سلامت نیوز: شاید تا به حال در مورد علائم و نشانه‌های یائسگی مطالب زیادی شنیده باشید. حقیقت این است كه میتوان با چند روش ساده این دوران را با راحتی سپری كرد. وقتی‌كه 13 ساله هستید، با اولین قاعدگی وحشت‌زده می‌شوید؛ وقتی‌كه 23 ساله هستید آرزو می‌كنید كه كاش اصلاً دچار آن نمی‌شدید و وقتی‌كه 43 ساله هستید از علائم و نشانه‌های پایان آن متعجب می‌شوید. تصور ما از یائسگی، گُر گرفتن، افزایش وزن و افزایش خطراتی مثل بیماری‌های قلبی است، اما با كمی تغییر میتوان شرایط را عوض كرد.
خانم‌هایی كه با این وضعیت آشنا هستند و می‌دانند قرار است با آغاز یائسگی چه تغییراتی در بدن‌شان رخ دهد، نگرش مثبتی نسبت به آن دارند. داشتن آمادگی و آگاهی به شما حس كنترل بهتر می‌دهد و انتخاب‌های سالم‌تر و بهتر و به‌طور كلی احساس بهتری خواهید داشت. درك و فهم اینكه واقعاً چه اتفاقی در حال وقوع است، بسیار ضروری می‌باشد. در واقع یائسگی فقط یك روز است، روزی كه در آن دچار قاعدگی نمی‌شوید. اغلب خانم‌ها در 51 سالگی دچار یائسگی می‌شوند.
تمام چیزهایی كه ما از آن تحت عنوان یائسگی حرف می‌زنیم در واقع مرحله شروع آن است كه در اوسط دهه چهل زندگی بروز می‌كنند و معمولاً 6-5 سال ادامه دارند. تخمدان‌ها در تولید استروژن كند عمل كرده و سایر هورمون‌ها را نیز كمتر تولید می‌كنند، تخمك‌گذاری نامنظم می‌شود و برخی علائم دیگر. یكی از مهم‌ترین این تغییرات، تغییر در پریود است. دوره سیكل ماهانه كوتاه‌تر و گاه طولانی‌تر می‌شود. معمولاً خونریزی‌ها تشدید شده و روزهای بیشتری خونریزی خواهید داشت. از طرفی گر گرفتن‌ها شروع می‌شوند. بعد از یائسگی میزان استروژن در بدن پایین می‌ماند و تخمدان‌ها دیگر پروژسترون تولید نمی‌كنند و علائم یائسگی كم‌كم برطرف می‌شود. اینكه این علائم چقدر شدت دارند و چقدر طول می‌كشند، در افراد مختلف، متفاوت است؛ درست مثل بارداری‌ها كه هر كس آن را به نوعی تجربه می‌كند. برای برخی از خانم‌ها، این تغییر بسیار ساده و راحت است و برای عده‌ای نیز بسیار سخت. اگر پریود‌های بسیار دردناك و شدیدی دارید و اگر در دوران پریود دچار انقباض‌های شدید عضلات شكم و كمر می‌شوید، احتمال آنكه یائسگی سختی هم داشته باشید، بیشتر است. در چنین مواقعی بهتر است از پزشكان و متخصصان كمك بگیرید و به توصیه‌های آنها توجه كنید.
وقتی‌كه ترشح هورمون‌ها نامنظم می‌شود، نوسانات خلقی نیز افزایش مییابد. در چنین مواقعی مصرف قرص‌های ضد بارداری تا حدودی مشكل را برطرف می‌كند. پزشكان مصرف این قرص‌ها را بر هورمون درمانی ترجیح می‌دهند. در هورمون درمانی از هورمون اضافی استفاده می‌شود، ولی در استفاده از قرص‌ها، میزان هورمون‌های بدن به ثبات می‌رسد. این قرص‌ها تا حدودی نامنظم بودن قاعدگی‌ها و خونریزی‌های سنگین را برطرف می‌كنند. با مصرف این قرص‌ها احتمالاً ظرف دو ماه علائم پیش از یائسگی كاهش می‌یابند.
برای مقابله با گُر گرفتگی‌ها، به تغذیه خود توجه بیشتری داشته باشید
حدود 75 درصد از خانم‌ها در دوران یائسگی دچار گُر گرفتگی می‌شوند و حدود 70 درصد آنها از این وضعیت بسیار رنج می‌برند و نیاز به درمان دارند. طبق تحقیقات به عمل آمده روی 60 هزار خانم، آنهایی كه در این دوران دچار گُر گرفتگی می‌شوند، 11 درصد كمتر به بیماری‌های قلبی – عروقی مبتلا می‌گردند و این یك نشانه خوب است، ولی به هر حال عرق كردن زیاد و سرخ و گلگون شدن چهره باعث می‌شود به دنبال راه‌حلی باشید. برای این منظور بهتر است در برنامه زندگی خود تغییراتی ایجاد كنید.
توفو و سایر غذاهایی كه با سویا تهیه می‌شوند، حاوی استروژن‌های طبیعی گیاهی هستند و به جلوگیری از گرگرفتگیها كمك می‌كنند. خانم‌هایی كه هر روز سویا مصرف می‌كنند، 45 درصد كمتر دچار گرگرفتگی می‌شوند و اگر هم دچار این وضعیت شوند، شدت آن بسیار كمتر است. مصرف الكل، غذاهای تند و پر ادویه و كافئین نیز باعث تشدید گرگرفتگی می‌شوند، بنابراین از مصرف آنها تا حد ممكن پرهیز كنید. یوگا و سایر روش‌های كاهش دهنده استرس نیز موثر هستند. تكنیك‌های ذهنی مثل تنفس عمیق نیز باعث كاهش گرگرفتگی می‌شوند. اگر تمام این موارد، تغییر خاصی در شما ایجاد نكرد، می‌توانید از روش هورمون درمانی استفاده كنید. در این مورد باید طبق نظر پزشك‌تان عمل نمایید.
خوابی آرام داشته باشید
پژوهش‌ها نشان داده‌اند كه یك اتاق خواب خنك، باعث بهبود وضعیت و كیفیت خواب می‌شود و گر‌گرفتگی‌های این دوران را به حداقل می‌رساند. در ضمن داشتن خواب آرام و راحت شبانه تأثیر زیادی در كاهش و سهولت سایر علائم مربوط به یائسگی دارد، مثل احساس خستگی مفرط، فراموشی، افزایش وزن و نوسانات خلقی.
100 كیلو كالری از میزان انرژی دریافتی روزانه خود كم كنید
در دوران پیش از یائسگی تمام خانم‌ها اضافه وزن پیدا می‌كنند، اما باز هم می‌گوییم كه تغییرات هورمونی تنها دلیل افزایش وزن در این دوران نیست. حتی اگر مثل 30 سالگی در 45 سالگی هم به‌طور مرتب ورزش كنید و درست به همان اندازه سابق غذا بخورید، باز هم افزایش وزن رخ می‌دهد؛ زیرا بدن در این دوران به كالری دریافتی كمتری نیاز دارد و به ازای هر دهه از افزایش عمر، متابولیسم بدن 5-4 درصد كُندتر می‌شود، یعنی اینكه شما به 100 كیلو كالری كمتر از سابق نیاز دارید، بنابراین یا كالری كمتری دریافت كنید یا به مدت 15 دقیقه بیشتر پیاده‌روی كنید تا آن را بسوزانید. اگر بتوانید هم انرژی دریافتی را 100 كیلوكالری كاهش دهید و هم 15 دقیقه بیشتر پیاده‌روی كنید، بسیار بهتر و موثرتر است.
اهمیت ورزش در دوران یائسگی
هر چه بدن شما عضلانی‌تر شود، كالری بیشتری بسوزانید و استخوان‌های محكم‌تری داشته باشید، در دوران یائسگی نیز سالم‌تر و شاداب‌تر خواهید بود. به این ترتیب احتمال آنكه به اضافه وزن دچار شوید، كاهش مییابد و از برخی بیماری‌ها مثل بیماری‌های قلبی و استئوپروزیس (پوكی استخوان) در امان می‌مانید (هر دو بیماری در دوران پس از یائسگی بیشتر بروز می‌كنند). ورزش كردن كلید محافظت از بدن در برابر بیماری‌های قلبی در دوران یائسگی است. افزایش اندازه دوركمر باعث افزایش بروز برخی خطرات مثل بیماری قلبی، فشارخون بالا، كلسترول بالا و. . . می‌شود. حتی اگر همیشه در وضعیت خوبی به سر بُرده‌اید و هیچگاه دچار كلسترول بالا و فشارخون بالا نشده‌اید، باز هم ممكن است در دوران یائسگی این عارضه در شما بروز پیدا كند. هرگونه علامت و نشانه را كه به سلامت‌تان مربوط است جدی بگیرید و با پزشك‌تان مطرح كنید؛ مثل تعرق زیاد، افزایش تپش قلب، حالت تهوع و كوتاه شدن تنفس. اغلب علائم مربوط به یائسگی شباهت زیادی به علائم مربوط به بیماری قلبی در خانم‌ها دارند؛ بنابراین برای اطمینان بیشتر حتماً به پزشك مراجعه كنید.
بعد از یائسگی، خانم‌ها حدود 20 درصد از تراكم استخوان‌های خود را از دست می‌دهند، اما اگر كلسیم كافی دریافت كنید، به اندازه كافی ورزش كنید و سیگار نكشید، این خطر بسیار كاهش مییابد؛ بنابراین در این سال‌ها مصرف كلسیم و ویتامین D را فراموش نكنید. اگر ویتامینD و كلسیم كافی دریافت كنید (مكمل‌ها)، این خطر تا 12 درصد كاهش مییابد. پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهد كه ارتباط نزدیكی بین مصرف مكمل‌های كلسیم و ابتلا به حملات قلبی وجود دارد؛ بنابراین قبل از مصرف آنها حتماً با پزشك‌تان مشورت كنید تا مقدار مصرف روزانه این مكمل‌ها و مقداری كه باید از طریق غذاها دریافت شود را معین كند.
برخی سؤالات در مورد هورمون درمانی (HT)
آیا هورمون‌درمانی روش موثری برای درمان گُرگرفتگی و تعرق شبانه در دوران یائسگی است؟
آیا این روش باعث افزایش خطر بروز سرطان سینه نمی‌شود؟
بله، هورمون‌درمانی روش موثری برای درمان علائم یائسگی است و باعث افزایش احتمال بروز سرطان سینه نیز می‌شود؛ ولی احتمال آن بسیار اندك است. از هر 10 هزار زن كه از روش هورمون‌درمانی استفاده می‌كنند، حدود 38 نفر به سرطان سینه دچار می‌شوند؛ در حالی‌كه از هر 10 هزار زنی كه از روش هورمون درمانی استفاده نمی‌كنند، حدود 30 نفر به سرطان سینه دچار می‌شوند.
چه عواملی در این زمینه خطرساز هستند؟
افراد سیگاری و یا كسانی كه از نظر ژنتیكی زمینه ابتلا به این بیماری را دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند؛ لذا این افراد و افرادی كه سرطان سینه یا بیماری لخته شدن خون دارند، نباید به هیچ‌وجه هورمون درمانی كنند.
چه افرادی بهتر است هورمون‌درمانی را انجام دهند؟
خانم‌هایی كه از هورمون درمانی به علت افزایش خطر سرطان سینه ترس و بیم دارند، در صورتی‌كه علائم یائسگی در آنها بسیار شدید است و بسیار آزرده می‌شوند، می‌توانند این ریسك اندك را بپذیرند تا از این شرایط رهایی یابند؛ ولی خانم‌هایی كه در آنها یائسگی با علائم خاصی همراه نیست، نباید از روش هورمون درمانی استفاده كنند.
هورمون درمانی (HT) تلفیقی از استروژن و پروژستین است. در روش‌هایی كه فقط از استروژن استفاده می‌شود، این خطر (خطر بروز سرطان سینه) نیز بسیار كاهش مییابد.
برخی سوالات در مورد یائسگی
آیا من هم درست در همان سنی كه مادرم یائسه شده‌اند، یائسه می‌شوم؟
ممكن است كه اینگونه نباشد و شما در همان سن یائسه نشوید، ولی به هر حال در سنین نزدیك به آن سن این اتفاق برای شما می‌افتد. همچنین ممكن است علائم و نشانه‌های یائسگی در شما و مادرتان متفاوت باشد.
آیا با وجود یائسگی باز هم میتوان باردار شد؟
ممكن است، تنها در صورتی دیگر باردار نمی‌شوید كه به مدت یك سال اصلاً پریود نشوید.
در سنین بالای نوجوانی دچار قاعدگی شدم، آیا این مسأله باعث می‌شود كه دیرتر هم یائسه شوم؟
خیر، تحقیقات به عمل آمده روی 4000 خانم نشان می‌دهد كه هیچ ارتباطی بین سن اولین قاعدگی و سن یائسگی وجود ندارد.
آیا در سنین یائسگی، سینه‌ها حساس و دردناك می‌شوند؟
اگر در گذشته در ناحیه سینه‌ها احساس درد می‌كردید، در دوران یائسگی این درد برطرف می‌شود، زیرا تخمدان‌ها دیگر استروژن چندانی تولید نمی‌كنند، اما اگر از هورمون درمانی استفاده كنید، دوباره درد سینه‌ها شروع می‌شود.
آیا دچار جوش و كورك می‌شوم؟
احتمالاً خیر، در حقیقت با كاهش میزان استروژن در بدن احساس می‌كنید كه پوست‌تان تمیزتر شده است؛ ولی در عین‌حال پوست خشك‌تر می‌شود و باید كرم مرطوب‌كننده بیشتری استفاده كنید.
آیا مصرف قرص باعث به تأخیر افتادن یائسگی می‌شود؟
مصرف قرص باعث به تأخیر افتادن یائسگی نمی‌شود، ولی باعث كاهش علائم یائسگی همچون گرگرفتگیها و برخی علائم دیگر می‌شود.
آیا واقعاً در دوران پیش از یائسگی به سر می‌برم؟
علائم یائسگی همواره نشان دهنده این نیستند كه قرار است به زودی یائسه شوید. نامنظم شدن قاعدگی‌ها، گرگرفتگیها و نوسانات خلقی می‌توانند در اثر عدم تعادل در عملكرد غده تیروئید نیز ایجاد شوند. احساس خستگی و برخی مشكلات مربوط به خواب نیز یك نشانه دیگر از مشكلات تیروئیدی و یا استرس است. خونریزی‌های بسیار شدید و قاعدگی‌های نامنظم می‌توانند از علائم سرطان رحم، فیبروئید یا سرطان مثانه باشند. در سرطان رحم، فرد دچار قاعدگی نمی‌شود و ممكن است تصور كند باردار شده است؛ بنابراین هر آن و هر لحظه كه متوجه اتفاق عجیبی در خودتان شدید، قبل از هر كار به پزشك مراجعه كنید.
منبع:دنیای زنان
شاید تا به حال در مورد علائم و نشانه‌های یائسگی مطالب زیادی شنیده باشید. حقیقت این است كه میتوان با چند روش ساده این دوران را با راحتی سپری كرد.
نظر شما