تعداد مبتلایان به اختلال وسواس بیشتر از آن چیزی است كه فكرش را میكنید. اغلب افراد نشانههای این اختلال را تا سی سالگی بروز میدهند.
وسواس چیست؟
به گزارش سلامت نیوز به نقل از سیب ؛ اختلال وسواس كه با عنوان كاملتر وسواس فكری ـ عملی (OCD) شناخته میشود یك اختلال در گروه اختلالات اضطرابی است كه افراد مبتلا به آن افكار، احساسات و ایدههای ناخواسته و تكرارشونده یا رفتارهایی دارند كه این احساس را به آنها میدهد كه مجبور به انجام كاری خاص هستند. اغلب مبتلایان به این اختلال در برابر این اجبار خود را ناتوان میبینند و این رفتارها را انجام میدهند تا از افكار وسواسیشان خلاص شوند، اما این كار تنها به آنها تسكین موقتی میدهد. انجام ندادن این كارها نیز میتواند موجب اضطراب زیادی در این افراد شود. برخلاف باور عامه كه تصور میكنند افراد وسواسی هیچگونه ناراحتی از رفتارهای وسواسیشان ندارند و از وسواسشان آگاه نیستند، آنها میدانند كه رفتارشان وسواسی و غیرمنطقی است اما نمیتوانند مانع انجام آنها شوند.
سن شیوع و علتها
تعداد مبتلایان به اختلال وسواس بیشتر از آن چیزی است كه فكرش را میكنید. اغلب افراد نشانههای این اختلال را تا سی سالگی بروز میدهند.در مورد علت ابتلا به این اختلال نیز نمیتوان با قطعیت به یك یا چند مورد خاص اشاره كرد. چند فرضیه در مورد علتهای این اختلال وجود دارد اما هیچ كدام تائید نشده است. برخی روانشناسان معتقدند كه این اختلال به آسیب نورونهای مغزی و عملكرد نادرست بخشهایی از مغز مرتبط است. در این زمینه چند تحقیق به نابهنجاریهای مغزی بیماران مبتلا به وسواس اشاره كردهاند، اما در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
علائم
علائم زیر از جمله عمدهترین نشانههای این اختلال است:
- رفتارها یا افكار تكرارشونده و مزاحمی كه به دلیل بیماری یا مصرف دارو ایجاد نشده است.
رفتارها یا افكاری كه موجب ناراحتی زیاد فرد میشود یا مزاحم زندگی روزمره اوست.
باید توجه داشت كه افكار و رفتارهای وسواسی بسیار متنوع است. یك نمونه از این افكار و رفتارها كه تعداد بیشتری از افراد وسواسی آن را نشان میدهند، ترس زیاد از عفونت و اجبار برای شستن چند باره دستهاست.برای تشخیص این اختلال علاوه بر دقت در رفتار و افكار روزمره كه به فرد نشان میدهد آیا علائم این اختلال را (به مهمترین آنها در سطور بالا اشاره شد) دارا هستند یا نه، پرسشنامههایی همچون (YBOCS) وجود دارد كه روانشناسان برای تشخیص این اختلال از آن استفاده میكنند.
درمان
اكنون روشهای درمان وسواس روز به روز دقیقتر و موفقتر میشود. بعضی از این روشها مكمل یكدیگرند و زمانی كه با همدیگر استفاده شوند موثرترند. در ذیل به برخی از آنها اشاره میكنیم:
1ـ درمان دارویی: نخستین درمانی كه از سوی روانپزشكان استفاده میشود، تجویز تعدادی از داروهای ضدافسردگی با عنوان داروهای سهحلقهای است. «فلوكسیتین» مشهورترین و پرطرفدارترین دارو از این گروه است كه برای درمان این اختلال استفاده میشود.
2ـ درمان شناختی ـ رفتاری: علاوه بر درمان دارویی، رواندرمانیهایی مبتنی بر تغییر شناخت و رفتار كه با عنوان درمان شناختی ـ رفتاری شناخته میشود، بسیار موثر است. در این درمان، بیمار زمان زیادی با موقعیتهایی كه افكار وسواسی او را بر میانگیزانند مواجه میشود و یاد میگیرد كه بتدریج اضطراب انجام ندادن رفتار وسواسی را تحمل كند و كاهش دهد.
علاوه بر اینها استفاده از روشهای زیر نیز میتواند در كاهش علائم این اختلال به شما كند:
تقویت اعتماد به نفس: برای این كار میتوانید هر روز روی یك كاغذ كارهایی را بنویسید كه توانایی انجام آنها را دارید و بسیاری از اطرافیان شما در انجام آنها ناتوان هستند. اگر كمی فكر كنید، متوجه میشوید تعداد این كارها خیلی زیاد است؛ فقط چون برای شما یك امر عادی به شمار میآید، به تواناییهای خود باور نداشتید.
عدم سرزنش: هر بار كه فكر وسواسی به سراغ شما آمد، از آن رنجیده نشوید و خودتان را سرزنش نكنید، زیرا این كار شما را در یك چرخه معیوب قرار میدهد و وسواستان را تشدید میكند.
تشویق: هر بار كه موفق شدید بدون اضطراب بر فكر وسواسی خود غلبه كنید، خودتان را تشویق كنید.
ایست: زمانی كه فكر وسواسی به شما حمله كرد، ابتدا آن را آزاد بگذارید. مثلا اگر احساس كردید دستتان كثیف است، به دستشویی بروید و مشغول شستن دستهایتان شوید. بعد یكباره بگویید ایست و به شستن دستهایتان خاتمه دهید و كلمه ایست و توقف بعد از آن را یك قانون نقضناشدنی در نظر بگیرید.
قرار گرفتن در موقعیتهای مشابه وسواس: مثلا اگر از نامرتب بودن احتمالی كیف خود همیشه رنج میبرید و میترسید كه كتاب، دفتر یا خودكارتان را جا گذاشته باشید و همین فكر باعث میشود هر شب چند بار كیف خود را بیرون بریزید و آن را مرتب كنید، از خواهر، برادر یا دوستتان كه به عنوان همراه انتخاب كردهاید بخواهید كیفش را در حضور شما مرتب كند و شما هم پس از او همان كار را انجام دهید.
نظر شما