سلامت نیوز : تجویز بی‌مورد خدمات تخصصی در حوزه سلامت، صدای مسئولان وزارت بهداشت
را هم درآورده است. دكتر محمد حسن طریقت منفرد، سرپرست وزارت بهداشت این
كار پزشكان را آفت حوزه سلامت نام می‌برد و با بیان اینكه گزارش مخفی‌ای از
بیمارستان‌ها در این خصوص تهیه شده است، درباره نتایج آن می‌گوید: «یكی از
همكاران در حوزه قلب طی 3 ماه 800 مورد آنژیوگرافی انجام داده است.»
به‌گفته سرپرست وزارت بهداشت با تجویز بی‌مورد خدمات تخصصی، منابع به هدر
می‌رود در حالی كه پزشكان باید از توان علمی و بالینی‌شان استفاده كنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ پرداخت هزینه‌های بالای درمان از جیب شهروندان موضوعی است كه باعث
نارضایتی‌های زیادی در حوزه بهداشت و درمان شده است. به‌گفته مسئولان،این
هزینه‌ها باعث سقوط سالانه 2.5 درصد جمعیت كشور (حدود 1.5 میلیون نفر) به
زیر خط فقر می‌شود. در این میان تجویز بی‌مورد آزمایش‌ها و دیگر خدمات
تخصصی حوزه سلامت نیز مزید برعلت شده و مشكلات مالی را به شهروندان تحمیل
می‌كند، این در حالی است كه با وجود شعارهای زیادی كه برای كاهش هزینه‌های
درمانی داده می‌شود هنوز هیچ گامی در این راه برداشته نشده و پرداخت
هزینه‌های سرسام آور درمان كمر شهروندان را روز به روز بیشتر خم می‌كند.
هر چند اختصاص 10 درصد از درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به بخش
سلامت و تخصیص 3هزار میلیارد تومان از درآمدهای فروش نفت در كنار اعتبار 16
هزار میلیارد تومانی حوزه سلامت این امید را ایجاد كرده بود كه بهبودی در
وضع سلامت مردم به‌ویژه قشر متوسط و رو به پایین جامعه ایجاد شود، اما بروز
سهل انگاری‌ها در اجرایی شدن این امر باعث قطع كورسوی امید شهروندان شد
چرا كه اگر 10 درصد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها روانه سبد بخش سلامت می‌شد و
اگر دولت در پرداخت 3 هزار میلیارد اعتبار ناشی از فروش نفت تعلل نمی‌كرد،
شاید بهبودی در سرانه و وضعیت سلامت مردم ایجاد می‌شد.
در كنار این تعلل‌ها اما تجویزهای بی‌مورد پزشكان باعث شده تا مشكلات
متعددی گریبانگیر بیمار و خانواده‌اش شود. موضوعی كه نمی‌توان چشم‌ها را
روی آن بست و نسبت به آن بی‌تفاوت بود. كار برخی پزشكان به‌گونه‌ای است كه
گویی سوگند پزشكی شان را به فراموشی سپرده‌اند و برای كسب سود بیشتر داروها
و آزمایش‌هایی تجویز می‌كنند و نسخه‌هایی می‌پیچند كه فقط جیب بیماران را
خالی می‌كند و دردی از آنها دوا نمی‌كند.
درمان محوری، نقطه‌ضعف نظام سلامت است
دكتر محمدمهدی گلمكانی، پزشك عمومی و مدیركل سلامت شهرداری تهران با
بیان این نكته كه آموزش پزشكی در كشور ما بیشتر درمان نگر است تا سلامت
محور به تهران امروز می‌گوید: درمان نگر بودن یكی از نقاط ضعف آموزش پزشكی
است چرا كه در این نظام، پزشك از بیمار شدن افراد منفعت مالی می‌برد در
حالی كه در نظام سلامت محور، با شناسایی افراد در معرض خطر بیماری و انجام
مراقبت‌های پیش از ابتلا به آن، نه فقط باعث ارتقای سلامت عمومی جامعه
می‌شود بلكه ظرفیت‌های جدیدی برای اشتغال زایی در عرصه سلامت ایجاد می‌كند.
بر این اساس بحث آموزشی باید اصلاح شود چرا كه یكی از عوارض این نقص تجویز
بی‌مورد خدمات پاراكلینیكی است.به‌گفته وی،استانداردهایی كه در نظام سلامت
باید رعایت شود، رعایت نمی‌شود و در این موضوع فقط پزشكان مقصر نیستند چون
سیستم سلامت كشورمان نتوانسته تقاضا را از سوی مردم كم كند و از سوی دیگر
نیز آموزش‌های لازم به پزشكان داده نشده است.
مدیركل سلامت شهرداری تهران با تاكید بر اینكه تغییر فرهنگ نقش بسزایی
در كم كردن تقاضاهای افراطی از سوی بیماران دارد می‌گوید: «در بسیاری از
موارد مثل شیوع بیماری‌های فصلی تجویز دارو لزومی ندارد و بیماری با عمل
كردن به چند توصیه پزشكی مداوا می‌شود اگر پزشك فقط به ارائه چند توصیه و
پروتكل استاندارد درمانی اشاره كند به لحاظ فرهنگی مورد پذیرش بیماران قرار
نمی‌گیرد و چون تجویز دارو در زمان درمان وجود نداشته بیمار به پزشك
اعتماد نمی‌كند و به سراغ پزشكان دیگر می‌رود.» گلمكانی تاكید می‌كند:
«پزشك باید جامع فكر كند و محلی تصمیم بگیرد.
بر این اساس پزشك باید در
تصمیم‌گیری برای درمان چند مولفه را در نظر بگیرد؛ نخست اینكه از روش‌های
تشخیصی با احتمالات بالا و حداقل هزینه‌ها استفاده كند. مثلا اگر شیوع
بیماری كم و هزینه‌های تشخیص بالاست باید با توجه به‌وضعیت خانواده و خود
بیمار و نحوه عملكرد سازمان‌های بیمه‌گر و حمایت‌كننده درمان را آغاز كند
تا بیمار برای بهبود مقطعی دچارهزینه‌های كمرشكن نشود.» به‌گفته مدیركل
سلامت شهرداری تهران، منابع سلامت در كشور ما محدود است اما باید تلاش شود
تا با استفاده از چتر حمایتی دولت بیماران مشكلی غیر از رنج بیماری نداشته
باشند امابه این دلیل كه در سیستم سلامت كشورمان نقص وجود دارد پزشك باید
قبل از درمان هشدارهای لازم را درخصوص نحوه درمان و هزینه‌های بهبودی به
بیمار بدهد تا بیمار بتواند در تصمیم‌گیری برای نحوه درمان عاقلانه‌تر عمل
كند.
وی با بیان این نكته كه متاسفانه بیماران و پزشكان در كشور ما مصرف گرا
هستند می‌گوید: «در گزارش جهانی سال 2008 سلامت با اشاره به دو كشور آلمان
و لبنان در نحوه درمان به این نكته اشاره شده كه تعداد اتاق‌های عمل قلب
در لبنان بیشتر از آلمان است، در صورتی كه شاخص‌های سلامت در كشور آلمان
بهتر از لبنان است. این گزارش نتیجه گیری كرده كه در آلمان نظام سلامت به
خوبی معرفی شده و بر اساس آن نظام سلامت به صورت پله‌ای برای مردم تعریف
شده و در هر مرحله از درمان اگر نیاز به خدمات درمانی بیشتری باشد بیماران
به خدمات بیشتر درمانی ارجاع داده می‌شوند اما در لبنان شهروندان به این
نكته اعتقاد دارند كه برای درمان بیماری باید نزد پزشك بنام‌تر و
بیمارستان‌های خصوصی بروند و این موضوع هم هزینه‌های زیادی را به دوش مردم
می‌اندازد و هم بار مراجعان به مراكز درمانی بیشتر می‌شود. این تفاوت در
بسیاری از كشورهای مصرف گرا در حوزه سلامت و در كشور ما نیز ملاحظه
می‌شود.»
گلمكانی تصریح می‌كند: «پزشكان باید بیماری محور باشند؛ نه بیمار
محور و این بدان معناست كه بیمار باید به عنوان یك كل در نظر گرفته شود و
تمام مسائل سلامت برای وی در نظر گرفته شود و در صورتی‌كه بیمار به پزشك
مراجعه می‌كند باید سلامتی فرد، مقدم بر بیماری وی باشد و سلامت آن بیشتر
مورد توجه قرار گیرد.»مدیركل سلامت شهرداری تهران تاكید می‌كند: «توجه
داشتن به تمام جنبه‌های سلامت از قبیل؛ سلامت معنوی، روانی، جسمی، و
اجتماعی افراد فرا‌تر از پیشگیری است و پزشك ملزم است به این چهار جنبه
سلامت تاكید داشته باشد.»
عدالت سلامت محور در گرو واقعی شدن تعرفه‌ها
دكتر هادی منافی، وزیر بهداشت در دوره ریاست‌جمهوری شهید رجایی و موسوی
نیز با بیان این نكته كه مو ضوع تجویزهای بی‌مورد درخصوص تمام پزشكان صدق
نمی‌كند،به تهران امروز می‌گوید: «اگر چه ممكن است تعدادی از پزشكان با
آزمایشگاه‌ها و مراكز رادیولوژی خاصی قرارداد داشته باشند و به هر منظوری
بیماران خود را به این مراكز می‌فرستند اما تعداد زیادی از پزشكان به علت
كامل كردن پرونده بیماران و تشخیص درست بیماری و درمان صحیح‌تر اقدام به
نوشتن آزمایش یا رادیولوژی می‌كنند.»
به‌گفته وی، اگر پزشكان متخلف را از دیگر پزشكان جدا نكنیم طرح این موضوعات باعث بی‌اعتمادی بین مردم و پزشكان می‌شود.
منافی با اشاره به درمان به روزی كه در كشورمان انجام می‌شود،می‌گوید:
«وسایل درمانی كه در كشورهای پیشرفته استفاده می‌شود در كشور ما نیز وجود
دارد اما استفاده از آنها مستلزم هزینه‌های بالایی است اما تا زمانی كه
قیمت واقعی هزینه‌ها تعیین نشود نمی‌توان عدالت سلامت محور را در كشور
پیاده كرد.»
وی ادامه می‌دهد: «پیشرفت‌هایی كه در رشته پزشكی به‌ویژه در چند سال
اخیر روی داده، باعث شده است امكانات تشخیص پزشكی بیشتر شود و پزشكان
به‌وسیله آزمایش‌ها و دستگاه‌ها به راحتی بتوانند بیماری را تشخیص دهند.
زیرا بعضی از بیماری‌ها تشخیص افتراقی دارند و پزشك به چند بیماری شك
می‌كند و از این رو آزمایشگاه، پاراكلینیك و دستگاه‌هایی مانند‌ام.آر.آی و
سونوگرافی به كمكش می‌آیند. از سوی دیگر یك زمان هم پزشك می‌خواهد تشخیص
صددرصد روی یك بیماری بدهد، كه باید از این وسایل و دستگاه‌ها استفاده كند
ضمن آنكه تجربه پزشك در درمان بیماری هم بسیار مهم است.»
منافی تاكید می‌كند: «گاهی پزشكان بر حسب عادت آزمایش‌های زیادی را
برای بیمار می‌نویسند، در حالی كه به انجام همه آنها نیازی نیست و زمانی هم
بیماران به پزشكان اصرار می‌كنند كه آزمایش‌ها را به‌طور كامل انجام دهند
یا تحت تاثیر تبلیغات قرار می‌گیرند و به پزشك اصرار می‌ورزند كه
«ام.آر.آی» هم انجام دهند و در این مورد چند عامل دست به دست هم می‌دهند و
هزینه‌های مداوای بیمار را بیشتر می‌كنند.»
وی با بیان اینكه انجام عمل «ام.آر.آی» فقط از سوی متخصصان پزشكی نسخه
می‌شود، چون با بیمه‌ها قرارداد دارند، می‌گوید: «بقیه برمی‌گردد به راحت
تشخیص‌دادن بیماری توسط پزشك. به عنوان مثال بیماری «ام.اس» و یكسری از
بیماری‌های سیستم اعصاب مركزی به‌وسیله «ام.آر.آی» بهتر تشخیص داده می‌شوند
و از این رو حتما از آن باید استفاده به عمل آید.»
درمان‌های بی‌نتیجه
دكتر«...» فوق تخصص مغز و اعصاب است و به پنجه طلا معروف است. برای
گرفتن وقت از مطب اگر آشنایی نداشته باشی باید برای 3 تا 4 ماه آینده حساب
باز كنی و اگر شانس بیاوری و یكی از دوستان و آشنایان دكتر معرف‌ات شوند
می‌توانی برای 2 تا 3 روز آینده وقت ویزیت بگیری.
در سالن انتظار خیل كثیری از بیماران روی صندلی‌ها نشسته و تعداد زیادی
نیز سرپا ایستاده‌اند. تلویزیون بزرگ مطب بی‌صدا برنامه پخش می‌كند و
منشی‌ها مدام به تلفن‌ها جواب می‌دهند، به لطف آشنایی كه معرفی ات كرده مدت
زیادی منتظر ملاقات با آقای دكتر نمی‌مانی اما قبل از اینكه وارد اتاق
معاینه شوی خانم منشی سفارش می‌كند كه از پرسیدن سوال‌های زیاد پرهیز كنی و
بهتر است به صورت كلی از بیماری‌ات بگویی و بقیه مسائل را به دست آقای
دكتر بسپاری. وارد مطلب می‌شوی، 2 پزشك را می‌بینی كه وظیفه معاینه كردن
بیماران را برعهده دارند و پزشكی كه برای رفتن به مطبش به چند نفر
روانداخته‌ای تا پارتی‌ات شوند دست به سیاه و سفید نمی‌زند. آقای دكتر سرش
را با خواندن مجله گرم كرده و هر از گاهی هم انگار از سوالات دستیارانش
خوشحال شده باشد سری به علامت رضایت تكان می‌دهد. دستیاران دكتر بدون هیچ
تشخیصی دستور انجام آزمایش و ام آر آی را نوشته و نسخه در نهایت به مهر
دكتر... مزین می‌شود كه نه اجازه صحبت با او را داشتی و نه حتی برای رضای
خدا از بیماری‌ات سوالی پرسیده بود و تمام اقدامات تشخیصی را دو نفر
دستیارش انجام داده‌اند.
هنگام بیرون آمدن از اتاق معاینه دستیار آقای دكتر
توصیه می‌كند برای گرفتن داروها به داروخانه نزدیك مطب بروی تا بتوانی
تمام داروها را یكجا تهیه كنی، در غیر این صورت باید برای تهیه تمام داروها
شهر را زیر پا بگذاری. اما با وجود استفاده از داروهایی كه اكثرا هم خارجی
هستند هیچ نتیجه‌ای نمی‌گیری و مجبور می‌شوی به پزشك دیگری مراجعه كنی،
باز هم آزمایش‌های متعدد و سی تی اسكن و... و در نهایت پزشكی كه چندان هم
معروف نیست با دیدن تمام آزمایش‌ها،ام آر آی و سی تی اسكن و تنها با
پرسیدن چند سوال از نحوه بیماری و علائمی كه با آن دست به گریبانی تشخیص
می‌دهد تمام مشكلاتی كه این چند وقت با آنها دست به‌گریبان بوده‌ای ناشی از
نحوه نشستن روی صندلی غیر استاندارد بوده و اطمینان می‌دهد با تغییر وضعیت
در نشستن و تعویض صندلی می‌توانی از شر تمام دردهایت خلاص شوی. حالا تو
می‌مانی و برگه‌های آزمایش متعدد و عكس‌های‌ام آرای و پول هنگفتی كه خرج
كرده‌ای و نتیجه‌ای كه نگرفته‌ای.
تجویزهای بی‌مورد پزشكان باعث شده تا مشكلات متعددی گریبانگیر بیمار و خانواده‌اش شود. موضوعی كه نمی‌توان چشم‌ها را روی آن بست و نسبت به آن بی‌تفاوت بود.
نظر شما