سلامت نیوز : سازمان جهانی بهداشت در گزارش جدید خود اعلام کرد: سرطان، یکی از عوامل مهم مرگ و میر در جهان است و طبق آخرین آمار بازبینی شده، این بیماری در سال 2008 میلادی جان 7.6 میلیون نفر را گرفته است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ آمار به روز شده این سازمان نشان می‌دهد که از میان سرطان‌های مختلف، سرطان ریه، معده، کبد، روده بزرگ‌ و پستان، کشنده‌ترین انواع این بیماری هستند و هرسال بیشترین آمار قربانیان سرطان را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین شایع‌ترین انواع این بیماری در بین زنان و مردان، متفاوت است.

حدود 30 درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان به دلیل پنج فاکتور خطرزای اصلی رفتاری و رژیمی شامل افزایش شاخص‌ توده بدنی، مصرف کم میوه و سبزی، کمبود فعالیت و تحرک بدنی، استعمال دخانیانت و بالاخره مصرف الکل است. به همین ترتیب استعمال دخانیات و مهمترین فاکتور خطرزا در بروز سرطان است که 22 درصد از کل مرگ و میرهای جهانی ناشی از سرطان را موجب می‌شود و نیز 71 درصد از کل مرگ و میرها ناشی از سرطان ریه در جهان از این فاکتور نشأت می‌گیرد.

بر اساس این گزارش، سرطان‌های مرتبط با عفونت‌های ویروسی شامل HBV، HEV و همچنین HPV عامل 20 درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط هستند. آمار جهانی همچنین نشان می‌دهد که حدود 70 از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان در سال 2008 میلادی در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط اتفاق افتاده است.

کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در این گزارش آماری جدید پیش‌بینی کرده‌اند که افزایش شمار قربانیان این بیماری همچنان ادامه خواهد داشت و در سال 2030 میلادی حدود 13.1 میلیون نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست خواهند داد.

سرطان یک واژه کلی برای گروه بزرگی از بیماری‌هایی است که می‌توانند روی هر عضوی از بدن تاثیر سوء بگذارند. یکی از ویژگی‌های تعریف شده و مشخص این بیماری، تولید سریع سلول‌های غیرطبیعی است که فراتر از حد معمول و طبیعی خود رشد می‌کنند و سپس می‌توانند به اعضای مشترک بدن هجوم ببرند و به سایر اعضا نیز منتقل شوند. این فرآیند غیرعادی در بدن "متاستاز" نامیده می‌شود. متاستاز در واقع عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان است.

سرطان می‌تواند از یک سلول منفرد ناشی شود. تبدیل از یک سلول طبیعی به یک سلول تومور، فرآیند چند مرحله‌ای است که معمولا شامل پیشرفت یک ضایعه پیش سرطانی و تبدیل آن به تومورهای بدخیم می‌شود.

این تغییرات غیرمعمول حاصل تعامل بین فاکتورهای ژنتیکی در بدن یک فرد با سه گروه ازعوامل خارجی است که عبارتند از:

- مواد سرطان‌زای فیزیکی نظیر تشعشعات فرابنفش و یونیزه

- مواد سرطان‌زای شیمیایی شمال آزبست، ترکیبات موجود در دود سیگار و مواد دخانی، افلا توکسین‌ها که سموم آلوده کننده مواد غذایی هستند و نیز آرسنیک که عضو آلوده کننده آب شرب است.

- مواد سرطان‌زای بیولوژیکی شامل عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌های خاص

در ادامه این گزارش آمده است که سازمان جهانی بهداشت با تلاش آژانس مطالعات سرطان خود تحت عنوان "آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC)"، طبقه‌بندی ترکیبات و عوامل سرطان‌زا را انجام داده است.

به گفته کارشناسان این سازمان، سالمندی نیز یکی از عوامل اساسی و موثر در بروز سرطان است. مطالعات نشان می‌دهد که با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به این بیماری نیز افزایش پیدا می‌کند که عمده‌ترین علت آن افزایش شکل‌گیری عوامل خطرزای موثر در بروز سرطان همزمان با افزایش سن است. در واقع هر چه سن فرد افزایش می‌یابد‌ اجتماع کلی عوامل خطرزا توام با کاهش اثرگذاری و کارآیی مکانیزم‌های ترمیم کننده سلولی در بدن، خطر ابتلا به سرطان را تشدید می‌کند.

- عوامل خطرزا در بروز سرطان

در حال حاضر استعمال دخانیات، مصرف الکل، رژیم غذایی ناسالم و بی‌تحرکی عمده‌ترین عوامل سرطان‌زا در سراسر جهان هستند. بعلاوه عفونت‌های فرض ناشی از ویروس هپاتیت B، هپاتیت C و برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی از عوامل خطرزای اصلی ابتلا به سرطان در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط هستند.

مطالعات نشان می‌هد سرطان دهانه رحم که از ویروس پاپیلومای انسانی ناشی می‌شود از عوامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان زنان کشورهای کم درآمد است.

- چگونه می‌توان بار ناشی از سرطان را کاهش داد؟

آگاهی از عوامل سرطان‌زا و راهکارهای پیشگیری از این بیماری و کنترل مناسب آن بحث گسترده‌ای است. این بیماری را می‌توان با اجرای راهکارهای تایید شده و مبتنی بر شواهد پزشکی برای پیشگیری از سرطان، تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب بیماران سرطانی کنترل کرده و نرخ مبتلایان به آن را کاهش داد. بسیاری از سرطان‌ها اگر در مراحل ابتدایی تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند.

- اصلاح و پرهیز از عوامل خطرزا؛

کارشناسان سازمان جهانی بهداشت تاکید دارند که بیش از 30 درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان با اصلاح یا پرهیز از عوامل خطرزا، قابل پیشگیری هستند. مهمترین عوامل خطرزا و موثر در بروز سرطان شامل استعمال دخانیات، اضافه وزن و چاقی، رژیم غذایی ناسالم و کمبود مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها، بی‌تحرکی، مصرف الکل، ابتلا به عفونت‌های مقاربتی، آلودگی هوای شهرها و دود ناشی از سوخت‌های جامد در مصارف خانگی هستند.

- راهکارهای پیشگیرانه؛

مهمترین این راهکارها شامل: افزایش پرهیز از تمام فاکتورهای خطرزای ارائه شده در فهرست بالا، افزایش واکسن‌های هپاتیت B و پاپیلومای انسانی، کنترل تماس با مواد خطرناک در مشاغل خاص وکاهش تماس با نور شدید آفتاب هستند.

- تشخیص به موقع؛

اگر سرطان زودتر و در مراحل ابتدایی تشخیص داده شده و تحت درمان قرار بگیرد، نرخ مرگ و میر آن کاهش پیدا می‌کند. آگاهی از علائم و نشانه‌های اولیه بیماری بویژه در مورد سرطان‌هایی چون سرطان دهانه رحم، پستان، راست روده و سرطان دهان، تشخیص به موقع بیماری پیش از این که به مراحل پیشرفته برسد، کمک می‌کند.

بر این اساس، اجرای برنامه‌های اطلاع رسانی بویژه در نواحی که در اکثر بیماران، سرطان در مراحل بسیار پیشرفته تشخیص داده می‌شود، ضروری است. همچنین اجرای طرح‌های معاینات ادواری برای گروه‌های خاص و در سنین مشخص از روش‌های بسیار موثر برای تشخیص زودهنگام انواعی از سرطان است.

در حال حاضر این برنامه‌های معایناتی برای انواع شایع‌تر سرطان‌ها در قالب آزمایش‌های مقرون به صرفه و در دسترس برای اکثریت جوامع پرخطر در بیشتر کشورها موجود هستند.

- درمان؛

درمان سرطان نیاز به انتخاب دقیق یک یا تعداد بیشتری از راهکارهای موجود شامل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی است. هدف از کاربرد این روش‌ها،‌ درمان بیماری یا افزایش حتی‌المقدور طول عمر بیمار و در عین بهبود کیفیت زندگی او است.

آمارها نشان ‌می‌دهد که برخی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها نظیر سرطان پستان، سرطان دهانه رحم،‌ سرطان دهان و سرطان روده، راست روده وقتی زودتر تشخیص داده شده و روند درمان زودتر آغازمی‌شود، بیشترین نرخ موفقیت در معالجه را دارند.