكتار جنگلكاری و درختكاری انجام شد.او در این باره توضیح می‌دهد: «دومین كاری كه درخصوص مركز دفن زباله كهریزك انجام شده، این است كه 70‌هكتار به سرانه سبز مجموعه تحت اختیارمان اضافه كرده‌ایم.

این كار در سال 89 انجام شد.همچنین همزمان با روز درختكاری و منابع طبیعی در نظر داریم تا در 200 هكتار دیگر از این مركز درختكاری انجام دهیم.» یكی دیگر از اقداماتی كه برای بهبود خاك مركز زباله‌های كهریزك برای ایجاد فضای سبز انجام شده است، استفاده از خاك تونل‌های مترو بوده است. مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در این باره توضیح می‌دهد: «طبق توافقی كه با شركت مترو انجام دادیم خاك حاصل از حفاری دستگاه‌های TBM كه مرطوب است را به محل دفن 30 سال قبل زباله‌ها منتقل كردیم. »