سلامت نیوز : این روزها نیاز به حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی از گروه‌های آسیب‌پذیر بیش از پیش ضروری می‌نماید. ناگفته پیداست كه فشارهای اقتصادی به‌دنبال خود پیامدهای اجتماعی متعددی هم دارد كه كارشناسان معتقدند باید با تجزیه و تحلیل این پیامدها به‌دنبال ارائه راهكاری برای كم‌رنگ كردن تبعات آن بود. افزایش سرقت‌های خرد در كشور، بالا رفتن آمار نزاع‌های خیابانی، طلاق و... نمونه‌هایی از پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم افزایش هزینه‌های زندگی است.البته این یك روی سكه است،روی دیگر ماجرا حذف برخی از اقلام از سبد مصرفی اقشار كم درآمد است كه به علت افزایش مخارج زندگی رخ داده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ حذف برخی از این اقلام مثل هزینه تحصیلات عالی می‌تواند سبب شود كه این افراد فرصت‌های بالقوه پیشرفت را از دست دهند و این موضوع به افزایش نابرابری‌های اجتماعی هم منجر می‌شود. به هر حال اخبار خوبی كه در روزهای گذشته مبنی بر همفكری دولت و مجلس برای حمایت از اقشار ضعیف و كم درآمد منتشر شده، نویدبخش عزم جدی مسئولان برای حمایت از دهك‌های پایین است كه طی دو سال اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و افزایش تورم با مشكلات معیشتی مواجه شده‌اند.

افزایش نرخ تورم از موضوعاتی است كه همواره باعث ایجاد نگرانی‌هایی در میان دهك‌های پایین جامعه می‌شود، تورمی كه براساس پیش‌بینی‌های بانك مركزی در سال‌جاری از فروردین تا دی ماه امسال همواره افزایشی بوده و این نرخ از 21.8 درصد ابتدای سال به 28.7 درصد در دوازده ماهه منتهی به اولین ماه زمستان 91 رسیده است.

برآوردهای بانك مركزی حاكی از آن است كه به احتمال زیاد، نرخ تورم در دوازده ماهه منتهی به اسفندماه (متوسط سال 91) به 32 درصد خواهد رسید. تورمی که می تواند پیامدهای اجتماعی خاص خود را هم به دنبال داشته باشد و به همین دلیل ضرورت توجه به اقشار پایین‌دست را بیشتر از گذشته می‌کند.

افزایش آسیب‌ها با نابسامانی اقتصادی

دكتر «امان‌الله قرایی‌مقدم» جامعه شناس با بیان این نكته كه اقتصاد یكی از عوامل موثر در همه زمینه‌های اجتماعی است به تهران امروز می‌گوید: «وقتی اقتصاد جامعه نابسامان باشد همه عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... تحت‌تاثیر آن قرار می‌گیرند و زمانی که تعداد اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر در جامعه زیاد و شكاف طبقاتی افزایش پیدا كند انواع آسیب‌ها چون طلاق، تاخیر در سن ازدواج، دزدی، فحشا، جرایم خرد و كلان، بحران سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و ... به وجود می‌آید.»

این استاد دانشگاه با بیان این نكته كه شكم گرسنه گوش شنوایی ندارد تصریح می‌كند: «بنا به فرمایشات حضرت علی(ع) از هر دری كه فقر وارد می‌شود از در دیگر ایمان خارج می‌شود؛ بر این اساس وقتی عده زیادی از مردم نتوانند از پس هزینه‌های زندگی بربیایند دچار انواع مصائب می‌شوند و مشكلات عدیده‌ای برای كشور به وجود می‌آید.

یكی از دلایلی كه در كشورهای اروپایی نیز اعتراضات زیادی انجام می‌شود بیكاری و فقر است؛ در نتیجه می‌توان گفت كه همه عوامل از تولید تا مصرف تحت‌تاثیر اقتصاد قرار دارند.»

وی تصریح می‌كند: «كشور ما از نظر منابع اقتصادی، علمی، تكنولوژی و... ثروتمند است اما توزیع ناعادلانه ثروت باعث شده تا دچار توسعه‌نیافتگی در بعضی بخش‌ها باشیم، این درحالی است كه باید حمایت زیادی از طبقات مستضعف انجام شود اما برای این كار باید برای بیكاران اشتغال ایجاد كرد و سطح درآمد آنها را بالا برد نه اینكه در قبال بیكاری به آنها پول پرداخت شود.»

این استاد دانشگاه تاكید می‌كند: «هر چقدر بتوانیم وضع تولید را در كشورمان رونق ببخشیم می‌توانیم شاهد تقاضاهای بیشتری برای سرمایه‌های انسانی و در نتیجه كاهش بیكاری در بین جوانان تحصیلكرده باشیم. اگر افق اقتصادی كشور را در بخش تولید به درستی تعریف كنیم و كار را به كاردان بسپاریم می‌توانیم سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشیم و بخش تولید را پر رونق‌تر كنیم. در این صورت است كه می‌توانیم شاهد كاهش آسیب‌های اجتماعی در جامعه باشیم.»

قرایی مقدم با اشاره به بیكاری جوانان تحصیلكرده می‌گوید: «روند فزاینده رشد طلاق و كاهش ازدواج، افزایش سه برابری جمعیت سیگاری در زنان، افزایش خرید و فروش اعضای بدن، افزایش 50 درصدی زندانیان مهریه نسبت به سال قبل، كاهش سن اعتیاد به 15 تا 16 سال و كاهش جمعیت فعال و رشد فعالیت‌های غیر رسمی و مشكلات اجتماعی دیگر از این دست به راحتی می‌تواند از طریق سیاست‌گذاری‌های اقتصادی از بین برود. اگر مشكلات اقتصادی نباشد و پدران و مادران مجبور نباشند چند شغله بوده یا ساعات طولانی را سر كار باشند، قطعاً وقت بیشتری برای رسیدگی به امور فرزندان خود دارند.»

افزایش فقر و بیكاری با تورم

دكتر «مهدی تقوی» اقتصاد دان نیز با بیان این نكته كه تورم باعث افزایش فقر و بیكاری در جامعه شده است، به تهران امروز می‌گوید: «اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها باعث شد تا بخش تولید در كشور دچار نابسامانی‌های زیادی شود و به‌دنبال آن افزایش بیكاری و فقر نمود بیشتری پیدا كند.» وی با بیان این نكته كه بعد از اجرای هدفمند شدن یارانه‌ها قرار بود دولت 30 درصد از هدفمندی یارانه‌ها را به بخش تولید بدهد، می‌گوید: «متاسفانه این وعده هیچ‌گاه عملی نشد و به دلیل گران شدن حامل‌های انرژی، هزینه صنعت بالارفته است و وضعیتی به نام ركود-تورم در اقتصاد به وجود آمده كه باعث شده تا بدترین وضعیت اقتصادی را در كشورمان شاهد باشیم.

این موضوع به این معنی است كه برای نیروی كار درآمد ایجاد نمی‌شود، تولید بنگاه‌ها كاهش و نرخ تورم و بیكاری افزایش پیدا می‌كند. به‌دنبال بالا رفتن هزینه‌ها كارخانه‌ها و كارگاه‌های تولیدی نه تنها نرخ تورم كه نرخ بیكاری نیز افزایش پیدا كرد و به‌دنبال این موضوع شاهد آسیب‌های اجتماعی زیادی از قبیل قبیل اعتیاد، افزایش سرقت، زورگیری و ... در جامعه هستیم.»

وی با یادآوری این نكته كه یارانه‌ها ثروت ملی است و باید به‌گونه‌ای خرج شود كه مردم بتوانند به واسطه آن كار كرده، درآمد داشته و زندگی كنند، می‌گوید: «دولت باید خود را موظف كند تا خلل‌هایی كه در زندگی مردم به واسطه هدفمندی یارانه‌ها ایجاد شده را جبران كند چرا كه مردم توقع داشتند با هدفمندی یارانه‌ها شاهد رونق هر چه بیشتر اقتصادی در كشور، از بین رفتن تورم و بیكاری و كاهش فقر باشند اما درعمل این اتفاق نیفتاد.این درحالی است كه درآمدهای ناشی از فروش نفت نیز در كشور به گونه‌ای نیست كه متناسب با چند برابر شدن هزینه‌های زندگی باشد و روز به روز بر تعداد افراد بیكار افزوده می‌شود.»

سیاست‌های نسنجیده هدفمندی

عدالت اقتصادی موضوع دیگری است كه تقوی به آن اشاره می‌كند و می‌گوید: «عدالت موضوعی بین توزیع ثروت و شكوفایی اقتصادی است. در این نوع عدالت هر فردی به اندازه زحمتی كه می‌كشد پاداش می‌گیرد و نه بیشتر. در این نوع عدالت به هیچ عنوان افراد بدون زحمت كشیدن نمی‌توانند هزینه‌ای كسب كنند.»

به گفته این استاد دانشگاه،حذف یارانه، زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد كه برای تمام افراد بیكار اشتغال ایجاد و امكانات برابر برای افراد در نظر گرفته شود،در غیر این صورت حذف یارانه‌ها یا با شكست مواجه می‌شود یا به صورت ناقص ادامه راه می‌دهد.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه با اشاره به اقتصاد انگلستان در زمان قبل از نخست‌وزیری تاچر كه دولت در اقتصاد مداخله می‌كرد، می‌گوید: «در این اقتصادها تمام افراد از حداقل‌های زندگی برخوردارند و اگر فردی به دلایلی نمی‌تواند كار كند دولت وظیفه دارد خرج او را تقبل كند همانطور كه در اقتصاد كشورهایی چون آمریكا دولت وظیفه خود می‌داند كه به افراد مسن كه توانایی كار كردن ندارند، كمك كرده و به این افراد رسیدگی كند.»

وی با بیان بحث اقتصاد آزاد تاكید می‌كند: «اقتصاددانان معتقد به آزادی اقتصادی عقیده دارند كه به‌دنبال آزاد بودن اقتصاد باید مالیات‌ها نیز كمتر شود تا كسب و كار رونق بگیرد و بر این عقیده‌اند كه پول نفت در كشور خرج می‌شود اما در عوض مردم گاز را به قیمت دیگر كشورها خریداری می‌كنند اما هیچ‌گاه این نكته را به مردم نمی‌گویند كه اگر قرار است مثلا گاز را همانند كشورهای اروپایی خریداری كنند در همان قاره میزان حقوق و مزایای شهروندان چقدر است و چرا قیمت حامل‌های انرژی بالاست.»

تقوی با انتقاد از این سیاست اقتصادی تصریح می‌كند: «‌دولت باید از افرادی كه به دلایل مختلف در فقر به سر می‌برند حمایت كند اما به نظرم اگر دولت رشد اقتصادی 15 درصدی هم داشته باشد – كه ما هیچ وقت به این رشد اقتصادی نرسیدیم – اما یك عده از افراد نتوانند غذای شب‌شان را تامین كنند یا نتوانند برای بیمارشان دارو تهیه كنند، این رشد اقتصادی فایده ندارد چرا كه سیاست‌های هدفمندی نسنجیده اعمال شده و مشكلات اقتصادی به وجود آمده نیز به دنبال همین سیاست‌های نادرست در كشور به وجود آمده است.»

وی با ابراز خوشحالی از این نكته كه دولت بالاخره قبول كرده كه به‌رغم پرداخت یارانه‌ها مردم همچنان مشكل دارند به تهران امروز می‌گوید: «باعث خوشحالی است كه رئیس‌جمهور از مشكلات اقتصادی مردم صحبت می‌كند اما با این وجود پرداخت عیدانه به مردم اثری كوتاه‌مدت دارد.احمدی‌نژاد با اینكه می‌گوید مردم مشكل دارند در عین حال باید این موضوع را هم اطلاع‌رسانی كند كه این اشكال ناشی از اجرای هدفمندی یارانه‌هاست اما متاسفانه این نكته را هیچ‌گاه به زبان نمی‌آورد.گران شدن حامل‌های انرژی و سایر ملزومات زندگی باعث شده تا مشكلات مردم روز به روز بیشتر شود كه همه آنها از نتایج هدفمندی یارانه هاست؛اگر وضع به‌همین منوال پیش رود،افزایش نرخ تورم سبب آسیب‌های اجتماعی متعدد در جامعه خواهد شد.»