سلامت نیوز : تالاب انزلی، از تالاب‌های ثبت شده در كنوانسیون رامسر، چندی است دچار مشكلات از نوع تالابی شده است. هر روز خبرهای جدیدی از این تالاب و تالاب‌های شبیه به آن شنیده می‌شود كه حفاظت از آن را زیر سوال می‌برد. تالاب انزلی، واقع در شهر انزلی همانند دیگر تالاب‌ها زیستگاه انواع و اقسام گونه‌های دریایی است، گونه‌هایی كه تعداد رفته‌هایشان از پنج نوع از ماهی‌های تالاب در معرض خطر انقراض‌اند، ماهی‌هایی كه برخی‌شان مصرف اقتصادی دارند و برخی نه.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ صید بی‌رویه و آلودگی‌های ورودی به تالاب از رودهایی كه به آن می‌ریزد عوامل خطرساز زندگی ماهی‌ها و دیگر موجودات دریایی تالاب محسوب می‌شوند. دكتر علیرضا كشوردوست در این خصوص گفته است: «بسیاری از ماهیان كه زیستگاه اختصاصی و عمده آنها تالاب انزلی است، صدمات بسیاری دیده‌اند. سس ماهی خزری، ماهی آزاد و ماهی سیم چشم سفید ماهی‌های اقتصادی این تالاب‌اند و رفتگر ماهی و ماهی نوخاره ماهیان غیر اقتصادی. »
این استاد دانشگاه با در نظر گرفتن نیاز این‌گونه‌ها به میزان حفاظت بیشتر، اعلام كرده است میزان صید این‌گونه‌ها كاهش یافته است و همچنین آنها را در طبقه‌های در خطر انقراض، آسیب‌پذیر، نیاز به حفاظت و نزدیك به تهدید تقسیم‌بندی می‌كند.
وی همچنین معتقد است: «براساس این تقسیم‌بندی هفت گونه از ماهیان تالاب جزو گونه‌های آسیب‌پذیر هستند كه اگر عوامل تهدیدكننده نظیر آلودگی‌های مختلف و صید بی‌رویه همچنان ادامه یابد آنها را به سمت وضعیت انقراض سوق می‌دهد كه این‌گونه‌ها را تاس ماهی ایرانی، اوزون‌برون از ماهیان خاویاری، ماهی سیم معمولی، سوف حاجی طرخان و سوف سفید كه همگی از گونه‌های اقتصادی هستند و دو گونه دیگر غیراقتصادی می‌توان گاو ماهی و قزل‌آلای خال قرمز را نام برد. گونه‌هایی از ماهیان كه نیاز به حفاظت دارند سس ماهی سرگنده، سرخ باله، اردك ماهی از ماهیان اقتصادی و شمشیر ماهی آب شیرین و ماهی ریز نقره‌یی هستند. چند گونه از ماهیان حوزه تالاب انزلی هم هستند كه وضعیت مطلوبی ندارند كه از جمله آنها می‌توان شاه كولی، كولمه، مارماهی دهان گرد، سس ماهی كورا و رفتگر ماهی طلایی را نام برد.»دكتر اسماعیل كهرم، دیگر كارشناس محیط زیست اما معتقد است با روند فعلی تالاب انزلی انتظار داریم همه گونه‌های تالاب در معرض خطر انقراض باشند، نه تنها پنج گونه.
وی كه تالاب انزلی را چون شیرخوارگاهی برای گونه‌های دریایی خزر می‌داند به «اعتماد» گفت: «تالاب‌های چسبیده به دریا، تالاب‌هایی‌اند كه از آنها به عنوان شیرخوارگاه دریایی یاد می‌كنند، تالاب انزلی و امیركلایه از این دست تالاب‌ها هستند. به این ترتیب كه ماهی‌های دریایی هنگام تخم‌ریزی، تخم‌شان را درون آب شیرین تالاب رها می‌كنند، وقتی ماهی‌ها متولد شدند و به اندازه انگشتانه شدند، راهی دریا می‌شوند. این مرحله از حساس‌ترین مراحل زندگی این‌گونه‌ها محسوب می‌شود كه متاسفانه مجبورند حساس‌ترین مرحله رشدشان را در زیستگاهی آلوده سر كنند و این خطر انقراض‌شان را بالا می‌برد.»
كهرم كه تعداد گونه‌های تالاب انزلی را 20 تا 21 گونه می‌داند، ادامه داد: «این 21 گونه، گونه‌هایی‌اند كه به طور دایم در تالاب زندگی می‌كنند و جدای از گونه‌هایی‌اند كه پس از تولد و رشد اولیه راهی دریا می‌شوند. خانه این 21 گونه در تالاب انزلی است، تالابی كه وضع خوبی ندارد و از رودهایی چون زرجوب و جواهر رود كه آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان اعلام شده‌اند، تغذیه می‌شود. این آلودگی‌ها وقتی وارد تالاب می‌شود، تالاب را به حوضی آلوده مبدل می‌كند كه عمده‌ترین كارش از بین بردن گونه‌های جانوری و گیاهی آن است.»
نی‌های موجود در تالاب دومین عامل آلودگی تالاب از نگاه كهرم است، نی‌هایی كه در نگاه اول شاید آلودگی را به ذهن متبادر نكند. این كارشناس معتقد است: «با ورود مستقیم فاضلاب خانه‌های اطراف تالاب به آن، مواد غذایی مناسب برای رشد نی‌های تالاب فراهم می‌شود و این نی‌ها با رشد بیش از حد، همه اكسیژن آب را مصرف می‌كنند و باعث خفگی ماهی‌ها می‌شوند. علاوه بر نی‌ها، آزولا یا عدسك آبی، گیاهی است كه چند میلی متر بیشتر طول ندارد اما چون بختكی روی تالاب انزلی افتاده و همه فضای آب را اشغال كرده است؛ مالك جدید قلمرو انزلی كه صاحب آب، نور، غذا و اكسیژن آب شده است و بقیه موجودات را از حق حیات محروم می‌كند. این روزها هر جای تالاب را كه نگاه كنیم، از ضخامت 20 سانتی‌متری تا یك متری روی آب را می‌بینیم كه در اختیار آزولا‌ها قرار گرفته و رسما جای بقیه زندگی می‌كنند.
این عوامل دست به دست هم می‌دهند و تالاب انزلی را از زیستگاهی مناسب برای گونه‌های جانوری به مكانی غیر قابل حیات تبدیل می‌كند و تعداد ماهی‌های در معرض خطر این تالاب و دریای خزر را روز به روز بیشتر می‌كند. با این روند دیگر نمی‌توانیم بگوییم تنها 5 گونه از گونه‌های تالاب در معرض خطر انقراض‌اند، می‌توانیم بگوییم همه گونه‌ها در معرض خطرند و اگر این روند ادامه‌دار شود به زودی منقرض می‌شوند.»وجود گونه‌های مختلف آبزی در تالاب‌ها، نقش مهمی در پالایش و توان اكولوژیكی تالاب دارند، تا آنجا كه پیوستگی زنجیره غذایی موجود در این تالاب‌ها دارای اهمیت اقتصادی است و از بین رفتن هر گونه، موجب ناقص شدن این زنجیره و در نهایت ایجاد تاثیر منفی بر محیط زیست تالاب و پیامدهای دیگر ناشی از آن می‌شود.
آلودگی‌های آبی رودخانه‌های ورودی تالاب كه مقام اول جهان را از آن خود كرده‌اند، می‌تواند نقش بسزایی در مرگ و میر ماهی‌ها و دیگر گونه‌های دریایی اعم از گیاهی و جانوری باشد، رودخانه‌هایی كه روزگاری نه چندان دور آنقدر زلال بودند كه نام‌شان را زرجوب نهادند؛ زرجوبی كه از میان شهر می‌گذشت و مردم برای ماهیگیری صف می‌كشیدند امروز جز آب باریكه‌یی نیست كه از چند متری‌اش نمی‌توان عبور كرد، بس كه بوی فاضلابش آزار‌دهنده است.
صید بی‌رویه و آلودگی‌های ورودی به تالاب از رودهایی كه به آن می‌ریزد عوامل خطرساز زندگی ماهی‌ها و دیگر موجودات دریایی تالاب محسوب می‌شوند.
نظر شما