سلامت نیوز : هـنگام شنیـــدن خبر پاهایش سست می‌شود، چشمانش سیاهی می‌رود و دنیا بر سرش آوار می‌شود. همه چیز را تمام شده می‌بیند. گویا به آخر خط رسیده است. این حال و روز افرادی است كه برای نخستین بار خبر ابتلای خود یا نزدیك‌ترین عزیزانشان را به سرطان می‌شنوند. چنگال‌های این خرچنگ شوم در ذهن ایرانیان تنها به یك واژه می‌رسد. مرگ! به باور صاحب نظران، این صرفا تصور عموم مردم نیست. بسیاری از متخصصان نیز در مواجهه با این بیماری، چنین تصوری دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ البته این تصور بیشتر ناظر به كشورهای در حال توسعه مانند ایران است و دلیلش هم ظاهرا میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری در چنین كشورهایی است اما واقعا سرطان در زندگی امروز ایرانیان چه جایگاهی دارد و تا چه اندازه خطرناك است و توان ما در برابر آن تا چه حد است؟ آیا چیزی در چنته داریم یا در جدالی نابرابر و كاملا دست و پا بسته گرفتاریم؟
ضرورت تقویت آمار
در نخستین مساله‌ای كه در این زمینه باید به آن توجه داشته باشیم ضعف آمارهای مرتبط با سرطان است. این آمارها دقت بالایی ندارند و به همین دلیل صرفا می‌توان به نتایجی احتمالی بر اساس آمارهای موجود اكتفا كرد. طبیعی است كه رویارویی كلان با این پدیده شوم نیازمند پرداختن دقیق‌تر به برنامه‌های آماری و جمع‌آوری و ثبت اطلاعات است.
سومین عامل مرگ‌ومیر
سرطان به روایت آمار یكی از عوامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و ظاهرا پس از حوادث رانندگی و بیماری‌های قلبی و عروقی سومین عامل مرگ در ایران به شمار می‌رود. همین نكته می‌رساند كه ما با یك حریف گردن كلفت مواجهیم و باید خود را برای یك نبرد تمام عیار آماده كنیم.
سرطان پیش‌رونده است، یعنی در بدن فرد مبتلا به مرور زمان پیشروی می‌كند و گسترش می‌یابد. این روند دارای مراحل مختلفی است كه از یك توده بدخیم اولیه با ابعادی كوچك آغاز می‌شود و تا یك توده بزرگ كه به اعضا و بافت‌های دیگر چنگ می‌اندازد پیش می‌رود. به این ترتیب به یك بیماری مهارنشدنی تبدیل می‌شود. این ویژگی سرطان ضرورت غربالگری و تمهیدات لازم برای تشخیص زودهنگام را به میان می‌كشد. از جمله مهم‌ترین این تمهیدات باید به آموزش همگانی برای بالابردن سطح آگاهی عمومی در این زمینه اشاره كرد.
سرطان همچنان پیش‌رونده است
این بار پیشروی سرطان ناظر به افزایش میزان ابتلای افراد به مرور زمان است. بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، میزان ابتلا به سرطان از سال 2000 میلادی تا سال 2020 روندی شتابان دارد چنان كه ظرف 20 سال از ده میلیون مبتلا در سال، به 20 میلیون مبتلا در سال خواهد رسید. آمارهای سال 2010 نیز این روند را تائید می‌كند زیرا در این سال، میزان مبتلایان 15 میلیون نفر برآورد شده كه نشان می‌دهد روند واقعی با روند پیش‌بینی شده مطابقت دارد.
وضعیت سرطان در ایران
در همین راستا میانگین سالانه ابتلا به سرطان در ایران حدود 85 هزار نفر اعلام شده و در سال جاری حدود 90 هزار مورد ابتلا به ثبت رسیده در حالی كه این آمار طی سه سال گذشته 70 هزار نفر در سال بوده است. در عین حال، صاحب‌نظران براین عقیده‌اند كه احتمالا این آمار با تعداد واقعی مبتلایان فاصله دارد زیرا تمام موارد ابتلا به سرطان در ایران به ثبت نمی‌رسد.
درآمد كمتر، مرگ و میر بیشتر
آمار ابتلا به سرطان در كشورهای پیشرفته و دارای درآمد بیشتر، بالاتر از كشورهای در حال توسعه و كم درآمد است، اما متاسفانه 70 درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان در كشورهای در حال توسعه یا كشورهای كم درآمد رخ می‌دهد. كشور ما نیز درزمره كشورهای 70 درصدی قرار دارد.
خرچنگ‌ها جوان‌تر می‌شوند
متاسفانه سن ابتلا به سرطان در ایران رو به كاهش است و بسیاری از افراد در سنین زیر 50 سال به انواع این بیماری مبتلا می‌شوند. این در حالی است كه در مورد سرطان پستان این جنبه نگران‌كننده‌تر است و حتی در سنین كمتر از 40 سال نیز مشاهده می‌شود.
امان از سبك زندگی
سبك زندگی در ابتلا به سرطان نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، سهم بسیار بالایی دارد چنان كه در سراسر جهان 50 درصد موارد ابتلا به سرطان به دلیل درپیش گرفتن سبك ناسالم در زندگی روزمره است. جالب است كه سهم این عامل در ایران بیش از 50 درصد است.
مولتی‌ویتامین خرچنگ‌ها
مصرف آب آلوده، استعمال دخانیات، مصرف بسیار بالای انواع غذاهای آماده و فست‌فودها و به كارگیری كودهای شیمیایی شامل مقادیر زیاد نیترات در زراعت از جمله مهم‌ترین عوامل ابتلا به سرطان محسوب می‌شود. به این عوامل باید كم‌تحركی و البته بتازگی آلودگی بالای هوا را نیز اضافه كرد. در كنار همه این عوامل وراثت نیز نقش دارد و بیشتر متوجه افرادی است كه در اقوام درجه یك خود، فرد مبتلا به سرطان داشته‌اند. جالب است بحث برخی از این عوامل، هرازگاهی در ایران و بخصوص در كلانشهرها داغ می‌شود. آلودگی آب، آلودگی هوا و نیز مصرف بی‌رویه غذاهای آماده از مهم‌ترین آنهاست.
دورنمایی نگران‌كننده
فرض كنید برنامه مدونی برای كنترل سرطان در سطح كشور را از همین امسال و البته مطابق برنامه سازمان بهداشت جهانی به مرحله اجرا بگذاریم. برآورد می‌شود با همه این تمهیدات، سال 1421 یعنی 30 سال بعد، آمار مبتلایان به سرطان در ایران به دو برابر برسد.
سواره نظام دشمن
برآوردها می‌گویند اگر روند حاضر ادامه پیدا كند، آرام‌آرام در سرطان‌های دستگاه گوارش در دنیا گوی سبقت را از دیگر كشورها خواهیم ربود و به مقام نخست خواهیم رسید. بعلاوه در سرطان پستان نیز روند رو به رشد قابل توجهی را شاهد خواهیم بود. این سرطان هم اكنون چیزی حدود 8 تا 13 درصد مبتلایان را در كشورمان به خود اختصاص می‌دهد و مطابق برآوردها رتبه دوم را بین كل سرطان‌ها در ایران دارد. توجه داشته باشید این سرطان تقریبا فقط خانم‌ها را مبتلا می‌سازد.
جان كلام
با نگاهی گذرا و اجمالی به بندهای یادشده براحتی می‌توان به پرسش های آغاز این نوشته پاسخ داد و بسادگی می‌توان دریافت چرا مسئول كمیته سیاستگذاری شبكه ملی وزارت بهداشت و دبیر علمی كنگره انجمن علمی جراحان ایران (دكتر پیام آزاده) اظهار می‌دارد كه «آمار مبتلایان به سرطان در ایران بسیار وخیم است» و «بیماری سرطان در ده سال آینده معضل اصلی حوزه سلامت در كشور خواهد بود.»
ما و سرطان
نخست آن كه تا حد ممكن با مطالعه، میزان آگاهی خود را نسبت به انواع سرطان، عوامل خطرساز و نیز شیوه‌های پیشگیری و درمان افزایش دهیم.
دوم، با در پیش گرفتن سبك سالم زندگی از میزان خطر بكاهیم و با توجه به پایین‌تر بودن سن ابتلا به سرطان در ایران، پس از چهل سالگی برای انجام آزمایش‌های لازم به پزشك متخصص مراجعه كنیم و در این زمینه از او مشورت بخواهیم. این كار در تشخیص زودهنگام بیماری بسیار موثر است. توجه داشته باشید بسیاری از موارد ابتلا را می‌توان در مراحل اولیه مهار و درمان كرد. این اقدام بویژه برای افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، بسیار ضروری است.
سوم و آخر، در صورت ابتلا باید با بیشترین امید، تمام تلاش خود را برای انجام موبه موی مراحل درمانی در پیش گیریم تا احتمال بهبود و درمان را به حداكثر برسانیم.
تمام این موارد ظاهرا كلیشه‌ای و نخ‌نما تنها اقداماتی است كه برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان از ما در مقام شهروند ساخته است. فراموش نكنید در جنگ نابرابر ما با سرطان اینها تنها تیرهایی است كه در تركش داریم.
البته چندان هم نباید به این تیرها بی‌اعتماد باشیم. اگر از آنها درست استفاده كنیم، به احتمال زیاد هیولای سرطان هرگز جرات نخواهد كرد به ما نزدیك شود و در صورت نزدیك‌شدن با این اقدامات همچنان می‌توانیم امیدوار باشیم كه نتواند كار چندانی از پیش ببرد.
سرطان به روایت آمار یكی از عوامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و ظاهرا پس از حوادث رانندگی و بیماری‌های قلبی و عروقی سومین عامل مرگ در ایران به شمار می‌رود. همین نكته می‌رساند كه ما با یك حریف گردن كلفت مواجهیم و باید خود را برای یك نبرد تمام عیار آماده كنیم.
نظر شما