سلامت نیوز : «در سال 89 و 90 بیش از 16 هزار و 650 نفر زوج به دلیل شکایت همسرانشان به زندان‌ها افتادند. در 9 ماه امسال نیز 1956 نفر به واسطه مهریه در زندان‌ها حضور داشتند که جمع بدهی آنها 381 میلیارد تومان بود.»این آمار را «اسدالله جولایی» رئیس ستاد دیه کل کشور در حالی اعلام می‌‌كند که تغییرات در قانون مهریه طی این سال‌ها توانسته تا حدودی از تعداد محکومان جرایم مالی مربوط به مهریه بکاهد. افزایش آمار زندانیان مهریه و تاکید مقام معظم رهبری برای زندان‌زدایی باعث شد پای دولت،مجلس و قوه قضائیه به این موضوع باز شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ سال گذشته بند مربوط به «مهریه» درلایحه حمایت از خانواده مذاکرات مفصلی را بین نمایندگان برانگیخت و سرانجام محدودیت زندان تا سقف 110 سکه به رای گذاشته شد که نمایندگان آن را مصوب کردند.‌بندی كه «اسدالله جولایی» رئیس ستاد دیه کل کشور معتقد است در کاهش زندانیان تاثیر داشته است.البته او پیشنهاد می‌كند حتی دفتر‌خانه‌ها هم بیشتر از این تعداد سکه را ثبت نکنند. شورای نگهبان هم امسال مهر تاییدی بر این بند از لایحه زد و اعلام كرد هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا 110 سکه بهار آزادی طرح جدید یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است و هرگاه مهریه بیش از این مقدار باشد ملائت زوج، ملاک پرداخت خواهد بود.

در ماده دو محکومیت‌های مالی آمده است: هرکس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را‌تأدیه نکند دادگاه او را ملزم به تأدیه کرده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می‌‌كند و‌ در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم‌له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تأدیه حبس خواهد کرد.

حبس تاثیری ندارد

موضوع زندانی شدن محکومان مهریه و دیه یکی از معضلات جامعه طی سال‌های اخیر بوده است. با رواج تعیین مهریه‌های بالا برای زنان و اجرا گذاشتن آن و همچنین ناتوانی مردان در پرداخت مهریه باعث شده تعداد زیادی از مردان راهی زندان شوند. یك حساب سرانگشتی نشان می‌دهد با بالارفتن قیمت طلا، جوانان حتی از پس مهریه 110سكه‌ای هم برنمی آیند چرا كه قیمت این تعداد سكه بهار آزادی به نرخ روز حدود150میلیون تومان می‌شود و كیست كه نداند با شرایط امروز جوانان پرداخت این مبلغ كمر هر خانواده‌ای را می‌شكند.«عبدالرضا عزیزی» رئیس كمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در این باره می‌‌گوید: «معتقدم نرخ گذاشتن روی زنان عملی زشت و ناصواب است چرا كه ارزش آنان بسیار بالاتر از این حرف‌هاست.

زنان در واقع مادران آینده هستند و ارزش و اعتبار جایگاه آنان به‌‌گونه‌ای است كه پیامبر اكرم(ص) بهشت را زیر پای آنان عنوان می‌كنند.» وی ادامه می‌دهد: «مهریه‌های سنگین و نجومی هیچ دلیل و منطق شرعی و عقلی نداشته و كاملا غیر اسلامی است و به هیچ عنوان نیز تضمینی برای خوشبخت شدن در زندگی زناشویی به شمار نمی‌رود.هر‌چند كه باید قانون گذار حق زنان را در نظر بگیرد چرا كه روایت است، هرآنچه بر خود نمی‌پسندی بر دیگران نیز نپسند.معتقدم اگر در یك زندگی زناشویی زوجین همین فرمایش امیرالمومنین(ع) را سرلوحه كار خویش قرار دهند به طور حتم اختلاف‌ها كمتر و پایداری زندگی افزایش پیدا خواهد كرد.» عزیزی تاكید می‌كند: «به طور حتم حبس مردان هیچ كمك و تاثیری در پرداخت مهریه به زنان نمی‌كند و علاوه بر آسیب دیدن هر دو طرف، برای جامعه نیز هزینه در بر دارد.»

مهریه‌های عجیب

با توجه به اینکه تعیین مهریه یك باور اجتماعی و سنت تاریخی است، اما در دهه اخیر تعیین مهریه‌های غیر‌متعارف همانند سكه به ارتفاع قلل مرتفع و به اندازه تاریخ تولد، یك تن پوست پیاز، یك خرمن گل سرخ، به تعداد خواهر و برادر خانواده ضربدر1000 عدد و نظایر اینها؛ هر چند كه ارزش مالی ندارند اما باعث ایجاد رقابت منفی بین خانواده‌ها و جوانان و به طور غیر مستقیم سبب كاهش ازدواج شده‌اند. رضا درستكار،جامعه شناس هم معتقد است:در عصر حاضر، بعضی از دختر خانم‌ها گمان می‌‌كنند، مهریه‌همان سپری است که می تواند جلوی ترک خوردن زندگی مشترک آنها را بگیرد و شاید هم این والدین هستند که با بالا بردن مهریه فرصت خوشبخت شدن را از فرزند خود سلب می‌‌كنند. او تاكید می‌كند:البته نمی‌توان یکطرفه نیز قضاوت کرد چون در برخی موارد رفتار برخی مردها موجب شده خانواده‌ها از مهریه‌های بالا و عجیب و غریب استفاده کنند. آقا دامادهایی نیز وجود دارند که فکر می‌‌كنند تنها با پرداخت مهریه‌‌اندک همسرشان می توانند او را طلاق داده و همسر دیگری اختیار کنند.

آمار نگران‌كننده پرونده‌های مهریه

«محمد احمدلو» حقوقدان و وكیل دادگستری هم با بیان اینكه آمار پرونده‌های مهریه نگران‌كننده است می‌گوید: «به موازات رشد طلاق در جامعه با رشد پرونده‌های مطالبه مهریه‌هم روبه‌رو هستیم و در برخی موارد خانم‌ها بدون اینکه طلاق بخواهند مهریه شان را مطالبه می‌‌كنند. البته اینكه برای مهریه سقفی تعیین شود از نظر شرعی امکان پذیر نیست اما نظر مجلس این بوده است که اگر سقف تعیین شد طرفین از حمایت قانونی بیشتری برخوردار باشند.»

وی یادآور می‌شود: «بر اساس یافته‌های پژوهش‌های اخیر که از سوی معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه عنوان شد، میانگین مهریه زنان در ایران بین 260 ‌تا350 سکه طلاست. یعنی بیش از 400 میلیون تومان و با در نظر گرفتن این موضوع که مهریه عند المطالبه است چند درصد از مردان جامعه قادر به پرداخت آن هستند؟» این حقوقدان اظهار می‌كند: «صرف‌نظر از همه این مباحث آنچه حقیقت دارد این است که در حال حاضر با تعداد زیادی زندانی مهریه روبه‌رو هستیم که توان پرداخت مهریه‌‌ای را که تعهد رسمی و اخلاقی برای پرداخت آن داده‌اند‌، ندارند و از سویی با زنانی روبه‌رو هستیم که نیازمند مهریه‌های خود هستند اما نمی‌توانند آن را وصول کنند و صرف زندانی شدن مرد برایشان ثمری ندارد. بنابراین لزوم اصلاح قانون برای منطقی کردن این روند معیوب امری لازم و ضروری است.»

مهریه،سنت یا ضمانت تداوم زندگی مشترك

دکتر«شریفی یزدی» جامعه شناس خانواده مهریه را یکی از مراحل ازدواج عنوان می‌کند و می‌گوید: «زن ایرانی در سال‌های اخیر با یک تغییر نگرش در زندگی دنبال رسیدن به استقلال اقتصادی است در حالی که در گذشته مالکیت و استقلال اقتصادی به لحاظ اجتماعی برای زن ایرانی معنا نداشت اما طی ۵۰ سال اخیر آرام آرام این موضوع معنا پیدا کرده است. زیرا در این سال‌ها بحث مالکیت به سرمایه و درآمد مشخص و تکیه گاه اقتصادی برای بیمه شدن زندگی فردی زنان از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار شده است.» وی می‌افزاید: «تجربه نشان داده است بیشتر مردان ایرانی به ویژه مردان طبقه متوسط و پایین جامعه از اهرم اقتصادی برای محدود کردن همسران خود استفاده می‌کنند و خواسته‌های مشروع و قانونی همسران خود را برآورده نمی‌کنند و زن وقتی به این رویه اعتراض می‌کند با مجازات اقتصادی مواجه می‌شود.»

شریفی یزدی یادآور می‌شود: «متأسفانه امروزه بسیاری از خانواده‌ها دچار طلاق عاطفی شده‌اند و علت اصلی که زن ادامه زندگی را تحمل می‌کند این است که هیچ سرپناه و درآمدی ندارد تا بتواند زندگی خود را بچرخاند و همین مسئله باعث شده است امروزه مادران بر مهریه سنگین و بالای دختران خود تأکید داشته باشند و آن را ضمانتی بیشتر برای طولانی شدن زندگی مشترک بدانند كه هر روزی كه طلاق اتفاق بیفتد یک منبع درآمد مستقل برای آنها باشد.»

با آنکه مهریه بخشی از سنت ما در ازدواج است و در احادیث نبوی بر آن تاکید شده، اما در سال‌های اخیر تعیین مهریه‌های سنگین ونامتعارف مشکل ساز شده است جامعه شناسان پیامد مهریه سنگین را ناخوشایند و آن را برای زندگی مشترک مخرب می‌دانند. کارشناسان تغییر نگرش و رسیدن به استقلال مالی زن و نبود اعتماد و اطمینان به مرد را مهم‌ترین عامل گرایش به مهریه‌های سنگین و نامتعارف ذکر می‌کنند.

همچنین کارشناسان علوم اجتماعی شناخت یکدیگر و ارتباطات صحیح و پسندیده را در کاهش میزان مهریه تاثیرگذار می‌دانند و بر این نظر هستند که اگر حمایت قضایی و قانونی از حقوق زن به درستی صورت بگیرد، این امر باعث افزایش اعتماد زنان خواهد شد و زنان در چنین فضایی بااعتماد بیشتری تصمیم‌گیری خواهند کرد و هرچه امنیت قانونی و قضایی بیشتر شود به همان میزان مسائل اقتصادی کم‌رنگ‌تر خواهد شد و دیگر شاهد مهریه‌های سنگین با نگاه استقلال اقتصادی در بین زنان نخواهیم بود.