وی گفت: این مسائل باعث شده که جامعه پزشکی در رضایت به سر نمی‌برد و مرتب اظهار گلایه می‌کنند، بخشی از این گلایه‌ها به خاطر حجم مطالبات و تراکم آنهاست و بخشی هم به علت پیچیدگی روشهای حل آنهاست که به این مسائل دامن زده است.

مسئله اول؛معیشت و اشتغال پزشکان و ماماها

قائم مقام سازمان نظام پزشکی افزود: به عنوان مثال مسئله اشتغال پزشکان جوان و ماماها امروز یکی از مهمترین مطالبات جامعه پزشکی است که به علت حل نشدن به یک معضل جدی تبدیل شده است؛ بحث امنیت شغلی امروز بیش از هر زمانی دیگر اهمیت پیدا کرده، این مسائل شاید 20 سال پیش به این شکل نبود.

وی گفت: بحث بسیار مهم دیگر مسئله عدالت در توزیع درآمد به خصوص برای پزشکان جوان و فاصله آن با گروهی از پزشکان پردرآمد است، متأسفانه امروز گروهی از پزشکان جوان کشور از حداقل‌های عرفی معیشت و رفاه هم برخوردار نیستند و مصادیق این دسته افراد هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود.

عقده فروخفته پزشکان

زالی اضافه کرد:‌ این مسائل اگر به صورت جدی چاره جویی و حل نشوند، به صورت عقده فروخفته در جامعه پزشکی پا بر جا خواهد ماند.

وی گفت: شاید مسئله مهمتر از معیشت پزشکان، مسئله ارتباط مردم با جامعه پزشکی است که متأسفانه خدشه‌دار شده است و بی‌اعتمادی بین آنها در حال شکل گیری است. در حالی که پزشکان ما گذشته افتخار آمیزی دارند و کارنامه درخشانی دارند که البته متأسفانه کمتر بازگو شده است.

پزشکان ایرانی در زمان جنگ رکورد زدند

عضو شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد:‌ جامعه پزشکی کشور در تمام صحنه‌های حساس کشور در زمان انقلاب و بعد از آن جنگ تحمیلی همواره حضور پررنگ داشته‌اند و از عناصر انقلابی بوده‌اند. نمونه مهم آن رکوردی است که پزشکان ایرانی در زمان جنگ در دنیا به نام خود ثبت کردند و آن استقرار در نزدیکترین محل ممکن به خط مقدم و درست زیر آتش گلوله بود که رکورد قبلی آن که مربوط به حضور آمریکایی‌ها در جنگ کره بود را شکست.

زالی افزود: جامعه پزشکی کشور در بسیاری از عملیاتهای جنگی به خصوص بعد از فتح خرمشهر در کنار رزمندگان در خط مقدم وزیر آتش حضور داشتند. این رکوردی است که در هیچ جنگ کلاسیک دیگری قابل تکرار نیست و باید در زمان مناسب بازخوانی شود و این تجارب ارزنده در اختیار نسل جدید قرار گیرد. همین طور ایجاد بیمارستانهای صحرایی و آرایش جنگی بیمارستانی که هیچ تجربه و الگوی قبلی برای آن وجود نداشت.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی گفت: بعد از دفاع مقدس نیز جامعه پزشکی همیشه در صحنه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همواره در کنار بیماران و مردم بوده است. مردم ایران هم همیشه قدرشناس بود‌ه‌اند. این جزئی از فرهنگ شرقی ماست که با آموزه‌های دینی و ملی ما به خوبی درآمیخته است. این سرمایه و ذخیره بسیاری بزرگی است که متولیان کشور باید از آن حفاظت کنند.

رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: در صورتی که ارتباط نزدیک و سازنده بین مردم و جامعه پزشکی به خوبی صیانت شود، برنده واقعی آن خود مردم هستند. اما متأسفانه در سالهای اخیر قدری در این زمینه منافذ بی‌اعتمادی و شکاف ایجاد شده است که درخواست من از رسانه‌ها این است که برای بازسازی اعتماد بین مردم و جامعه پزشکی کمک کنند.

قداست نوین برای جامعه پزشکی

وی ادامه داد: نتیجه بازسازی اعتماد بین مردم و جامعه پزشکی این است که به یک «قداست نوین» برای جامعه پزشکی دست می‌یابیم. البته گاهی افراد قلیلی در جامعه پزشکی ممکن است وجود داشته باشند که چهره درخشان پزشکی ایران را خدشه‌دار کنند که به نظر من باید با استفاده از ظرفیتهای درون جامعه پزشکی که در انجمن‌های علمی و تخصصی متبلور است و صاحبان خود فرآیند خدمات پزشکی این مسائل حل شود.

خودپالایشی جامعه پزشکی

زالی گفت: لازم است که فعالیتهای «خودپالایشی» و «خود تنظیمی» به خود جامعه پزشکی سپرده شود تا اینکه بخواهیم با برخوردهای جبرآمیز جلوی تخفات پزشکی را بگیریم، این روش مناسب‌تر و حتماً نتیجه بخش‌تر است. الان هم برخی انجمن‌های پزشکی، کمیته اخلاق تشکیل داده‌اند، پزشکان را صدا می‌زنند و موارد لازم را به آنها تذکر و توضیح می‌دهند. این روش خیلی بهتر از این است که بخواهیم با بخشنامه،دستور و برخورد قهرآمیز با جامعه پزشکی جلوی تخلفات را بگیریم. 

عضو شورای عالی نظام پزشکی اضافه کرد: آسیب شناسی این مسائل نشان می‌دهد که ما طی سالهای گذشته شاهد یک فرآیند «تجزا» بین جامعه پزشکی و دست اندرکاران نظام پزشکی و حوزه سلامت بوده‌ایم، نه اینکه کسی مقصر بوده است، این فرآیند بوده است که باید برای اصلاح آن چاره اندیشی شود.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی افزود: همه نهادهای صنفی از این آسیب سهم دارند و البته برای سازمان نظام پزشکی هم می‌تواند مطرح باشد.

نظام پزشکی و جریانات سیاسی

وی گفت: مسئله دیگر در آسیب شناسی سازمان نظام پزشکی این است که اگر جریانات سیاسی در این سازمان تفوق پیدا کنند، می‌توانند جریانات صنفی و حرفه‌ای را به حاشیه برانند.

زالی ادامه داد: برای حل این مسئله اولین پیشنهاد این است که فرآیند سیاست‌زدایی از سازمان نظام پزشکی و نهادهای صنفی به طور جدی در دستور کار قرار گیرد. این یک راهبرد اساسی و تأثیرگذار است. همه نهادهای صنفی و از جمله نظام پزشکی باید به سمت یک مشی معتدل و مبتنی بر امور صنفی و حرفه‌ای بروند و مسیرهای آتی را تقویت کنند.

این جراح مغز و اعصاب ادامه داد: در این زمینه به نظر من جامعه پزشکی امروز به حدی از بالندگی رسیده است که می‌تواند همه جریانات سیاسی ار در دل خود جای دهد. امروز جامعه و انجمن‌های پزشکی به حدی از وسعت نظر رسیده‌اند که همه جریانات سیاسی می‌توانند در آن جا بگیرند.

وی گفت: بنابراین سازمان نظام پزشکی می‌تواند «فربه‌تر»‌ از گرایش‌های سیاسی باشد و تمام سلیقه‌های سیاسی را بپذیرد و شاهد تنوع و تکثر در سازمان صنفی و حرفه‌ای پزشکان باشیم. اگر به عنوان یک استراتژی بتوانیم تمام گرایش‌های سیاسی را در یک فضای فضای سیاسی «موسع و منبسط» داشته باشیم نتیجه و برون‌ده آن گسترش کار تیمی است که بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم.

نقشه راه حل مشکلات

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به هر حال مسئله مهم این است که درباره مطالبات جامعه پزشکی اولویت گذاری شود؛ به نظر من مهمترین خواست جامعه پزشکی در حال حاضر مشکلات معیشتی و اشتغال پزشکان جوان و ماماهاست که باید برای حل این مسئله یک«نقشه راه» تدوین کنیم که نقشه آسیب پذیری گروههای مختلف جامعه پزشکی باشد.

وی گفت: سیاستگذاری سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت به عنوان متولیان حوزه سلامت باید به سمت حل این مشکلات باشد اما در زمان حاضر علاوه بر پزشکان عمومی و ماماها، گروهی از متخصصان مانند متخصصان اطفال، داخلی نیز از نظام تعرفه‌گذاری کشور شاکی هستند و اگر بخواهیم به سمت عدالت در جامعه پزشکی حرکت کنیم باید نظام تعرفه گذاری اصلاح شود.

زالی افزود: در مسائل مربوط به مالیات جامعه پزشکی و واگذاری تسهیلات و فراهم کردن امتیازات رفاهی و تفریحی باید متدهای جدیدی طراحی کنیم تا گروههای کمتر برخوردار ،بیشتر از این امکانات برخوردار شوند. سازمان نظام پزشکی برای ساماندهی این مسائل ظرفیت بزرگی دارد که هنوز از آن به درستی استفاده نشده است.

خطر دلزدگی و انزوای جامعه پزشکی

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: مسئله دیگر این است که چون جامعه پزشکی در سالهای اخیر به مطالباتش نرسیده است؛ تا حدی فضای بی‌اعتمادی بین جامعه پزشکی و سازمان نظام پزشکی و مسئولان به وجود آمده است که ادامه این روند تحلیل سرمایه اجتماعی و ایجاد دلزدگی و انفعال است و این خطر بزرگی است.

عضو شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: اگر جامعه پزشکی که یک جامعه فرهیخته است دچار انفعال و انزواطلبی شود، خطر بزرگی سلامت اجتماعی جامعه را تهدید خواهد کرد و برعکس بالندگی و نشاط حرفه‌ای در جامعه پزشکی که به سختکوشی مشهور است، فرصت طلایی به وجود می‌آورد که خود به خود بسیاری از مشکلات جامعه و نظام سلامت را حل می‌کند.

زالی گفت: در یکی دو سال اخیر حرکتهایی را در انجمن‌های پزشکی شاهد بوده‌ایم که به صورت سیال در حال شکل گیری است. باید این تلاش‌ها را مغتنم شماریم. جامعه پزشکی در حال یک گذار اجتماعی درباره مشکلاتش است. می‌خواهد خودش آستین را بالا بزند و برای حل مشکلات به میدان بیاید.

وی افزود: ظرفیت بزرگی در جامعه پزشکی برای حل مشکلات وجود دارد که متأسفانه تاکنون مغفول مانده است. اگر نهادهای اجتماعی به عنوان سرمایه اجتماعی در یک مسیر قانونمدار و منطقی وارد عرصه شوند و طراحی مناسبی برای ایجاد نشاط در جامعه پزشکی انجام شود خیلی هم به افزایش اختیارات نظام پزشکی نیازی نیست.

بی‌اعتمادی به بخشنامه‌ها

وی اضافه کرد: مسئله دیگر این است خود سازمان نظام پزشکی هم اعتمادش را نسبت به برخی دستورالعمل‌ها‌ و بخشنامه‌ها در سالهای گذشته از دست داده است‌‌، هیئت امنایی شدن بیمارستانهای دولتی از جمله این نمونه‌هاست که عملاً چیزی عاید جامعه پزشکی نشده است.

عضو شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: گاهی حتی دیالوگ با جامعه پزشکی دیالوگی جبرآمیز بوده است که باعث شده جامعه پزشکی بیشتر رنجیده شود و همین مسائل باعث شده نتوانیم حقوق پزشکان را به طور مناسب تأمین کنیم.

بازمهندسی در جامعه پزشکی

زالی گفت:‌ اکنون برای حل این مشکلات درخواست ما از همه مسئولان این است که همه مسئولان در دولت، مجلس و همه دستگاههای دیگر کمک کنند تا به یک «بازمهندسی» در جامعه پزشکی بپردازیم. اول باید ادبیاتمان را با جامعه پزشکی عوض کنیم. دومین اینکه اجازه دهیم جامعه پزشکی از درون به پالایش و اصلاح خود بپردازد و به عنوان مثال حذف پدیده شوم زیرمیزی را به خود جامعه پزشکی بسپاریم.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی اضافه کرد: بدون کمک خود جامعه پزشکی کاری نمی‌شود کرد و این همان خودپالایشی و خود تنظیمی است که اشاره کردم. با برخوردهای جبرآمیز و عتاب آلود و گاهی عداوت‌ورزانه اصلاً کاری نمی‌شود کرد و تجربه تلخ سالهای گذشته این مسئله را به اثبات رسانده است.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که در ماده 45 قانون سازمان نظام پزشکی، قانونگذار ظرفیت بزرگی را برای این سازمان پیش بینی کرده است که مطابق آن وزارت بهداشت می‌تواند تمام یا بخشی از وظایف تصدی خود را در زمینه‌های مختلف مانند برگزاری امتحانات و اعتباربخشی مراکز درمانی به سازمان نظام پزشکی واگذار کند.

شرطی برای حل مشکلات

زالی افزود: تجربه موفق سازمان نظام پزشکی در صدور پروانه مطب‌ها که یک کار کاملاً حاکمیتی است نشان داد که این سازمان ظرفیت بزرگی برای انجام امور اجرایی دارد به شرط آنکه تعامل و اعتماد بین سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت وجود داشته باشد.

گذار تاریخی وزارت بهداشت

وی در پاسخ به اینکه چرا این تعامل و واگذاری تاکنون صورت نگرفته است،‌توضیح داد: نمی‌توانیم بگوییم کوتاهی صورت گرفته است. به هر دلیل اتفاق نیفتاده است اما اکنون زمینه آن فراهم است، چون اکنون خود وزارت بهداشت هم در یک گذار بزرگ تاریخی است و مطابق قانون برنامه توسعه پنجم باید خودش از یک نهاد تصدی‌گر به یک نهاد تولیتی، سیاستگذار و برنامه ریز ارتقا دهد.

عضو شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: شاید در سالهای گذشته در مورد این واگذاری وزارت بهداشت مقاومت نشان می‌داد و امور تصدی را از وظایف خودش می‌دانست اما اکنون این دیدگاه عوض شده و در حال تغییر است. سطح مدیریتی وزارت بهداشت در حال یک تحول و ارتقای عظیم است و اکنون آماده است تا وظایفش را واگذار کند.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی گفت: حتی در ماده 35 قانون مدیریت خدمات کشوری آماده که دولت باید بخشی از خدمات اجتماعی، فرهنگی را به بخش غیر دولتی، تعاونی و خصوصی واگذار کند و در راستای همین ماده هم وزارت بهداشت می‌تواند بخشی از خدمات خود را به سازمان نظام پزشکی واگذار کند.

زالی افزود: در سالهای اخیر وزارت بهداشت در حوزه بازآموزی جامعه پزشکی به انجمن‌های علمی پزشکی اعتماد کرد و بلافاصله شاهد یک شکوفایی در ارتقای آموزش پزشکان بودیم، جنب و جوش و حرکتهای قابل قبولی در این زمینه شکل گرفت. انجمن‌های پزشکی احساس شخصیت کردند و البته وزارت بهداشت هم بخشی از تصدی خود را واگذار کرد.

وی گفت: اکنون که وزارت بهداشت در حال یک دگردیسی ساختاری است، نظام پزشکی و انجمن‌های پزشکی باید از این فرصت استفاده کنند و وظایف بیشتری را به عهده بگیرند اما شرطش برقراری اعتماد و تفاهم بین دو طرف است.

این کارشناس حوزه سلامت اضافه کرد: یک نمونه آن تدوین تعرفه‌های پزشکی است که در دو سه سال اخیر تقریباً در 95درصد موارد بین نظارت کارشناسی سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت و حتی برخی بیمه‌ها اشتراک نظر ایجاد شد. وقتی در مورد مسئله پر مناقشه‌ای مثل تعرفه‌ها می‌توانیم به چنین اشتراک نظری برسیم معلوم است که در مسائل دیگر خیلی راحت تر می‌توانیم به تفاهم برسیم.

زالی ادامه داد: تردید ندارم که مناسبات بین مردم، دستگاههای دولتی، مجلس و جامعه پزشکی را به نحوی می‌توانیم«بازیابی» کنیم که با اعتماد متقابل به جای اینکه به سمت تقابل و منازعه برویم با استفاده از ظرفیتهای قانونی به سمت کارهای مشترک برویم به طوری که نگرانی های دولت،مجلس و مردم نیز بر طرف شود.

وی گفت: اگر هر یک از این طرف‌ها بخواهند به تنهایی حرکت کنند، هر کدام با مشکلاتی مواجه می‌شوند که قابل حل نخواهد بود باید به نقطه اشتراک برسیم. ما به یک سطح اعتمادسازی جدید باید برسیم و تلاش کنیم در کنار اینکه به مشکلات و دغدغه‌های جامعه پزشکی رسیدگی می‌کنیم، دغدغه های مردم و دستگاههای نظارتی هم بر طرف شود.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی افزود: یک نمونه از مسائل چالش برانگیز بحث سرانه درمان است که سازمان نظام پزشکی در سالهای اخیر همواره منتقد آن بوده است و معتقدیم که باید سهم دولت در هزینه‌های سلامت مردم افزایش پیدا کند و باز توزیع اعتبارات در بخش سلامت نیز باید منطقی شود. اگر این اتفاق بیفتند برنده واقعی آن مردم هستند.

استراتژی برنده-برنده

زالی اضافه کرد: نوع این مسئله اقتضا می‌کند که سازمان نظام پزشکی در حل این مسئله مهم نقش خود را ایفا کند و در این زمینه باید به یک استراتژی برنده -برنده برسیم تا هم مردم، هم جامعه پزشکی و دستگاههای نظارتی پیروز باشند، جبران خدمات گروههای پزشکی باید انجام شود، نباید سوبسید هزینه‌های خدمات پزشکی از جیب پزشکان پرداخت شود و راه حل قطعی آن این است که سهم دولت در هزینه‌های سلامت مردم افزایش پیدا کند.

وی گفت: نباید تعرفه‌ های غیر منطقی و یکطرفه را به خاطر اینکه دولت بودجه نمی‌گذارد به جامعه پزشکی تحمیل کنیم و به جای آن باید دولت با قبول سهم قانونی خود به یک «انتظام تعرفه‌ای» برسیم. راه حل هنجارسازی در این زمینه این است که جامعه پزشکی از حقوق مکفی و عادلانه برخوردار باشد.

عضو شورای عالی نظام پزشکی در پاسخ به این مسئله که آیا در کل اعتباراتی که در حوزه سلامت هزینه می‌شود،کافی نیست، توضیح داد: ممکن است کل منابعی که در این حوزه صرف می‌شود، به صورت دولتی، غیر دولتی،شفاف و غیر شفاف کم نباشد اما سهم اصلی را مردم دارند با تحمل فشارهای تحمل ناپذیر پرداخت می‌کنند و سهم دولت ناچیز است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: در چنین شرایط ارتباطات مالی در حوزه سلامت غیر شفاف می‌شود و امکان نظارت هم از بین می‌رود در حالی که این امکان وجود دارد که بین منافع ملی و منافع جامعه پزشکی همگرایی به وجود بیاوریم.

پزشکان از مناطق محروم فرار می‌کنند

زالی اضافه کرد: امروز اگر بتوانیم به پزشکان در مناطق کم برخوردار تسهیلاتی مناسب بدهیم به طوری که به ماندگاری آنها بینجامد و جامعه پزشکی با آسودگی خاطر در این مناطق بمانند و به مردم خدمات ارزنده‌ای ارائه کنند، کار بزرگی کرده‌ایم. این امکان وجود دارد اما در حال حاضر به علت نبود امکانات و شرایط مناسب، پزشکان در اولین فرصت تلاش می‌کنند، مناطق محروم را ترک کنند.

وی گفت: در بسیاری از کشورهای پیشرفته در مناطقی از کشورشان که سردسیر و بد آب و هواست به قدری برای پزشکان امکانات رفاهی و درآمد فراهم می‌کنند که اصلاً حاضر نیستند به استانهای برخوردار مهاجرت کنند. امروز اگر در کشورهای پیشرفته شاهد این هستیم که مردم از خدمات پزشکی راضی هستند به خاطر تحلیل و تضعیف بخش خصوصی نیست بلکه به خاطر ساماندهی مناسب بخش دولتی است به طوری که برای یک پزشک فرقی نمی‌کند در بخش دولتی یا خصوصی کار کند.

این جراح مغز و اعصاب اضافه کرد: ما هم اگر می‌خواهیم خدمات مناسبی به مردم ارائه کنیم با تضعیف بخش خصوصی به جایی نمی‌رسیم، این کار بر خلاف قوانین بالادستی و توسعه کشور است، مردم باید از خدمات بخش دولتی و خصوصی هر دو به شیوه درست استفاده کنند.

وی گفت: وقتی در قانون به این مسئله اشاره شده است که حتی نظارت و اعتباربخشی که کار حاکمیتی است می‌تواند به بخش خصوصی واگذار شود و شرکت‌های خصوصی در این زمینه می‌تواند تشکیل شوند، (با اینکه هنوز عملی نشده است)، معلوم است که خیلی کارهای بزرگ دیگری هم برای ساماندهی بخش خصوصی می‌توان انجام داد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: امروز یک پزشک جوان چطور می‌تواند با این رقابت سنگینی که وجود دارد، برای ایجاد یک مطب برود وام‌های سنگین با بهره 30 درصد بگیرد، دو سه سال اول هم که درآمد چندانی ندارد، قیمت تجهیزات پزشکی هم که سرسام آور است، بنابراین باید با وامهای کم بهره و کمکهای مختلف به پزشکان جوان کمک کنیم تا در اقصی نقاط کشور به مردم خدمات مناسبی ارائه کنند. اینها شدنی است به شرطی که دولت گام درست را بردارد.

وی افزود: تاکنون ندیده‌ام که در بین مردم نیز نسبت به اینکه پزشکان وضعی مالی خوبی داشته باشند و در رفاه باشند، نگاه منفی وجود داشته باشند. اتفاقاً مردم وقتی یک پزشک را که وضع مالی خوبی دارد می‌بینند، خوشحال می‌شوند به جای اینکه ببیند یک فرد نوکیسه با کارهای خلاف یک شبه پولدار شده است، چون معتقدند، پزشکان سالها زحمت کشیده‌اند، شب نخوابی کشیده‌اند و جان و نأموس مردم به دست آنهاست.

زالی ادامه داد: فقط از پزشکان نگوییم، ماماها نیز قشر مهمی هستند که به علت بی‌توجهی به مسائل اشتغال و معیشت آنها اکنون دو سوم آنها بیکار هستند، اگر فقط بخواهیم به امر زایمان برای اشتغال آنها فکر کنیم، این مسئله حل نمی‌شود باید ماماها را در کارهای مهم دیگری مانند پیشگیری از بیماریهای زنان و دختران به خصوص در سن بلوغ به کار بگیریم و ظرفیت بزرگی در این زمینه وجود دارد که مغفول مانده است.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی اضافه کرد: در کشوری مانند انگلستان، تعداد ماماها از ایران هم بیشتر است اما همه آنها شغل مناسب دارند و هنوز هم برای جذب ماما در این کشور ظرفیت هست.

خدمات جدید برای سلامت مردم

وی گفت: امروز در دنیا خدمات مراقبتهای اولیه‌ای با عنوان conseling تعریف شده است که کاملتر از مشاوره است و البته هنوز معادلی در فارسی برای آن نداریم، این خدمات بسیار کاملتر از خدمات بهداشتی مانند واکسیناسیون است که در شبکه بهداشت به مردم ارائه می‌شود و شامل خدماتی می‌شود که به ارتقای آموزش و دانش مردم برای حفظ سلامتشان منجر می‌شود.

زالی اضافه کرد: این خدمات مثلاً می‌تواند در قالب برنامه پزشک خانواده تعریف شود اما هنوز برای ارائه چنین خدماتی در کشور اقدامی انجام نشده است اما تعریف این نوع خدمات و تعرفه‌گذاری مناسب برای آن می‌تواند هم مشکل اشتغال جامعه پزشکی را حل کند و هم سطح سلامت مردم را به میزان چشمگیری بالا ببرد.