این باغ نه تنها تاریخ پژوهشهای گیاهشناسی و جنگلی کشور است، بلکه به نوبه خود میتواند تاریخی کوتاه از جنگلهای هیرکانی شمال کشور نیز قلمداد شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون ؛ ایستگاه تحقیقات نوشهر از سال1310 و باغ گیاه شناسی نوشهر از سال 1331 با تلاش، جدیت و دلسوزی مرحوم دکتر حبیبا... ثابتی و گروهی از همکاران او در مساحت 35 هکتار، در فاصله 50 متری از سواحل مرکزی دریای مازندران احداث شد. این باغ که با شماره 17795 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، به عنوان تنها باغ اکولوژی ناحیه هیرکانی در جهان شناخته میشود و از نظر تاریخی نیز مورد توجه سازمانهای جهانی (IUCN) و ملی (سازمان میراث فرهنگی و گردشگری) قرار دارد. باغ اکولوژی و آربراتوم نوشهر که مایه افتخار و نشانه هویت طبیعی کشور است، در مجامع بینالمللی مانند اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت از اعتبار ویژهای برخوردار است. حدود 8 هکتار از این باغ را آربراتوم (Arboretum) یا به عبارتی باغ درخت شناسی تشکیل میدهد که به اعتقاد کارشناسان بسیاری از ارزشهای معنوی و محیط زیستی آن غیر قابل محاسبه و تبدیل به ارزش ریالی است.
خبری که مانند بمب صدا کرد
با وجود اهمیت این چنینی این باغ، برخی سازمانهای دولتی و مسئولان محلی بدون توجه به اهمیت آن، تلاش دارند تا به هر نحو ممکن رگ حیاتی این باغ را قطع کنند. گرچه نخستین بار در سال 89 بود که برخی تلاشها برای نابودی این باغ آغاز شد، اما چندی پیش این تلاشها جدیتر شد که به نوبه خود مخالفتهای جدی مردم و انجمنهای محیطزیستی و مردمی محلی را نیز به دنبال داشت. چندیپیش خبری مثل بمب در شهر صدا کرد. با دوستانم تماس میگیرم تا آنان را هم در جریان اتفاق نامبارک و چه بسا شومی که قرار است در نوشهر بیفتد، قرار بدهم. ظاهرا پیش از آنکه رسانههای محلی حساسیتی به خرج بدهند و خبر را منتشر کنند، رسانههای سراسری نسبت به موضوع واکنش نشان داده و پیگیر اخبار ماجرا هستند. خبر این بود: «بنا به تصمیم استاندار و شورای تأمین استان مازندران، عبور جاده از باغ گیاهشناسی نوشهر با توجیه اتصال کمربندی به بندر برای سومین بار در طول چند سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.» اما خبر دوم از آن هم بدتر بود.
بر اساس این خبر در روزهای گذشته و درست در شرایطی که اوج واکنشها به این تصمیم شورای تامین استان در حال شکلگیری بود، جلسه دیگری با موضوع بررسی چالشها و راهکارهای توسعه منطقه ویژه اقتصادی بندر نوشهر در اداره کل بنادر مازندران برگزار شد. بنابر گزارش روابط عمومی این اداره کل، در این جلسه که با حضور مهندس صدر رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور، احمدی نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی، هاشمی معاون امور عمرانی استانداری مازندران و سایر مسئولان ذیربط استانی و شهرستانی برگزار شد، بر ضرورت توسعه همهجانبه بندر نوشهر به ویژه احداث راه دسترسی به کمربندی تاکید شد. اما متاسفانه گزارشها حاکی از آن است که این جاده قدیمیترین قطعه باغ را هدف گرفته است، قطعهای که شکلگیری باغ از آنجا آغاز شده و بهدلیل وجود گونههای گیاهی نادر خارجی و ایرانی بیش از سایر بخشهای باغ اهمیت دارد.
8 آبان آن سال
هنوز 8 آبان سال 89 را فراموش نکرده بودیم؛ روزی که در آن شماری از نیروهای اداره کل بنادر و کشتیرانی مازندران با ماشینآلات سنگین راهسازی بهصورت غیرقانونی و بدون مجوز وارد باغ گیاه شناسی نوشهر شدند. آنان با تخریب بیش از 3 هکتار از عرصههای این باغ که همواره آن را با باغ فلورانس در ایتالیا و باغ کیو در لندن مقایسه میکنند، خسارات شدیدی به آن وارد کردند. اداره کل بنادر و دریانوردی درحالی بر تخریب باغ گیاهشناسی نوشهر اصرار میکند که میتوانست در مکانیابی بندر شهرستان نوشهر و توسعه آن بهگونهای عمل کند که نیازی به تخریب باغ گیاهشناسی نباشد. همچنان که کارشناسان توصیه کرده بودند مسئولان بنادر و دریانوردی با استفاده از سیستم ریلی و ایجاد بارانداز در جنوب کمربندی نوشهر، عملیات مرتبط با حمل کالا به بندر و از بندر به نقاط دیگر را همانجا ساماندهی کنند یا برای دسترسی به جاده کمربندی با تعریض خیابانهای موجود بهویژه خیابانهای دو طرف باغ گیاهشناسی مسیر مورد نظر را ایجاد کنند.
اما اداره کل بنادر و دریانوردی بیتوجه به گزینههای متعدد، گزینهای را انتخاب کرد که به قیمت تخریب باغ گیاهشناسی تمام میشود. نکته در خور تأمل اینکه علاوه بر وزارت جهادکشاورزی و نهادهای زیرمجموعه آن، وزارت راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیطزیست هم با تخریب باغ گیاهشناسی قاطعانه مخالفت کردهاند. بر همین اساس میتوان به نامه صادق جلیلیان وزیر جهاد کشاورزی در 12 آبان 89 به محمد مصطفی نجار وزیر کشور اشاره کرد که طی آن با اجرای این پروژه مخالفت شده بود. در همین راستا حسین میرزایی ندوشن رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور نیز در 13 آذر 90 در نامه ای به طاهایی، استاندار مازندران مخالفت سازمان را با هرگونه دخل و تصرف و عبور جاده از داخل محدوده باغ گیاه شناسی نوشهر اعلام کرد.
واکنش مجلس
البته تداوم این اعتراضات در روزهای اخیر پای مجلس را هم به میان کشید. عباس رجایی رئیس کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی از جمله نمایندگانی است که نسبت به این پروژه واکنش نشان داد. نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به شدت به این مصوبه اعتراض دارم، افزود: «به تمام مسئولان استان مازندران توصیه می کنم جلوی این فاجعه محیط زیستی را بگیرند، در غیر اینصورت مجلس شورای اسلامی و تمام دلسوزان منابع طبیعی و کشاورزی خود را موظف میدانند با مراجعه به مراجع ذیصلاح از مجموعه کسانی که در این رابطه تخلفی را مرتکب شدهاند، شکایت کیفری کرده و متخلفان را به مراجع قضایی معرفی کنند.» با وجود این بهنظر میرسد نه این مخالفتها، نه اعتراضات رسانهها و جامعه دانشگاهی نتوانسته است مانع از احداث این جاده شود. این اظهارات، نامه نگاریها و تلاشهای نیروهای مردمی در منطقه، توانسته است روند تخریب باغ را متوقف کند.
اما به نظر میرسد مسئولان محلی به صورت موقتی دست از کار کشیده و بیشتر تلاش میکنند تا فضا را آرام کرده و مانع اطلاع رسانی در این باره شوند. به عبارت دیگر اظهارات و عملکرد این افراد نشان میدهد که آنان ساخت یک جاده کمربندی را که میتوان مسیر جایگزینی برای آن انتخاب کرد به ادامه حیات این باغ ترجیح میدهند. باوجود این اکنون به دلیل فشارهای وارده، این افراد فعلا باغ را به حال خود رها کردهاند که البته معلوم نیست این وضع تا چه زمانی ادامه داشته باشد.
نظر شما