سلامت نیوز : «فرزند دوم من پسری است هفت ساله كه بسیار لاغر است، اصلا از بینی نفس نمی‌كشد. بینی او مشكل دیگری ندارد غیر از این‌كه خلط بینی او بسیار عقب جمع می‌شود و تخلیه آن مشكل است. از غذا نیز متنفر است. از شیرینی و بسیاری از تنقلات هم گریزان است. چه كنم؟» این عبارات را شاید بارها از زبان اطرافیان و والدینی كه كودك زیر هفت‌سال دارند، شنیده باشید. اینها همگی علائم لوزه سوم است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ عضوی از بدن كه بزرگ‌شدن بیش از حد آن بر نیاز كودك به درمان تاكید می‏كند. برای همین است كه متخصصان گوش و حلق و بینی همیشه تاكید می‏كنند اگر كودك شما برای مدت طولانی از راه دهان نفس بكشد، تغییراتی در شكل ظاهری صورت او ایجاد می‏شود كه دیگر قابل درمان و جبران نیست.

لوزه سوم كجاست؟

با این حال خوب است بدانید لوزه سوم یكی از قسمت‏ های سیستم لنفاوی بدن است كه جزو سیستم دفاعی محسوب می‏ شود و محل قرارگیری آن در ناحیه پشت بینی است؛ جایی كه آن را به عنوان حلق بینی نامگذاری می‏ كنیم و در معاینه معمولی قابل رویت نیست.

بزرگی لوزه‏ ها بیماری است؟

اما قضیه از این قرار است كه لوزه‏ها می‏تواند بزرگ شود. این بزرگی لوزه‏ ها به قدری شایع است و در بچه‏ ها زیاد دیده می ‏شود كه به گفته دكتر محسن نراقی، متخصص گوش و حلق و بینی و رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی ، صرف بزرگی آنها را یك بیماری نمی‏دانیم. این متخصص در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: بخصوص در كودكان سه‌تا‌شش سال به وفور لوزه سوم بزرگ می‏ شود. این بزرگی لوزه سوم را تنها زمانی بیماری و غیر‏طبیعی تلقی كرده و اقدام به درمان می‏كنیم كه بخواهد موجب علائمی شود و اثرات نامطلوبی بر سلامت بگذارد. به طوری كه بتواند راه تنفسی را هم مسدود كند. این موضوع در افراد مختلف ممكن است با درجات و شدت‌های مختلف رخ دهد.

چرا كار به تنفس دهانی می‏ كشد؟

اما والدینی كه مدام شاهد این هستند كه كودكشان حتی شب‌ها هنگام خواب از دهان نفس می‏كشد، خوب است بدانند به هر حال رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخ ‏های پشت بینی را تنگ كرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد.

این مهم‌ترین علامت بزرگی غیر‏طبیعی لوزه سوم است. به طوری كه به‌عقیده دكتر نراقی نیز وقتی تنفس مشكل پیدا كرد، ممكن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود.گاهی این خرخر، والدین را بیشتر نگران می‏كند در صورتی كه حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین كه تنفس از راه دهان صورت می‏گیرد، یك مورد غیر‏طبیعی است.

قیافه‏ های لوزه سومی

نكته مهم دیگر در كودكان با لوزه سوم بزرگ، این است كه صدایشان اغلب تودماغی می‏شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می‏ شود به طوری كه به عقیده رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی در دراز‏مدت قیافه این كودكان جوری تغییر می‏ كند كه در اصطلاح پزشكی به آنها قیافه لوزه‏ سومی یا آدنوئید‌فیس می‏ گویند. دهان این كودكان نیز همیشه باز است.لب‏ های بالایشان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان‌شدن دندان‏ های جلویی‏شان می‏ شود. روی چشم‏هایشان هم گاهی اوقات كبود است.

لوزه سوم به جنگ همه ارگان‏ها می‏ رود

علاوه بر مشكل تنفسی، لوزه سوم روی سایر قسمت‏های بدن و ارگان‏ها هم تاثیر می‏گذارد. یكی از آنها ارگان‏های مجاور با لوزه سوم است. دكتر نراقی درباره این اختلالات توام با لوزه سوم توضیح می‏ دهد: در این كودكان غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فك بزرگ می‏شود كه این حالت در پاسخ به التهاب و عفونت‏های طولانی لوزه‏هاست.

در بسیاری از كودكان نیز تجمع مایع در پشت پرده گوش ایجاد می‌شود. این كودكان همچنین ممكن است مستعد بیماری‏های مكرر گوش‌میانی شود. مشكل دیگر، بیماری‏های بینی و سینوس‏های اطراف آن است.
بینی این كودكان مدام ترشحات چركی دارد. به طوری كه خیلی اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتی‏بیوتیك بدهند.

به گفته این متخصص گوش و حلق و بینی، مشكل دیگر اختلالات رشد فك و صورت این كودكان است، بخصوص فك بالا. در این كودكان فك به صورت طبیعی رشد نمی‏كند. به طوری كه مشكل فك بالا به صورت عمیق‌شدن كام بروز می‏ كند. فك بالای این كودكان به صورتی است كه رشد طولی آن صورت كودكان را دراز و كشیده می ‏كند. همچنین این كودكان اختلال جفت‌شدن دندان‏ها را دارند و لثه آنها نیز مشكل پیدا می‏ كند.

لوزه سومی‏ ها بیش ‏فعال و از غذا متنفرند

«اما فراموش نشود كودكان مبتلا بتدریج اشتهای خود‌را از دست خواهند داد. چون كودك به علت تنفس از راه دهان، نمی‏تواند همزمان هم تنفس كند و هم غذا بخورد برای همین كم‌اشتها شده و به دنبال آن كاهش رشد جسمی پیدا می‏ كند.

دكتر نراقی تاكید می‏ كند: همچنین سیستم ایمنی بدن این كودكان چون ضعیف‏تر می‏شود، نسبت به عفونت‏ها حساس‏تر خواهد شد. نكته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی كودكان است. فعالیت ذهنی این كودكان به كاهش اكسیژن هنگام خواب و عفونت‏های مكرر، كم می‏شود به طوری كه آنها معمولا در انجام تكالیف مدرسه و در درسشان عقب‏تر هستند و گاهی مبتلا به بیش ‏فعالی و عدم تمركز نیز می‏ شوند.

علاوه بر همه اینها مساله دیگر اختلال خواب است. این كودكان خوابشان منقطع است. چون هنگام خوابیدن مشكل تنفسی دارند و مجبور می‏شوند شرایط خود را در خواب مدام تغییر دهند. این مساله در كودكان كوچك‏تر عاملی است كه آنها را مستعد شب‏ادراری هم می‏كند. در موارد خیلی شدید حتی این مشكل روی سیستم قلبی عروقی آنها هم می‏ تواند تاثیر بگذارد.

شعار همیشگی: اول پیشگیری

حالا می‏ بینیم لوزه سوم كه ساده و پیش‌پاافتاده به نظر می‏رسد، در صورت بیماری چقدر می‏ تواند عواقب داشته باشد. برای همین است كه متخصصان همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان می‏دانند. چون به طور مثال در كودكی كه دچار اختلال رشد فك و صورت شده و دندان‏هایش جفت نمی‏ شود، با بزرگ‌شدن كودك با این كه لوزه سوم از بین می‏رود، ولی آثاری كه در رشد فك و صورت است، به شكل یك یادگار دائمی با او می‏ ماند.

لوزه سوم را چطور تشخیص دهیم؟

دكتر نراقی معتقد است: تشخیص این اختلال خیلی مهم است، چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماری‏ ها اشتباه گرفته می‏شود. علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. كودكی هم كه دچار عفونت‏های سینوسی مزمن است، مهم‌ترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در كودكی هم كه دچار آلرژی مزمن است، دیده می‏شود. بنابراین ما نیاز داریم كه برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم.

با این اوصاف به گفته این متخصص گوش و حلق و بینی اولین قدم معاینه ساده است كه شامل معاینه بینی و حلق و گوش می‏ شود. بعد از آن برای این كه دقیقا ارزیابی را كامل كنیم، معاینه دقیق‏تر به كمك آندوسكوپ از راه بینی است.

به این ترتیب تمام مشكلاتی را كه شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم و بزرگی شاخك‏ های بینی است می‏توانیم افتراق و تشخیص دهیم. در صورتی كه تشخیص ما بر این بود كه مشكل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجه‏ بندی می‏ كنیم. اگر در كودك علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمان‏های دارویی شروع می‏ كنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری كنیم. در كودكانی كه علائم خیلی شدید است و مشكلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی كه لوزه سوم هم از نظر درجه‏بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمان‏های جراحی برای خارج كردن لوزه سوم لازم است.

درمان بدون تیغ جراحی

البته به گفته دكتر نراقی، گروهی از بچه‏ ها هستند كه ممكن است آنها را با یك روش جدید كه نه دارویی است و نه جراحی، بتوانیم درمان كنیم. در این كودكان ممكن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روش‏هایی مثل استفاده از امواج رادیوفركانس كم كنیم. این كار مزایایی دارد كه مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد. علاوه بر این كه بافت‏های طبیعی هم مشكلی برایشان ایجاد نخواهد شد و استرس كودك هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب تعداد عمل‏های جراحی در مورد لوزه سوم را می‌توانیم به حداقل ممكن برسانیم.