دوشنبه ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ - ۰۰:۰۰
کد خبر: 6755

پدر یا مادر بودن بسیار دشوار است. تجربه ای است پرزحمت ، سخت وگاهی اوقات رنجش آور اما ممکن است بسیار خرسندکننده هم باشد.

تلاشی است پر ارزش اما بی مزد ، مادام العمر و تمام وقت. بسیاری از والدین بی هیچ آمادگی قبلی نسبت به آنچه پیش رو دارند این تجربه را آغاز می کنند و بیشتر آنان بدون دریافت کمترین سپاس و قدردانی ، وظیفه خود را به انجام می رسانند. با این حال هیچ وظیفه ای مهمتر از تربیت نسل آینده نیست.
آنچه جامعه و خانواده ها از ما انتظار دارند پرورش و مراقبت از کودکانمان است ، به گونه ای که به رشد و سلامت عاطفی آنان کمک کنیم. این امر که هدف اصلی تربیت کودک است ، مساله ای پیچیده به شمار می آید البته شناخت و آگاهی والدین نسبت به شیوه های تربیتی کم است و اغلب شیوه تربیتی آنان مبتنی بر روشهای قدیمی است و از کارآیی لازم برخوردار نیست ، به کارشناسان و متخصصان بی اعتماد هستند و.... بنابر همین دلایل ، اختلالات عاطفی و رفتاری در فرزندانمان ، روزبه روز افزایش می یابد. یکی از وظایف ما والدین این است که همکاری کردن را به آنها یاد بدهیم و یکی از راههای چنین آموزشی ، این است که خودمان عملا اهل همکاری باشیم. این روش به کودکان می فهماند که همکاری چیست.
ما در این مقاله سعی داریم برای یکی از مشکلات رفتاری کودکان که «عدم همکاری» است راهکارهای عملی برای همکاری کودکان ارائه کنیم ، امید است مفید واقع شود.
امروز پدران درباره ماشین ها و مادران درباره جاروبرقی خود بیشتر از تربیت فرزند خود آگاهی دارند و بیشتر والدین چنین سوالاتی از خود می کنند که آیا درست است هنگامی که بچه ها شیطنت می کنند ، به آنها سیلی بزنیم؟ بهترین روش برای آموزش توالت رفتن به کودک 2 ساله ام چیست؟ و...
اینها و بسیاری از موارد دیگر از جمله مسائلی است که پدر و مادرها با آن درگیر هستند اگر از شیوه های برخورد مناسب برای رفتارهای بد بچه ها استفاده نکنیم؟ موجب بروز اختلالات رفتاری خواهد شد. اگر می خواهیم فرزندانمان بزرگسالان مسوول بار بیایند ، برای زندگی کردن ، کار و بازی باید همکاری را یاد بگیرند.

راهکارهای عملی برای جلب همکاری :
هنگامی که مشکلی را می بینید بهترین قسمت استفاده از زبان تشریحی است که طعنه و کنایه حذف و به همه کمک می شود برآنچه انجام آن لازم است متمرکز شوند. مثلا: شیر ریخت ، به این که اسفنج لازم داریم. بطری شکست جارو لازم داریم. نکته این بحث این است که نباید کلمه (تو) را، در اول این جمله ها به کار ببریم زیرا به نظر می رسد وقتی حادثه ای را شرح می دهیم (به جای صحبت درباره آنچه انجام داده ای) شنیدن این نکته که مشکل چیست و چگونه باید با آن کنار آمد برای کودک آسان تر می شود.

اطلاعات بدهید :
آنچه درباره در اختیار قرار دادن داشته ها ، مورد توجه است ، این نکته است که به این ترتیب هدیه ای دائمی به کودک می دهید. او باید در تمام طول زندگی بداند که «شیر اگر در داخل یخچال قرار داده نشود ، خراب می شود» میوه را باید قبل از خوردن شست و غیره.... ما به اطلاع رسانی به کودک نیز علاقه مندیم ، چون به نظر می رسد که کودک دوره اعتماد به خود را تجربه می کند. او به خود می گوید: «حالا که واقعیت ها را می دانم ، بزرگ ترها به عملکرد مسوولانه من اعتماد دارند.»

اظهار نظر یک کلمه ای :
این نوع گفتار موجب صرفه جویی در وقت ، انرژی و توضیحات خسته کننده می شود. کودکان این نوع ارتباط را نوعی رهایی آرام بخش از نطقهایی معمولی و طولانی می دانند.

هشدار :
هرگز اسم کودک خود را به عنوان گفته تک کلمه ای به کار نبرید.

درباره احساسات خودتان صحبت کنید :
بسیاری از والدین هنگامی که در می یابند در میان گذاشتن احساسات واقعی با فرزندانشان می تواند یاری دهنده باشد ، احساس آرامش پیدا می کنند. برای این منظور لازم نیست همیشه با حوصله باشند. کودکان شکننده نیستند. آنها بخوبی قادرند با این نوع جمله ها کنار بیایند. مثلا ، از نظر من الان برای این که نگاهی به انشای تو بیندازم وقت خوبی نیست. من عصبی و ناراحتم. بعد از شام می توانم آن طور که باید به آن توجه کنم.

هشدار :
بعضی کودکان در برابر عدم تایید والدینشان بسیار حساس هستند. جمله هایی نظیر من عصبانی هستم و یا آن کار مرا ناراحت می کند ، بیش از حد تحمل آنان است. آنان برای تلافی ، پرخاشگرانه جواب می دهند: خب ، ببین من از دست تو عصبانی هستم. برای این گروه از کودکان ، تنها ذکر انتظارات کافی است. مثلا به جای گفتن : «من از دست تو به خاطر کشیدن دم گربه عصبانی هستم» ، بهتر است گفته شود: «انتظار دارم با حیوون ها مهربان باشی».

یادداشت بنویسید :
بیشتر کودکان دریافت کردن یادداشت را دوست دارند. چه کودکانی که می توانند بخوانند و چه آنهایی که هنوز نمی توانند. کوچولوها معمولا از دریافت یک پیام نوشته شده از والدینشان بسیار هیجان زده شده و به نوشتن یا نقاشی کردن یادداشت در جواب ، تشویق و ترغیب می شوند. کودکان بزرگ تر نیز دریافت یادداشت را دوست دارند واحساس خوبی در آنان ایجاد می کند.

مشکل را شناسایی کنید :
تعیین این که مشکل ، مشکل کیست ، به شما کمک می کند که بدانید چه کاری باید انجام دهید. همچنین به فرزندتان کمک کنید مستقل شود. اگر مشکل مربوط به شماست ، خودتان باید اقدام کنید. اگر مشکل مربوط به او باشد ، قاعدتا باید بخواهید خودش به تنهایی از عهده آن برآید. یا ممکن است بخواهید کمکش کنید تا خودش مشکلش را حل کند. مشکل را با فرزندتان بررسی کنید. برای گوش دادن و صحبت کردن و رسیدن به راه حل توافقی ، وقت بگذارید.

بخواهید اما دستور ندهید و متوقع نباشید :
برای ایجاد همکاری در کودکان ، باید آنها را به گوش دادن و جواب مساعد دادن به درخواست های خود تشویق کنید. دستور دادن پیوسته و بی وقفه موثر واقع نمی شود. برای لحظه ای موضوع را به کارتان ارتباط دهید. آیا دوست دارید کسی پیوسته به شما امر و نهی کند که چه باید بکنید؟ هر روز کودک پر از صدها دستور و امر و نهی است.
بی دلیل نیست که مادرها می گویند فرزندانمان به حرف ما گوش نمی دهند. آیا اگر کسی پیوسته از شما انتقاد کند و به شما امر و نهی کند ، راضی می شوید؟ به نظر شما ، در مهارت مثبت تربیت فرزندان به جای دستور دادن و توقع داشتن و غرولند کردن ، خواهش کردن بهتر نیست ، نه تنها شما واکنش بهتری نشان می دهید بلکه بچه های شما هم به احساس بهتری می رسند. مثلا به جای این که بگویید: برو دندان هایت را مسواک کن بگویید: ممکنه دندان هایت را مسواک بزنی؟ استفاده از جمله «ممکنه خواهش کنم» به جای کلمه «می توانی»؟ هنگام طرح خواسته خود به جای «می توانی» از کلماتی با مفاهیم «ممکنه خواهش کنم» استفاده کنید. «می توانی» حس مقاومت در او ایجاد می کند اما «ممکنه خواهش کنم؟» نتیجه مطلوب می دهد. مثلا ممکنه خواهش کنم لوازمت را جمع کنی ، باید درخواست خود را به گونه ای طرح کنی که به فرزندتان انگیزه همکاری بدهید.

برای کودکان الگو باشید :
محیط خانواده ، باید نمونه ای از همکاری صمیمانه بین اعضاء باشد. پدر هنگام فراغت و روزهای تعطیل در انجام کارهای خانه به همسر خود کمک کند ؛ فرزندان هر یک به فراخور حال ، بخشی از کارهای خانه را به عهده داشته باشند. از دلسوزی هایی که بعضی از مادران نسبت به فرزندانشان می کنند و آنها را از انجام هر کاری معاف می دارند ، پرهیز شود که موجب تنبلی و راحت بار آوردن بچه ها می شود.

با کلمات بازی نکنید : (در لفافه حرف نزنید)
برای جلب همکاری فرزندان ، استفاده از علم معانی شیوه مناسبی نیست زیرا برای پرسشهایی که با اتکا به علم معنی مطرح می شوند ، مفاهیم ضمنی وجود دارد. در کار تربیت فرزندان ، مفهوم ضمنی که معمولا پیام منفی تولیدکننده احساس گناه است که پدر و مادر نمی خواهند مستقیما آن را به زبان آورند. مادرها بخصوص برای وادار کردن فرزندانشان به اطاعت ، در لفافه حرف می زنند. مثلا مادری می خواهد که فرزندش اتاقش را مرتب کند. اما به جای این که بگوید: ممکنه اتاقت را مرتب کنی ، به طور غیرمستقیم حرف می زند ، احساسی از گناه ایجاد می کند و مثلا می گوید: چرا اتاقت هنوز نامرتب است؟ اگر پدر و مادر صحبت در لفافه را کنار بگذارند بهتر می توانند همکاری فرزندانشان را جلب کنند. در غیر این صورت ، بچه ها حرف پدر و مادرشان را گوش نمی دهند. اجتناب از در لفافه حرف زدن نه تنها همکاری کودک را جلب می کند بلکه آنها را از مهارت های ارتباطی به دور می کند.

استفاده از کلمه جادویی «بیا» :
بچه ها تا پیش از 9 سالگی برداشتی از خود ندارند. وقتی به آنها دستور می دهیم بر جدایی میان پدر و مادر و کودک افزون می شود. از این رو تا حدی که امکان دارد کودک را به انجام دادن کارهایی همراه خود دعوت کنید مثلا می توانید به او بگویید «بیا برای رفتن به مهمانی آماده شویم» این گونه همکاری کودک با پدر و مادر از هر زمانی بیشتر می شود.


بازخورد مثبت

در صورت همکاری نسبت به کودک بازخورد مثبت نشان دهید: هنگامی که کودک از دستور شما اطاعت می کند ، او را تحسین کنید «آفرین به دختر خوبم ، مریم. کاری را که گفتم زود انجام دادی». از این که فورا این کار را انجام دادی ، خیلی ممنونم».
اگر کودک از دستور شما پیروی نکرد، آن را تکرار کنید: درخواست خود را بار دیگر با قاطعیت ولی در کمال خوشرویی بیان کنید «علی ، از تو خواستم یک کار انجام بدهی. اسباب بازی هایت را جمع کن و ببر توی حمام».
در صورت لزوم 5 ثانیه دیگر صبر کنید :
یک بار دیگر مقداری به کودک فرصت دهید. همچنان در نزدیکی و در دسترس او باشید ولی چیزی نگویید. جر و بحث و دعوا نکنید. خوشرویی خود را از دست ندهید. فقط کمی مکث کنید.
همکاری کودک را تحسین کنید :
اگر کودک از دستور و خواهش مجدد شما اطاعت کرد ، او را تحسین و تشویق کنید. اگر کودک مجددا با شما همکاری نکرد ، برای او عواقب نامناسبی را در نظر بگیرید. در صورتی که کودک به مخالفت ادامه داد ، از تنبیه فوری و قاطع استفاده کنید ، مثل روش زمان سکوت که در این روش کودکی را که بد رفتاری یا خرابکاری کرده از بازی دور و او را مجبور می کنند همان جا کنار اسباب بازی های خود یا روی صندلی که به این منظور گذاشته شده ، ساکت و آرام بنشیند.
این صندلی را می توان در همان اتاق گذاشت که کودک در آن بی نظمی و خرابکاری کرده است. زمان سکوت بویژه در برخورد با بی نظمی های خفیف ، موثر است. همچنین به کودک بگویید که چه رفتارهایی مستوجب زمان سکوت می شود.
شیوه دیگر ، محروم کردن است که در این شیوه ، باید کودک را به طور موقت از موقعیتی که در آن مشکلی به وجود آمده ، دور کرد.
مدت زمان محروم کردن کودک 2 تا 3 دقیقه است و باید بلافاصله پس از بروز مشکل رفتاری از آن استفاده کرد.
 

 

 


 
  

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha